مرز باریک بازگشایی مدارس و بازگشت به گذشته

گروه اجتماعی: دکتر محمود مهرمحمدی، عضو شورای عالی آموزش‌و‌پرورش در یادداشت پیش رو به بازگشایی مدارس و اینکه نباید شرایط مانند قبل باشد پرداخته و آورده است: افزار تدارک ابزار مناسب (تبلت یا گوشی) برای همه‌ی دانش‌آموزان و معلمان نیازمند، یک اولویت جدی و آشکار است. توانمند سازی سراسری معلمان در حوزه‌ی سواد تکنولوژی هم لازم است جزء اولویت‌های تربیت معلم پیش از خدمت و آموزش نیروی انسانی شاغل در آموزش‌و‌پرورش باقی بماند.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت به شرح زیر است:

به باور من در بازگشایی، شرایط واقعی و واقعیت‌ها (حال) باید مد نظر باشد اما شرایط آرمانی (آینده)، خصوصا با توجه به رواج گفتمان تحول در آموزش و پرورش، نباید از نظر دور بماند.

مهم‌ترین مضمون در نگاه به آینده استفاده از تکنولوژی برای ترمیم نقائص پیشین در حوزه‌های کیفیت و عدالت، یا تحقق انقلاب آموزشی، است. لازم است سرمایه‌گذاری‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری در اولویت قرار گیرد. درباب سخت افزار تدارک ابزار مناسب (تبلت یا گوشی) برای همه‌ی دانش‌آموزان و معلمان نیازمند، یک اولویت جدی و آشکار است. توانمند سازی سراسری معلمان در حوزه‌ی سواد تکنولوژی هم لازم است جزء اولویت‌های تربیت معلم پیش از خدمت و آموزش نیروی انسانی شاغل در آموزش‌و‌پرورش باقی بماند.

به عبارت دیگر، در بازگشایی، به جای بازگشت به روال های گذشته، پایه‌گذاری «فصل جدید» تعلیم‌وتربیت برای «نسل جدید» (که از قضا نسل دیجیتال هم هستند) باید در افق دید سیاست‌گذاران آموزش‌و‌پرورش و الهام بخش آنان باشد.

پاره‌ای از اصول درباب بازگشایی:

۱) تضمین سلامت و بهداشت جسمانی، از طریق واکسیناسیون یا امکان رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، پیش‌نیاز علی‌الاطلاق حضور فیزیکی دانش‌آموزان و معلمان قلمداد می‌شود.

۲) تضمین سلامت روانی و اجتماعی از جمله مستلزم حضور در جمع و برقراری تعاملات اجتماعی و بویژه از نوع فیزیکی، علی‌الخصوص برای دوره‌ی ابتدایی، است و نباید مورد غفلت قرار گیرد.

۳) برای دوره‌ی ابتدایی با توجه به حساسیت‌های رشدی (تکوینی) این دوره (و به‌ویژه دوره‌ی اول ابتدایی) و ماهیت "پایه‌ای" اهداف آموزشی و تربیتی، آموزش حضوری می‌تواند اولویت مستقل از شرائط یا همیشگی نظام آموزشی باشد.

۴) گرچه ارائه‌ی دروس کارگاهی و آزمایشگاهی به شکل حضوری و دروس نظری به شکل مجازی اقتضای شرایط کنونی است، اما با توسعه‌ی نرم‌افزاری در عرصه‌های اینچنینی این تمایز یا اولویت پایدار نخواهد ماند. اتفاقا اختلاف فاحش در امکانات و تجهيزات کارگاه‌ها و ازمایشگاه ها و همچنین کیفیت نیروی انسانی آن‌ها با به‌کاربستن تکنولوژی دیجیتال قابل جبران است.

۵) برای شرایط ویژه‌ی روحی و روانی معلمان و دانش‌آموزان در بازگشت به مدرسه باید تدابیر لازم اندیشیده شود. از جمله، بسیج ظرفیت‌های مشاوره درون و بیرون مدرسه یک ضرورت است.

ظرفیت‌های تکنولوژی و مساله‌ی بازگشایی غیربازگشتی:

۱) تحقق شایستگی‌های والای تربیتی و ساخته شدن منش و شخصیت دانش‌آموزان در ابعاد علمی، اخلاقی و ... مستلزم ترک رویه‌های سنتی (تجویزی، دستوری، مهندسی شده) تعلیم و تربیت و ایجاد انعطاف در مواد و منابع یادگیری است که با استفاده از تکنولوژی‌های جدید به بهترین شکل قابل تحقق است.

۲) عنایت به واقعیتی به‌نام تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان در ابعاد مختلف که از شروط پایبندی به عدالت است نیز مستلزم ایجاد چنان تنوعی در فرایندها و حتی برایندهاست که جز با تمسک به ظرفیت تکنولوژی‌های جدید دست‌یافتنی نیست.

۳) تکنولوژی می‌توانند با تولید محتوای مرغوب و باکیفیت آموزشی و قرار دادن آن در دسترس عموم دانش‌آموزان، در خدمت رفع موثر نابرابری‌های ناشی از کیفیت به شدت متفاوت یاددهی یادگیری در مدارس کشور قرار گیرد.

۴) تکنولوژی می‌تواند به توسعه‌ی زیرساخت خرد حرفه‌ای از طریق انباشت و به اشتراک گذاشتن دانش و تجارب زیسته‌ی حرفه‌ای میان معلمان و مدیران در مقیاس وسیع منجر شود.

۵) حضور و مشارکت فعال والدین در صحنه‌ی تعلیم و تربیت از یکی از فرصت‌های بالقوه‌ی تعلیم و تربیتی در این دوران پرده برداشت. توانمند سازی والدین در فرایند بازگشایی در حوزه‌ی سواد تکنولوژی و همچنین اصول تعلیم و تربیت باید در اولویت بماند تا این قوه به فعلیت درآید.

۶) تکنولوژی جدید می‌تواند در خدمت تحقق ایده یادگیری مادام‌العمر و یادگیری خودراهبر معلمان و دانش‌آموزان باشد. تامین و سازماندهی به فرصت‌های یادگیری خارج از مدرسه به‌شکل انلاین و افلاین برای تحقق این هدف از سیاست‌های ضروری است."