تشدید نگرانی‌های جمعیتی و لزوم چاره‌اندیشی با قید فوریت

به گزارش بولتن نیوز به نقل از حوزه، به اذعان کارشناسان و صاحب نظران و البته مستند به آمار مراجع رسمی، چندسالی است که به شکل پی در پی، میانگین رشد جمعیت کشور به سمت کاهشی شدن در حال حرکت است و چنانچه این روند تداوم داشته باشد پیش از سال ۱۴۲۰ رشد جمعیت ایران، متأسفانه صفر خواهد شد و به این ترتیب ما در شمار کشورهای پیر جهان قرار می گیریم.

چند آمار و پیش بینی به شدت نگران‌کننده

به طور جدی تر و البته تلختر باید گفت برپایه پیش‌بینی‌های مبتنی بر روند مأیوس کننده‌ی فعلی، تا سال ۲۰۵۰ میلادی جمعیت سالمندان در ایران به بیش از ۲۶ میلیون نفر افزایش پیدا می کند. از سوی دیگر کارشناسان اعلام می دارند در حالی که در طول چهار دهه اخیر، میزان افراد سالمند کشور ما دو برابر شده و از ۵ درصد به ۱۰ درصد رسیده، در آینده این رشد جمعیت سالمند طی تنها دو دهه رخ می دهد؛ به دیگر سخن باید گفت که تا ۲۰ سال آینده ۱۰ درصد جمعیت فعلی‌ سالمندان به ۲۰ درصد می‌رسد و در سال ۱۴۳۰ جمعیت سالمندان به بیش از ۳۰ درصد خواهد رسید و در سال ۱۴۳۰، تقریباً ۲۶ میلیون نفر از جمعیت کشورمان سالمند خواهند بود!

به گفته دکتر حسین مروتی، استاد دانشگاه و جمعیت‌شناس، ایران در حال حاضر یکی از سه کشور با چالش‌های جدی جمعیتی در دنیا به شمار می رود. چند سال پیش که این مباحث نگران کننده مطرح شد تا حدی سیاست‌های جمعیتی تغییر یافت و مسئولان وادار به تجدید نظر در رویکردهای خود شدند اما با این حال همچنان خطر چالش جمعیتی برای کشور ما یک خطر جدی محسوب می شود که نمی توان به راحتی از کنار آن گذشت.

از سوی دیگر آن گونه که رسانه ها اعلام داشته اند، افزایش نرخ فوتی‌های کشور در فصل پاییز و زمستان سال گذشته نسبت به مدت مشابه آن، گویای تشدید روند سالمندشدن جمعیت است که البته این آمارها بی شک در سال‌های پیش رو، افزایش خواهد یافت.

بحران جمعیتی و لزوم چاره اندیشی در سطح ملی

مرضیه وحیددستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت، چندی پیش طی مصاحبه ای اعلام داشت که ایران سالمندترین کشور منطقه در سال ۲۰۵۰ میلادی خواهد بود.

به دیگر سخن باید گفت که افزایش آمار فوتی‌ها در کنار کاهش فرزندآوری و میزان موالید، سرعت سالمند شدن کشور و حرکت ایران به سمت بحران جمعیتی را افزایشی نشان می دهد و متأسفانه از سوی دیگر در حال حاضر نرخ رشد موالید ۷ دهم درصد است، یعنی به طور میانگین از هر یک هزار نفر، تنها ۷ نفر در سال به آمار جمعیت کشور افزوده می شود. وقتی این آمار و ارقام را با واقعیت های دهه شصت و تا حدی دهه هفتاد مقایسه می کنیم بیشتر پی به عُمق فاجعه می بریم.

خانم وحید دستجردی با اشاره به عواقب کاهش رشد جمعیت، این موضوع را مساله‌ای جهانی دانسته و افزود: در صورت ادامه یافتن روند کاهش جمعیت در جهان، شاهد کشورهایی برای پیرمردان و پیرزنان هستیم.

