مسوولیت اجتماعی هم افتخارهم باری سنگین بردوش ما

بولتن نیوز: به دنبال انتشار خبری که بر پایه برداشت اشتباه یکی از منابع خبری بولتن نیوز، انجام شده بود و  البته کوتاهی ما در بررسی و تحقیق پیرامون حقیقت و درستی خبر را به همراه داشت و باعث آزردگی خاطر یکی از مسوولین با سابقه کشور شده بود، تصمیم گرفتیم که به رسم عذرخواهی و دل جویی، به حضور یک سیاستمدار وفادار و توامند کشور برویم.

تصور ما این بود که این دیدار در حد یک عذرخواهی رسمی و دل جویی انجام می شود و در نهایت به یک مصاحبه خبری، سیاسی و اقتصادی ختم شود و خبری را هم برای خوانندگان خود تهیه خواهیم کرد.

اما نتیجه این دیدار، برای ما درس اخلاق و پذیرفتن مسوولیت اجتماعی بود تا بپذیریم که برای به کار گیری هر کلمه ای و انتشار هر خبری باید به اثر گذاری آن بر مخاطبان و حرکت رو به رشد جامعه و کشور توجه کنیم  و متناسب با حرفه ای که انجام می دهیم باید تخصص و دانش کافی داشته باشیم.

 ایشان نکاتی اخلاقی و انسان دوستانه را که تکلیف هر ایرانی و هر مسلمانی است و برای هر شغل و تخصصی لازم است را به ما یادآور شدند تا در کنار حرفه و تخصص خود، وظیفه ای که در قبال جامعه داریم را از یاد نبریم و در قبال اثری که بر جامعه داریم احساس مسوولیت کنیم.

محمد شریعتمداری، وزیر بازرگانی در دولت های هفتم و هشتم  پذیرای خبرنگاران بولتن نیوز، در محل کار خود  بود. وی از خدمت در کمیته استقبال حضرت امام (ره)، کمیته مرکزی انقلاب اسلامی ،نخست وزیری تا تأسیس وزارت اطلاعات، معاونت نظارت دفتر رهبری تا معاونت و قائم مقامی و وزیر شدن در وزارت بازرگانی و سمت های دیگر خود برای ما گفت  و همه جا تاکید داشت که هر چه مسوولیت ما در نظام سنگین تر شد تلاش کردیم تا دقت و احساس مسوولیت نیز متناسباً بیشتر شود و یاد آوری کرد که همواره یکی از بزرگان در جلسات به ما یادآور می شدند که حالا کار شما حساس تر است و اثر تصمیم و کار شما بیشتر است. فلذا مراقبه بیشتری باید داشته باشید، رابطه تان با خدا بیشتر شود، قصد قربت در کارها و اخلاصتان را بیشتر کنید.

وی در ابتدای این دیدار با ارائه توضیحات و داستانی از بزرگان دین و علما گفت: گاه اتفاق هایی در طول زندگی برای مردم مومن می افتدو خداوند با زبان غیر صریح به ما گوشه ای از اعمال ما را نشان می دهد تا بفهمیم که چه سرنوشت و چه راهی را طی می کنیم تا مراقبت خود را افزایش دهیم و به مستحبات و ظرایفی که در حوزه مسوولیت اجتماعی ماست بیشتر توجه کنیم.

اما اگر متوجه نشویم قطعا برای خود و جامعه ضرر ایجاد می کنیم. این اتفاق ها باید برای همه اطراف و وجوه آن آموزنده باشد.

در مورد تفاوت مسئولیت های اجتماعی با مسئولیت های شخصی نیز باید توجه داشته باشیم که اگر کسی به عنوان یک شهروند در خیابان با شخص دیگری مشاجره ای کند ممکن است به خود یا حداکثر چند نفر که مخاطب او هستند لطمه ای بزند اما اگر در فضای اجتماعی از یک مسئول در حوزه مسئولیت اجتماعی اش اشتباهی، تقصیری یا قصوری سر بزند، یا در حوزه رسانه ای تبلیغی نا صحیح یا ضد تبلیغی صورت پذیرد در واقع جمع کثیری که بطور طبیعی مخاطبان این مسئولیت اجتماعی هستند، بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم آسیب می پذیرند.

لذا باید به اثر کار خود، حوزه مسئولیت ها و فعالیت اجتماعی و خطاهایی که ممکن است مرتکب شویم بسیار دقت کنیم.

