نویسنده‌های پیشگو

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خراسان، دنیای رمان‌ها از گذشته تا به امروز همیشه دنیای جذاب و خیال‌انگیزی بوده است. دنیایی که می‌توانیم ساعت‌ها در آن سرگرم شویم و بدین‌وسیله بسیاری از تجربه‌های زیست نشده خودمان را به یک معنای دیگر زندگی کنیم. بعضی رمان‌ها از گذشته برای ما روایت می‌کنند و ما را با زندگی گذشته آشنا می‌کنند. بعضی‌شان از امروز ما می‌گویند و با حال همین امروز ما مطابقت دارند. البته بعضی رمان‌ها هم از سال‌ها پیش تخیلاتی در ما می‌انگیزند و از چیزهایی خبر می‌دهند که سال‌ها بعد شکل عملی به خودشان می‌گیرند. گویی نویسنده‌ها تبدیل به پیشگوهایی می‌شوند که ناممکن‌ها را ممکن تلقی می‌کنند. در این پرونده ما به سراغ همین دسته از رمان‌ها رفته‌‌ایم. یعنی رمان‌هایی که نویسنده‌های آن‌ها با ذهن خلاق و خیال‌پرورشان چیزهایی را پیشگویی کرده‌اند. آن‌ها گاهی یک اختراع را روی کاغذ آورده‌اند که بعدها همان باعث جرقه خوردن ایده ساختش به ذهن یک مخترع شده است. از رویای فرود بر ماه گرفته تا پیشگویی فناوری ارتباط تصویری، کارت‌های اعتباری و اختراع هدفون هندزفری.

 

«دین ری کونتز» در رمان «چشم‌های تاریکی» حدود 40 سال پیش بیماری بسیار شبیه به کرونا را توصیف کرده بود

این روزها که همه جهان با بیماری همه‌گیر کرونا درگیر هستند باید یادی از رمان «چشم‌های تاریکی» نوشته دین ری کونتز کنیم که حدود 40 سال قبل بیماری بسیار شبیه به کرونا در آن پیشگویی شده بود. این رمان که در سال 1981 به چاپ رسیده از ویروسی به نام «ووهان -۴۰۰» یاد کرده که مشابهت‌های بسیاری با ویروس کووید-19 که امروز می‌شناسیم، دارد. نویسنده آمریکایی این رمان که یکی از چهره‌های مشهور ادبیات علمی-تخیلی است در رمان «چشم‌های تاریکی» قصه مادری را روایت می‌کند که فرزندش را به اردو می‌فرستد. اردویی که در کوهستانی جنگلی برگزار شده است. مادر مثل هر والدین دیگری توقع دارد که فرزندش تجربیات خوبی در این اردو به دست بیاورد اما بعد از مدتی می‌فهمد که هیچ خبری از فرزندش و گروهی که همراه آن‌ها به اردو رفته نیست. این‌جاست که خبر می‌رسد تمامی اعضای شرکت‌کننده در این اردو به همراه راهنما و حتی راننده مرده‌اند. کسی هم هیچ توضیحی برای این مرگ ندارد. فقط پیام‌هایی به دست مادر می‌رسد مبنی بر این که پسرش زنده است. این معما به تدریج در طول رمان رمزگشایی می‌شود و قصه می‌رسد به چین؛ جایی که آزمایشگاهی چینی در حال ساخت ویروسی به نام «ووهان-۴۰۰» است. این ویروس قرار است در سال ۲۰۲۰ در تمام جهان منتشر شود. عجیب این‌جاست عملکرد ویروسی که در این رمان از آن نام برده می‌شود دقیقاً متمرکز بر ریه‌های انسان است؛ ویروسی که هیچ دارویی هم روی آن اثر نمی‌کند و راهی برای درمانش وجود ندارد. کونتز در رمانش این ویروس را سلاحی بیولوژیک علیه نسل بشر می‌داند که به دست عده‌ای ساخته شده تا بخشی از جمعیت جهان را نابود کند.

 

از برقراری ارتباط تصویری تا رواج کامپیوترهای کوچک هوشمند، از جمله پیش‌بینی‌های یک نویسنده روسی درباره آینده بوده است «آیزاک آسیموف»، مطالبی را به مناسبت افتتاح نمایشگاه بین المللی سال ۱۹۶۴ در نیویورک نوشته بوده که هرچند بعضی از طرح‌های آینده‌گرایی که در آن نمایشگاه عرضه شد هیچ‌گاه واقعیت پیدا نکردند اما امروز می‌بینیم بسیاری از پیش‌بینی‌های آیزاک آسیموف تا حد زیادی به واقعیت نزدیک بوده‌اند.

