تشکیل استان خلیج فارس

استعمار انگلیس در زمان تسلّط بر خلیج فارس، به دلیل آنکه خواستار حفظ سیطره خود بر این منطقه بود تنها راه موفقّیت و استمرار حضور خود را در اختلاف بین اقوام وملّت های ساکن این مناطق می دید. به همین منظور پس از خروج، تقسیمات ارضی و مرزی منطقه را به گونه ای طّراحی و هدایت کرد که کشورهای منطقه همواره در نزاع و درگیری گرفتار باشند.

اختلاف بین عربستان و کویت بر سر جزایر قاروه و ام المرادم، اختلاف مرزی عربستان و امارات متحده عربی در مورد بوریمی و اللیوا، اختلاف بین ایران و امارات متحده در مورد جزایر سه گانه و موارد فراوان دیگر نمونه هایی از اقدامات تفرقه افکنانه بریتانیای استعمارگر است. جزایر بوموسا و تنب در جنوبی ترین نقطه خلیج فارس در تنگه هرمز واقع شده و از آنجا که جزء شش جزیره "قوس دفاعی” ایران محسوب می شوند از اهمیّت فوق العاده ای برخوردارند. تأمین و عبور دو سوم نفت مورد نیاز اروپای غربی، صادرات نفت ایران و 80 درصد تجارت خارجی آن از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز بر اهمیّت این جزایر می افزاید.

تاریخچه جزایر سه گانه
با توجه به اسناد انتشار یافته وزارت امور خارجه "ابوموسی” نامی است که عرب هاگذاشته اند واین جزیره "بوموسا” یا”بابا موسا” مثل «باباطاهر» یا "بابا کوهی” نام داشته که نامی کاملاً فارسی است و عرب ها "سا” را "سی” و "بو” را "ابو” می نویسند تا نام را عربی نمایند. واژه "تنب” نیز واژه ای تنگستانی (ایرانی) و به معنای تپه است. حاکمیت ایران بر جزایر بوموسا، تنب بزرگ و کوچک همانند دیگر جزایر ایران، ریشه در گذشته های بسیار دور داشته است. در دوران امپراتوری های عیلامی، ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی خلیج فارس در حکم دریاچه ایرانی بوده است. پس از اسلام نیز در حکومت های آل بویه، دیلمیان، غزنویان، سلجوقیان، و تیموریان حاکمیت خلیج فارس و جزایر آن در دست ایرانیان بوده است. با ورود پر تغالی ها به دریای پارس، جزایر پارس از جمله بوموسا به تصّرف آنان در آمد تا اینکه در روزگار شاه عباس صفوی جزایر از دست پرتغالی ها آزاد گردید. در زمان نادرشاه افشار لطیف خان دشتستانی به سمت حاکم ایالت دشتستان، شولستان و کاپیتانی کل سواحل و بنادر خلیج فارس منصوب شد و جزایر خلیج فارس از جمله بوموسا را از دست یاغیان خارج نمود. کریم خان زند نیز بر سراسر جزایر خلیج فارس از جمله بوموسا حکومت می کرد. در زمان فتحعلی شاه قاجار نیز جزایر دریای پارس از جمله بحرین، سیری، کیش، بوموسا، تنب بزرگ و کوچک و.... جزء ایالت بیست و ششم یعنی ایالت جزایر و بنادر خلیج فارس محسوب می شدند که بندر لنگه هم از توابع آن بوده است.

اشغال و باز پس گیری جزایر سه گانه
از اواخر دهه هشتم قرن نوزدهم میلادی رقابت کشورهای اروپایی (فرانسه، آلمان، انگلیس، روسیه) به خلیج فارس کشیده شد. انگلستان به دلیل حضور فعّال در اقیانوس هند و مستعمرات خود حضور دیگر کشورها را تهدید جدّی منافع خود به حساب می آورد. از طرفی تلاش مکّرر دولت های آلمان، فرانسه و روسیه تحت عناوین مختلف در جهت نفوذ در خلیج فارس و داشتن پایگاهی در این منطقه و از طرفی به نوعی استقبال ایران از آنها، سیاستمداران انگلیسی را بر آن داشت که در سال 1903 میلادی جزایر سه گانه ایرانی به نام های بوموسا، تنب بزرگ و تنب کوچک را به نام شیوخ شارجه و رأس الخیمه اشغال نمایند. در زمان اشغال اداره امور این جزایر تحت نظر والی بوشهر انجام می شد و قبل از آن نیز شیوخ بندر لنگه به نمایندگی از دولت مرکزی به مدت یکصد سال بر این جزایر حاکم بودند.