خاطرم هست در دوره ای که پیشنهاد وزارت بازرگانی را در دولت خاتمی داشتم به حضور یکی از بزرگان و علمای وارسته رسیدم و از ایشان نظر خواستم، ایشان فرمودند که از این مسوولیت استقبال کنید و به مردم خدمت کنید اما مراقب باشید، که مسئولیت شما پس از پذیرش این مسئولیت، مسئولیتی سنگین و ملی است و بسیار بیش از آن چه تاکنون بوده اثرگذار خواهد بود. باید مراقب باشید زیرا اثر کار شما بیشتر می شود و این مراقبت در سایه رابطه بیشتر با خداست که موثر می شود. فلذا انجام مستحبات در چنین شرایطی یک ضرورت است. لذا اگر تاکنون مستحبات را انجام می داده اید اینک دقت کن و بیشتر دقت کن که در آن استمرار داشته باشید و متوجه باشی که اینک اثر هر تصمیم شما ملی است. اگر تاکنون در حوزه نظری اقتصاد رأی یا نظری داشته اید که عده ای به آن توجه داشته اند، حالا دقت کن که رأی و نظر شما تمام اقتصاد کشور را متاثر می سازد.

محمد شریعتمداری در حالی که بر ضرورت آگاهی از دانش روز تاکید می کرد و اثر کار یک مسوول و اقتصاد دان را بزرگتر از یک کارآفرین و سرمایه دار موفق بر حرکت جامعه معرفی کرد افزود: یک سرمایه گذار که به جامعه خدمت می کند، اگر اشتباه کند، کارگران یک کارخانه و اقتصاد در یک یا چند بنگاه را دچار مشکل می سازد، اما اشتباه یک وزیر اقتصادی و بازرگانی کل جامعه اقتصادی را دچار مشکل می کند. فلذا آگاهی از دانش روز، مطالعه و تحقیق، توجه به آخرین و روز آمدترین دیدگاه های کارشناسانه نه تنها در اقتصاد بلکه در هر حوزه مسئولیتی، یک ضرورت است.

وی وقتی خاطره ای  از استاد عالی نسب نقل می کرد با چشمان اشک آلود گفت: خاطرم هست که روزی خدمت استاد عالی نسب رسیدم و ایشان به روش خود و با تعارفات و حالاتی که هر بار که به یاد آن می افتم مرا متاثر می سازد، نکته ی مهمی را یادآور شدند.  ایشان گفتند که من حساب کرده ام اگر تمام ثروت و زندگی را صرف کمک به فقرا و مردم کنم تنها برای یک یا چند روز قادر هستم که بخشی از مردم شهری مانند تهران را به خوردن یک غذا مأکول دعوت کنم، اما اگر آقای وزیر بتواند تنها نیم درصد تورم را کاهش دهد یا از رشد آن بکاهد، به اندازه تمام عمر من برای جامعه خصوصاً فقرا مفید خواهد بود و باید از بابت این کار بزرگ و این مسئولیت خطیری که بر عهده مسئولان است، ما مسوولان کشور را تعظیم و تکریم کنیم!

البته ایشان لطف داشتند  و من خجالت کشیدم که چنین مرد بزرگی که خدماتش به اقتصاد ملی در تاریخ ایران ثبت و ضبط شده است، در مورد امثال من چنین می گوید. اما نکته ظریفی در سخن ایشان بود، آن بود که هر کس مسوولیت بیشتری دارد باید به اقدامات بزرگ و خوب خود برای مردم افتخار کند و البته بابت هر بی کفایتی و بی لیاقتی نیز باید پاسخ گو باشد.

لذا کاری که مسوولیت اجتماعی به همراه دارد بسیار حساس و ظریف است و به نسبت اهمیت و بزرگی و حساسیتش می تواند هم به اصلاح جامعه کمک کند و هم برای جامعه مخرب و منفی باشد.

این نکته را گفتم تا توجه داشته باشیم که بزرگان و افراد صاحب نام این کشور همواره تاکید داشته اند که به حوزه مسوولیت اجتماعی خود توجه داشته باشید. یعنی روزنامه نگار بودن، سیاستمدار بودن، وزیر  و وکیل بودن بر زندگی همه مردم اثر می گذارد.

اثر کار یک پزشک بر سلامت یک یا چند نفر است و اثر کار یک اقتصاد دان تمام کشور را متاثر می سازد و حتی ممکن است عملکرد بعضی دولت ها در کشورهای صنعتی، تمام دنیا را متاثر سازد. لذا هرچه کشور غنی تر و قوی تر شود، مسئولیت مسئولانش نیز حوزه ی اثر بین المللی بیشتری می یابد و به عنوان الگو حساس تر می شود.