اولین تماس ویدئویی بین دو قاره در ۲۰ آوریل ۱۹۶۴ با استفاده از فناوری که توسط موسسه تکنولوژیک «بل سیستم» ساخته شده بود، برقرار شد. شاید همین فناوری در پیش‌بینی‌های آسیموف تاثیرگذار بود. با این همه تردیدی نیست که او از هزینه اندک تماس‌های صوتی-تصویری در این سال‌ها مثل خدمات اسکایپ یا فیس‌تایم شرکت اپل، متعجب می‌شد. در سال ۱۹۶۴ یک تماس ویدئویی سه دقیقه‌ای بین شهرهای واشنگتن و نیویورک حدود ۱۶ دلار و با احتساب ارزش پول امروز حدود ۱۱۸ دلار هزینه داشت!

آسیموف کلمه «روباتیک» را به لغات زبان انگلیسی افزود و شاید به همین خاطر پیش‌بینی نسبتا دقیق او از میزان پیشرفت فناوری روباتیک چندان تعجب‌آور نباشد. این روزها روبات‌ها برای کاربردهای مختلفی استفاده می‌شوند. روبات‌ها با کنترل از راه دور عمل جراحی انجام می‌دهند. روبات‌هایی برای آشپزی طراحی و ساخته شده‌اند. در صنایع مختلف کاربرد دارند. همچنین خودرو با مغز روباتی به نسبت خودروی خودفرمان یا خودران عبارت جذاب‌تری است.

آسیموف درباره یک عنصر دیگر از زندگی مدرن هم توانست پیش‌بینی تقریبا دقیقی کند و آن نقش مهم «کامپیوترهای کوچک» بود که امروزه آن‌ها را به شکل‌های تلفن هوشمند و تبلت‌ها می‌شناسیم. او پیش‌بینی کرده بود چنین کامپیوترهایی به عنوان «مغز روبات‌ها» عمل خواهند کرد. هر فرد که برای جهت‌یابی در یک شهر غریب از نقشه تلفن‌های هوشمند استفاده کرده باشد از خود خواهد پرسید که شاید منظور آیزاک آسیموف این بود ه که این کامپیوترهای کوچک به جای مغز انسان عمل خواهند کرد.

آیزاک آسیموف در یکی دیگر از پیش‌بینی‌هایش گفته بود صفحات قابل آویختن به دیوار جای تلویزیون‌های معمولی را خواهند گرفت ولی مکعب‌های شفاف که امکان دیدن تصویر به شکل سه‌بعدی را فراهم خواهد کرد به مرور عرضه خواهند شد. باید این پیش‌بینی دقیق وی را ارج گذاشت که تلویزیون‌های با صفحه تخت اکنون جای تلویزیون های معمولی را گرفته‌اند و فناوری تلویزیونی سه‌بعدی نیز عرضه شده‌اند.

 

ویژگی‌های زیردریایی ناتیلوس که ژول در کتاب «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» سال 1871 مطرح کرد بسیار شبیه زیر دریایی‌های امروزی است

ژول ورن، نویسنده فرانسوی که عمدتا در ژانر علمی-تخیلی می‌نوشت نیز در کتاب‌های خودش پیش‌بینی‌های علمی زیادی انجام داده است. یکی از مهم‌ترین پیش‌بینی‌های او ایده ساخت زیردریایی بود. او این ایده را در کتاب «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» مطرح کرد. زیر دریایی ناتیلوس که ژول آن را معرفی کرده بود، بسیار شبیه زیر دریایی‌های امروزه است.