 از زمان اشغال جزایر، دولت ایران علاوه بر اقدامات عملی، بارها ادّعای حاکمیت و مالکیت خود بر این جزایر را طی اعلامیّه- های رسمی به دولت بریتانیا و سایر مراجع بین المللی اعلام نمود تا سرانجام پس از مشاجرات و مذاکرات فراوان ایران با انگلیسی ها در تاریخ 9 آذر 1350 شمسی / 30 نوامبر 1971 میلادی تنب بزرگ و تنب کوچک بدون قید و شرط به ایران بازگردانده شد و حاکمیت جزیره بوموسا نیز بر اساس تفاهم نامه بین ایران و شارجه با حضور نماینده انگلستان به ایران اعاده گردید.

ایران نیز پذیرفت کشور امارات متحده عربی که بعد از این تاریخ تأسیس می شد را به رسمیت شناسد و از طرفی امنیّت خلیج فارس را بر عهده گیرد. پس از باز پس گیری جزایر توسط ایران در 1971 میلادی کشورهای عراق، لیبی، یمن جنوبی و الجزایر علیه ایران به شورای امنیت شکایت نمودند که به درخواست نماینده سومالی از اعضای اتحادیه عرب پرونده از دستور کار خارج شد. بعد ازانقلاب اسلامی و با گذشت 21 سال از بازپس گیری جزایر سه گانه توسط ایران دولت امارات متحده عربی به پشتیبانی و تحریک برخی از کشورهای عربی و غربی در اکتبر 1992 میلادی ادّعای حاکمیت بر این جزایر را در محافل عربی و مراجع بین المللی مطرح نمود.

از آن تاریخ به بعد تقریباً هر ساله چنین ادعایی را از طریق شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب و حتی مجمع عمومی سازمان ملل پیگیری نموده وهیچگاه حاضر به مذاکره با طرف ایرانی در فضایی دوستانه برای رفع این سوء تفاهم نشده و همواره بر طبل توهم خود کوبیده است. کشوری تازه تأسیس با سابقه 40 ساله ادّعای حاکمیت جزایر کشوری با سابقه 7000 ساله را دارد.

تشکیل استان خلیج فارس

در خلیج فارس 130 جزیره وجود دارد که ایران با 33 جزیره (15 جزیره مسکونی و 18 جزیره غیر مسکونی) بیشترین مساحت سرزمینی را علاوه برطول سواحل بندری و مرزهای آبی خود دارا است. جزایر تحت اختیار ایران علاوه بر ذخایر نفت و گاز و منابع معدنی و دریایی، مزیّت های خاص خود را دارا هستند، بطوریکه اقتداری تام و موقعیتی ممتاز را نصیب ایران نموده است.

به نظر می رسد با توجه تحریکات کشورهای غربی و عربی و اشتهای حاکمان اماراتی و از طرفی نجابت دولتمردان ایرانی، می رود تا این مسئله به موردی حاشیه ساز در امنیّت ملّی تبدیل گردد. اهمیّت موضوع و شرایط موجود می طلبد که مسئله یکبار و برای همیشه حل گردد. بی شک یکی از مهم ترین و اصولی ترین راهکارهای سیاسی موجود عزم جدّی برای توسعه همه جانبه جزایر خلیج فارس بخصوص جزایر سه گانه بوموسا، تنب بزرگ و تنب کوچک در قالب تشکیل استانی بنام استان خلیج فارس به مرکزیت یکی از جزایر مستعد می باشد. البته بدیهی است چنین اقدامی علاوه بر تلاش و هماهنگی قوای سه گانه و نیروهای سیاسی، نظامی و امنیتی، عزمی ملّی و پشتوانه ای مردمی را طلب مینماید.