براین اساس چه در کار علمی چه در کار اطلاع رسانی چه در سیاست ورزی و یا هر مسئولیت اجتماعی دیگری باید قصد قربت  و خدمت به مردم داشته باشیم. البته قصد قربت در همه امور شخصی و اجتماعی سازنده است. اما در مسئولیت های اجتماعی لازم و ضروری است. مگر می شود انسان برای دنیای دیگران جهنمی را برای خود بخرد، اگر اطلاعات کافی نداریم یا دانش و تخصص نداریم به دنبال مطالعه و کسب دانش  و مهارت و تخصص باشیم تا کار خود را درست انجام دهیم زیرا اگر خوب کار نکنیم همه چیز خراب می شود در هر کار حرفه ای نیز باید به حوزه مسوولیت اجتماعی خود و خدمت به مردم و حفظ آبروی مومنان خدا توجه کنیم. هر کار حرفه ای نیازمند رعایت اخلاق حرفه ای است و اخلاق حرفه ای در کشور اسلامی و برای مسلمان تعریف علیحده ای دارد، خصوصاً در حوزه رسانه آن هم در کشوری که ام القرای اسلام است و با غرب و شرق در ستیز بر سر اخلاق، کار رسانه ای و رعایت اخلاق حرفه ای مسلمانی کاری بسیار ضروری و خطیر محسوب میشود.

ما اگر سیاستمداریم و مسئول هستیم و زیر عکس امام و رهبری می نشینیم و مدعی خدمت در نظام اسلامی هستیم باید درکنار افتخار کردن به این مسئولیت حواسمان باشد که میراث  و خون بهای چه ایثار گران و شهیدانی را سرمایه خود داریم و تضییع و تضعیف این سرمایه چقدر در پیشگاه خدا عقوبت دارد. مگر می شود مدعی مسئولیت در نظام اسلامی بود و زیر عکس این بزرگان نشست و دروغ گفت و یا با حیثیت اشخاص و مومنان بازی کرد. از خدا نمی ترسیم!!

اگر روزنامه نگار هستیم باید توجه داشته باشیم که این کار ما هزینه و فوایدی دارد و مسوولیت هایی بر عهده ماست و نباید تصور کنیم که سیاستمدار شدن یا روزنامه نگار شدن به همین سادگی است و لذا همان طور که افتخار است برای ما، مسوولیت ها و هزینه هایی نیز به همراه دارد، البته هزینه ها و فواید همواره از جنس مادی نیست و متأسفانه گاهی در جهان آخرت تسویه می شود.

به عبارت دیگر، هر جایی که هستیم چه در دولت، چه در دفتر رهبری، چه در روزنامه و چه به عنوان یک شاغل در بخش های دیگر جامعه، مسوولیت هایی داریم در برابر مردم و در برابر کشور و آینده فرزندان و...

خاطرم هست که در توضیح بولتن نیوز در مورد خبر کذبی که در ارتباط با من نوشته بودید، ضمن لطفی که در حق اینجانب داشتید و به نوعی مراتب تأسف و اعتذار خود را اعلام کرده بودید، اما متأسفانه باز نوشته بودید که "ما بر اساس رسالت رسانه ای خود این کار را کرده ایم و خبر را منتشر کرده ایم!"

من در این جا احساس کردم که با وجود تماس تلفنی و گفت وگویی که انجام شده و توضیحاتی که نوشته اید، تذکر بنده اثرگذار نبوده و شما اگر چه در ارتباط با انتقاد وگله شخصی اینجانب اعلام کرده اید که عذرخواهی می کنید و خبر کذب است اما در موردمسوولیت اجتماعی خود همچنان دچار تکرار اشتباه قبلی شده اید.

این جا است که لازم است تاکید کنم و تذکر و سفارش کنم که رسالت رسانه ای، گفتن دروغ و مطالب غیر واقعی نیست، دروغ پردازی، و غیر واقعی گزارش دادن، مردم را با سوالات بسیار مواجه می کند.

ما چند نفر که در حوزه های مختلف اعم از دولت، رسانه ....... مسئولیت هایی هرکدام به سهم خود داریم اگر نتوانیم خودمان را اصلاح کنیم و توضیح قانع کننده ای در قبال اشتباهات خود ارائه دهیم در آن صورت تکلیف عموم مردم چیست، مسئولان سطوح دیگر چه خواهند کرد.

ما مکلفیم که بر اساس همان رسالت رسانه ای خود در به کار بردن کلمات و واژه ها دقت کنیم. به بار معنایی واژه هایی که استفاده می کنیم واقف باشیم از کلمات افراطی، تند، غیر قابل سنجش و کش دار استفاده نکنیم. وقتی می گوییم که موضوعی یا خبر و واقعیتی به یک اپیدمی در کشور یا در یک شهر و  یا یک بخش جامعه تبدیل شده یعنی همه آن جامعه مانند یک بیماری همه گیر در معرض آن پدیده هستند، مثلا اگر عده ای از مسئولین کشور در سطوح مختلف برای تحصیل و یا مسافرت یا تجارت و یا هر کار مباح دیگری خارج می شوند نمی توانیم اعلام کنیم که همه مسئولان رده یک اجرایی دولت های سابق و کنونی مهاجرت کرده اند، یا خروج دائمی از کشور برای همیشه یک اپیدمی در بین مسئولان تبدیل شده است...؟؟!!