ژول ورن در کتاب «در سال ۲۸۸۹»، جایگزینی برای روزنامه‌ها معرفی کرد؛ به اعتقاد او مشترکان می‌توانستند در آینده اخبار روز را از طریق تلویزیون و رادیو، دنبال کنند. این اتفاق در سال ۱۹۲۰، یعنی ۳۰ سال بعد رخ داد. علاوه بر این، او در رمان‌های خود به آسمان خراش، آسانسور، بادبان خورشیدی، خودروهای مدرن و قطار نیز اشاره کرد. ژول‌ورن در رمان اشعه سبز به بیان استفاده علمی از لیزر و اشعه ایکس که برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود، پرداخت. برخی محققان معتقد هستند که او به نوعی به اینترنت نیز اشاره کرده است. با این‌که تعدادی از داستان‌های ژول‌ورن به هیچ‌گونه پیش‌بینی علمی و فناوری اشاره نکرده، اما خواندن این داستان‌ها خواننده را با حقایق و بخش‌های جذابی از تاریخ آشنا می‌کند. به همین دلیل این نوع کتاب‌ها نه تنها برای کودکان و نوجوانان بلکه برای همه گروه‌های سنی مناسب و جذاب است.

ژول ورن بارها به توصیف انواع هواپیماها در داستان‌های خود پرداخته است اما این توصیف‌ها در رمان «روبر فاتح» شکل دقیق‌تری به خود می‌گیرند. شخصیت اصلی این داستان، ماشینی را می‌سازد که با موتورهای پروانه‌ای کنترل می‌شود. این دستگاه را می‌توان طرحی اولیه از بالگردها در نظر گرفت که در آسمان داستان‌های ژول ورن به پرواز درمی‌آمدند.

ژول ورن در رمان «از زمین تا کره ماه»، سفر به ماه را با دقت توصیف کرد. از آن زمان به بعد این موضوع ذهن بسیاری از دانشمندان و محققان را به خود جلب کرد که امکان سفر به ماه هم وجود دارد. کارگردانی به نام «جورج میلیس» نیز در سال ۱۹۰۲، برای ساخت اولین فیلم‌های علمی-تخیلی و فضایی خود از این ایده استفاده کرد. رمانی دیگر از ژول به نام «در مدار ماه» به شرح ماجراجویی قهرمان‌های داستان روی کره ماه پرداخت. علاوه بر این، ژول‌ورن از تولید ماژول‌های قمری نیز در رمان «از زمین تا کره ماه» خبر داد.

 

ادگار آلن‌پو، شاعری بود که سال‌ها پیش در یکی از شعرهایش به سوالی پاسخ داده که ذهن بسیاری از ستاره‌شناسان را درگیر خودش کرده بود

ادگار آلن پو نویسنده و شاعر آمریکایی بود که شهرتش به خاطر نوشتن رمان‌های جنایی، کارآگاهی و ژانر تخیلی بوده است. او یکی از مجهولات علمی را که تا زمان خودش پی به آن نبرده بودند در شعری می‌آورد و به نوعی آن را حل می‌‌کند. آن مجهول علمی هم از این قرار بود که ستاره‌شناسان از قدیم برایشان سوال بود که وقتی بی‌نهایت ستاره در آسمان نامتناهی وجود دارد چرا زمینه آسمان تیره دیده می‌‌شود؟ این پارادوکس تا سال‌ها ذهن ستاره‌شناسان و دانشمندان را به خودش جلب کرده بود. تا این که سال‌ها بعد دانشمندان به پاسخ صحیحی درباره آن رسیدند و بعد متوجه شدند که آلن پو سال‌ها قبل در شعر خودش به همین پاسخ دست یافته است. پو که علاقه‌ وافری به ستاره‌شناسی داشت، قبل از مرگ، بسیاری از مشاهداتش را در شعر فیلسوفانه‌ خود با نام «اورکا: نثر موزون» منتشر کرد. در فرازی از این شعر آمده: «ستارگان بی‌پایان، ‌یعنی فروغ یکنواخت زمینه آسمان، مانند روشنی کهکشان: نیست نقطه‌ای که نباشد ستاره‌ای در آن. پس چرا در آسمان، می‌بینیم فضای تهی در جهات فراوان، دهد این پاسخ را ژرفای جهان، نرسیده است هنوز نوری به ما از آن». کلید حل معما همین بود. عمر عالم نامحدود نیست. جهان آغازی دارد. برای نوری که به چشم ما می‌رسد، مرزی وجود دارد. نور دورترین ستارگان، هنوز وقت کافی برای رسیدن به چشمان ما نیافته است.