چنین طرحی منافع و فواید فراوانی را نصیب کشور می نماید که تثبیت و تأکید بر نام تاریخی و ملّی خلیج فارس در عرصه های بین المللی می تواند نخستین تأثیر و مزیّت این طرح باشد. اجرای این ایده راهکارها و تمهیدات خاص خود را می طلبد که به تعدادی می توان اشاره نمود :

1-  ایجاد و استقرار ادارات، سازمانها و نهادهای مختلف همراه با تخصیص بودجه مستقل به این استان تازه تأسیس به عنوان اولویّت اوّل.

2-  استقرار واحد های نظامی و انتظامی بسته به نیاز جزایر و اولویت های سیاسی و امنیتی خلیج فارس.

3- تأسیس صدا و سیمای مرکز خلیج فارس در این استان.

4- احداث شهرها و شهرک های جدید مسکونی با معماری ایرانی - اسلامی و با نام های اصیل ایرانی مانند شهر فردوسی، شهر حافظ و یا پاسارگاد، پارسه و....

5- ایجاد مرکز بین المللی خلیج فارس شناسی با مراکز تحقیقات دریایی، دانشگاه های با استاندارد بین المللی و احداث کتابخانه ها و موزه های دریایی و ایران شناسی همراه با استخدام نخبگان ایرانی و خارجی در مرکز این استان.

6- تعریف و ارائه بسته های تشویقی مانند تسهیلات کم بهره، بخشودگی های مالیاتی، عوارض گمرکی و.... به منظور جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی و هجوم جمعیت انسانی به جزایر.

7-  مطالعه، طراحی و اجرای طرح های عظیم پرورش ماهی و میگو به منظور تأمین مصارف داخلی و صادرات.

8- سرمایه گذاری در زمینه صنایع پایین دستی و بالا دستی نفت و گاز با رعایت نکات امنیّتی در جزایر مستعد این استان.

9- راه اندازی خطوط کشتیرانی مدرن مسافرتی، تفریحی و ایجاد خطوط پروازی منظّم با ناوگان استاندارد بین المللی به منظور شکوفایی صنعت توریسم در جزایر با توجه به چشم انداز زیبای خلیج فارس و ظرفیت فوق العاده جزایر ایرانی.

10- راه اندازی بورس نفت و گاز و تولیدات پتروشیمی در مرکز استان.

11- مطالعه و سرمایه گذاری در زمینه طّراحی و ساخت کشتی های بزرگ تفریحی و مسافربری، حمل بار، نفتکش و صیادی با حضور تولید کنندگان و سرمایه گذاران خارجی و بخش خصوصی در جزایر این استان به منظور انتقال فن آوری، اشتغال و ارزآوری.
12-  انتقال سازمان مرکزی بنادر و دریانوردی و سازمان های مشابه به مرکز استان خلیج فارس به منظور رونق و توسعه این استان.

13-  تبدیل تعدادی از جزایراین استان به مناطق آزاد تجاری و بازرگانی مانند کیش و قشم.

14- ساخت ورزشگاه های پیشرفته همراه با حمایت مادی و معنوی از تیم های ورزشی به منظور حضور مقتدر در میادین بین المللی تحت نام زیبای خلیج فارس.

 15- میزبانی همایش ها و مسابقات بین المللی و المپیادهای علمی با اهداء مدال و نشان خلیج فارس و... در پایان به استحضاردولتمردان و نمایندگان ملّت می رساند که انجام چنین طرحی در یک دوره مثلاً 10 ساله، هزینه ای به اندازه برآورد اعتباری کشور قطر به منظور میزبانی جام جهانی فوتبال نیز نخواهد داشت،گرچه نگارنده معتقد است اصولاً هزینه ای در کار نیست و جز سود خالص چیزی عایدمان نمی شود.


منابع : 1- پیروز مجتهد زاده – کتاب حاکمیت ایران بر جزایر تنب و ابوموسی. 2- ایرج افشار سیستانی – کتاب جزیره بوموسا و جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک. 3- ویکی پدیا، دانشنامه آزاد.