رشد جمعیت سالمندی؛ مساله‌ای در سطح جهانی

وی همچنین با بیان این که جمعیت افراد ۶۵ سال و بالاتر در سطح جهان رشد محسوسی داشته است، گفت: جمعیت افراد بالای ۸۰ سال به سرعت در حال افزایش است و تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۴۲۵ میلیون نفر خواهد رسید. از سوی دیگر کاهش جمعیت نه‌تنها نحوه برخورد دولت‌ها با شهروندان خود را تغییر خواهد داد، بلکه چگونگی تعامل آنها با یکدیگر را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

دبیر ستاد ملی جمعیت با اشاره به برخی از مهم ترین ابعاد امنیتی کاهش جمعیت بیان داشت: چنانچه روند جوامعی که در حال کاهش جمعیت هستند، تغییر نکند، این جوامع بهای آن را خواهند پرداخت و ابتدا توقف اقتصادی و سپس بحران مالی و اجتماعی اقتصادی را تجربه خواهند کرد و این نگرانی به طور جدی نسبت به کشور ما نیز وجود دارد.

وی همچنین با اشاره به آمار کاهشی ازدواج در کشور خاطرنشان کرد: مهاجرت پذیری، توسعه مراکز نگهداری از فرزند، حمایت مالی مستقیم، اعطای مرخصی، معافیت مالیاتی و قوانین منعطف اشتغال زنان از جمله سیاست‌ها یا راهبردهای حمایتی برای مقابله با کاهش باروری در کشور است.

اقناع افکار عمومی؛ الزامی در راستای افزایش جمعیت

به اعتقاد نرجس شکرزاده، فعال فرهنگی و پژوهشگر حوزوی، اقناع افکار عمومی، لازمه تلاش مؤثر برای افزایش جمعیت در کشور است.

وی در همین زمینه گفت: البته ما در این خصوص در وهله نخست می‌بایست به سراغ اقناع نخبگان برویم چرا که به هر حال نخبگان جامعه در هدایت و جهت دهی به توده های مردم، نقش مهم و تأثیرگذاری را ایفا می کنند و به طور خاص در رابطه با افزایش جمعیت و مقابله با مساله کاهش جمعیت نیاز به این مهم داریم.

وی با بیان این که بی شک نیروی جوان هر کشوری، از مؤلفه های بارز قدرت به شمار می رود، افزود: چاره‌جویی برای عبور از بحران جمعیتیِ فعلی، از جمله وظایف جدی حاکمیت و مردم است، منتهای مراتب ما در بحث کار فرهنگی و رسانه ای نیازمند اقناع افکار عمومی هستیم تا به حول و قوه الهی به تدریج این مشکل در جامعه ما مرتفع شود و از چاله جمعیتی عبور کنیم.

دغدغه بسیار جدی رهبر معظم انقلاب

پژوهشگر حوزه علمیه خواهران همچنین ابراز داشت: رهبر فرزانه انقلاب طی سال های گذشته، ده ها بار نسبت به بحث جمعیت و خطرات و نگرانی های ناشی از کاهش رشد جمعیت هشدار داده اند و این مساله نشان می دهد که این موضوع چقدر برای کشور و نظام اسلامی حائز اهمیت است و جزو مسایل اولویت دار انقلاب اسلامی به شمار می رود.

وی یادآور شد: به عقیده بنده، در عین حال که باید به مشوق های اقتصادی در این زمینه توجه کرد نباید از شاخصه ها و مؤلفه های فرهنگی و رسانه ای در این زمینه غافل شد کما این که همان طور که اشاره کردم، ما نیازمند اقناع افکار عمومی و خانواده ها برای فرزند آوری هستیم و طبعاً در این راستا نخبگان، رسانه ها و حاکمیت نیز باید هر کدام به نقش تاریخی خود به درستی عمل کنند.