 

نویسنده‌هایی که خیلی سال پیش به توصیف اختراعاتی پرداخته‌اند که عمرشان به20 یا 30 سال هم نمی‌رسد

احیای بافت‌های مرده با برق: مری شلی در کتاب مهم خود «فرانکنشتاین» در سال 1835 از احیای بافت‌های مرده از طریق برق و جایگزینی اندام نوشته بود. اگرچه که روش‌های اولیه‌ای که شلی در کتابش در اوایل قرن 19 مطرح کرد بسیار ساده‌تر و ابتدایی‌تر بود اما مسیر را برای پیشرفت‌های پزشکی آینده مانند پیوند اندام همان‌گونه که در رمان مری شلی به آن اشاره شده بود، هموار کرد.

تانک‌های جنگی در سرزمین زرهی: اچ جی ولز را می‌توان یکی از نوابغ و پیشگوهای قرن بیستم قلمداد کرد. این نویسنده در هر داستانش مفاهیمی خیالی را مطرح می‌کرد که بعدها به علم روز مبدل می‌شد. او در داستانش با عنوان «سرزمین زرهی» که در سال 1903 در مجله استرند به چاپ رسید، کشتی‌های جنگی تمام فلزی را پیش‌بینی می‌کند که به جای آب، روی زمین حرکت می‌کنند. با نگاهی به سازوکار این ماشین‌های جنگی و جنگ ماشینی که اچ جی ولز در داستانش خلق کرده، می‌توان آن را پیشرو و منادی تانک‌های امروزی دانست. ماشین‌های جنگی ولز 30 متر ارتفاع داشتند. در بالای این تانک عظیم‌الجثه مقری برج‌مانند وجود داشت که مقر فرماندهی کاپیتان بود. در این داستان، گروهی تنها با 14 تا از این تانک‌های اولیه کاملا بر یک ارتش بزرگ پیروز می‌شوند. تنها در 13 سال بعد بود که اولین تانک‌های واقعی ساخته شد.

کارت‌های اعتباری به سبک بلامی: 63 سال پیش از آن که کارت اعتباری اختراع شود، ادوارد بلامی، نویسنده آمریکایی ایده‌ای مشابه را در رمان علمی تخیلی «نگاه به عقب» مطرح کرده بود. بلامی در رمان خود که در سال 1888 منتشر شده بود 11 بار از عبارت کارت اعتباری استفاده کرده است. وی این عبارت را برای بهره‌مندی شهروندان از سود اجتماعی به جای مفهوم استقراض مطرح کرد. کارت‌های اعتباری این روزها جزو پرکاربردترین اشیای مورد استفاده ما برای خرید و جابه جایی پول هستند.

ویدئوچت، ضبط صوت، انرژی خورشیدی: رمان عجیب «رالف 124 سی 41» اثر هوگو گرنسبک هم از آن دسته رمان‌هایی است که پیش‌بینی‌های علمی زیادی در خود داشته است. وقایع این کتاب که در سال 1911 منتشر شده است در سال 2660 می‌گذرد و نویسنده ، چیزهای گوناگونی را در آن پیشگویی می‌کند. انرژی خورشیدی، تلویزیون‌ها، ضبط صوت‌ها، فیلم‌های با کلام و سفر به فضا از جمله اتفاقاتی است که در این کتاب ذکر می‌شوند. این کتاب در حالی فناوری ویدئوکنفرانس را پیشگویی می‌کند که اولین ویدئوکنفرانس سال‌ها بعد در فستیوال جهانی نیویورک سال 1964 عملی می‌شود. این فناوری حالا در طول زمان قدم به قدم پیشرفت کرده و امروز به اسکایپ و اپلیکیشن‌های گوناگون موبایل رسیده است. نام دستگاهی که گرنسبک درکتابش آورده «تله فات» است که از طریق آن می‌شد تماس صوتی و تصویری از راه دور برقرار کرد.

هندزفری: ری بردبری در کتاب موفق خود «فارنهایت 451» که در سال 1953 منتشر شد برای اولین بار به گوشی‌های هدفون قابل حمل اشاره می‌کند. در سال 1953 تلفن بی‌سیم وجود داشت و هدفون‌های بزرگ هم بود اما تلفیق این دو به صورت کاملا سیار وجود نداشت. بردبری این دستگاه را مانند «صدف‌های کوچک، رادیوهای بندانگشتی که موسیقی و کلام را ردوبدل می‌کند» توصیف می‌کند. هدفون‌های هندزفری که ری برد بردی در این کتاب آورده تا سال 2000 اختراع نشدند. 

نویسنده : محمدعلی محمدپور| روزنامه‌نگار