مطبوعات و رسانه ها باید دقت کنند در به کار گیری این  کلمات و واژه ها، عبارات و جملات خود. چون مسوولیت آنها بسیار سنگین تر از کسی است که برای یک جمع محدود سخن می گوید.

امروز یک سایت یا یک روزنامه حتی اگر با زبان محلی انتشار خبر و اطلاع رسانی کند با امکانات و تکنولوژی امروز در واقع برای همه جهان سخن می گوید و هر کسی امکان دسترسی به این اخبار را دارد. لذا اگر واژه ها را نمی شناسیم باید مطالعه کنیم و معنای آنها را درک کنیم اگر لازم است تحصیل  و مطالعه و دوره آموزشی برویم و دنبال بالا بردن سطح علم و تخصص در حرفه خود باشیم تا واقعاً حرفه ای شویم.

یک سیاست مدار، یک پزشک، یک مهندس باید کار خود را درست انجام دهد تا مثلا اگر یک پل می سازد خودروها و مردم با امنیت از روی پل عبور کنند. اگر قانون می نویسد ، قانونی محکم و شفاف باشد، اگر حکمی میکند یا فرمانی می دهد مطابق موازین و شرع و عقل باشد.

این سوال مهم همیشه وجود دارد که تکلیف جامعه که به یک رسانه، روزنامه، سایت و.... اعتماد دارد در چنین شرایطی چیست. تکلیف جامعه با اعتمادی که به یک وزیر اقتصادی یا سیاستمدار دارد چیست؟

اگر من نتوانم در رابطه با موضوع یک خبر که به شخص من مربوط است شما را روشن کنم و آگاهی بدهم تا به طور کامل متوجه حقیقت و تمام واقعیت شوید... پس تکلیف من با شما و ما با جامعه چیست؟

لذا تعریف انجام رسالت مطبوعاتی، اطلاع رسانی و.... باید به اطلاع رسانی توأم با رعایت اخلاق حرفه ای و موازین اسلامی و عموماً به جوانمردی و ملاحظات اسلامی و انسانی تبدیل شود. جوانمردی حکم می کند که اگر اشتباه می کنیم خالصانه آن را بپذیریم و مسوولیت ارتکاب آن را قبول کنیم و سعی نکنیم که توجیه کنیم و...

یعنی جوانمردی ایجاب می کند که پیرو اشتباه خود، مسوولیت را بپذیریم و سعی نکنیم که با عنوان رسالت مطبوعاتی آن را توجیه کنیم زیرا جامعه به این تصور می رسد که انتشار هر خبر درست و غلطی می شود رسالت مطبوعاتی، در حالی که ریختن آبروی افراد و دروغ گفتن رسالت مطبوعاتی نیست، حتی کم نمایی و بزرگ نمایی نیز رسالت مطبوعاتی و رسانه ای نیست.

خبرنگاران بولتن نیوز، در پایان این دیدار در عین حال که  احساس سبکی و نشاط کردند اما احساس مسوولیت اجتماعی که بار سنگینی بر دوش ماست را بیشتر احساس کردند.

 ما در عین حال که باید افتخار کنیم چنین خدمت بزرگی را به مردم کشورمان ارائه می دهیم باید در مقابل این مردم مسوولانه عمل کنیم و به اثر کار خود توجه کنیم.

دنیا را نباید با یک چشم دید و در کنار نگاه مردم عادی و روزنامه نگاران باید از زاویه نگاه افراد با تجربه و بزرگان نیز مسائل را تحلیل کنیم. و به قول محمد شریعتمداری، یک ایرانی، یا یک مومن و بچه مسلمان باید با هوش وخردمند و زرنگ باشد و باید به علوم و تخصص و دانش  روز مسلط باشد و نگاه ملایم و توام با احترام به افراد جامعه داشته باشد و دائم در تضارب آرا و دیدگاه ها قرار گیرد و نظرات دیگران حتی مخالفان را بشنود و برای دفاع از آبروی مومنان و شنیدن نظرات مخالف و موافق آماده باشد. رسالت مطبوعاتی ما تنها اطلاع رسانی خام نیست بلکه ما در برابر آن چه منتشر می کنیم نیز مسوول هستیم.