۳۰ فیلم برتر تاریخ سینمای جهان که حتما باید ببینید (۲)

گروه فرهنگ و هنر: مجله «سایت اند ساوند» (Sight & Sound) که از مجله‌های معتبر سینمایی جهان به حساب می‌آید هر ده سال یک‌بار از منتقدان و کارگردانان صاحب‌نام سراسر جهان می‌خواهد لیستی از فیلم‌های برتر تمام تاریخ سینما ارایه کنند. سایت اند ساوند نهایتا هر دهه دو لیست از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما معرفی می‌کند، یک لیست از بهترین‌های تاریخ سینما از نظر منتقدین و یک لیست از برترین فیلم‌های تاریخ به انتخاب کارگردان‌ها. آخرین باری که این مجله دست به انتخاب این دو لیست زد سال ۲۰۱۲ بود؛ ۸۴۶ نفر از منتقدین، اساتید دانشگاه، پخش‌کنندگان و توزیع‌کنندگان، نویسنده‌ها و افراد مطرح حوزه سینما از ۷۳ کشور جهان در بخش منتقدین دست به انتخاب زدند و نتیجه آرای این افراد در قالب یک لیست ۲۵۰ فیلمه که با عنوان ۲۵۰ فیلم برتر سایت اند ساوند مشهور است منتشر شد. همچنین ۳۵۸ کارگردان هم فیلم‌های محبوب‌شان را در قالب ۱۰ فیلم برتر معرفی کردند که از این رای‌ها هم لیستی تحت عنوان ۱۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما بیرون آمد. در میان کارگردان‌ها چندین کارگردان ایرانی هم حضور داشتند که از آن‌ها می‌توان به اصغر فرهادی و مانی حقیقی اشاره کرد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از دیجی کالا مگ، در حال حاضر چند سالی است که هر دو لیست منتشر شده و از اعتباری ویژه و جهانی در میان اهالی سینما بهره‌مند است. در این مقاله هر دو لیست منتقدان و کارگردان‌ها را مد نظر قرار داده‌ایم و بر حسب آرای هر فیلم یک لیست منتخب ۳۰ تایی تهیه کرده‌ایم که در مجموع (مجموع آرای منتقدان و کارگردان‌ها) توانسته‌اند بیشترین رای را کسب کنند؛ به این ترتیب این ۳۰ فیلم بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان به حساب می‌آیند به انتخاب متخصصان حوزه سینما در سراسر جهان.

مجله سایت اند ساوند از سال ۱۹۳۲ منتشر می‌شود و اولین رای‌گیری برای انتخاب بهترین‌های تاریخ سینما را در سال ۱۹۵۲ آغاز کرد. در آن سال فیلم دزد دوچرخه ساخته ویتوریو دسیکا توانست در رده اول بهترین فیلم‌ها قرار بگیرد. ده سال بعد در سال ۱۹۶۲ فیلم سینمایی همشهری کین ساخته اورسن ولز به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما انتخاب شد و این برتری تا ۵۰ سال بعد برای فیلم دوام پیدا کرد. نهایتا در آخرین دوره یعنی سال ۲۰۱۲ همشهری کین جایگاه ویژه خود را به فیلم سرگیجه اثر آلفرد هیچکاک داد و به رده دوم منتقل شد.

باید به این نکته هم اشاره کرد که لیست‌های متفاوت دیگری هم در سال‌های اخیر منتشر شده که نظرات طیف‌های گوناگون مرتبط با سینما را نشان می‌دهند. لیست برترین فیلم‌های سایت IMDB که براساس رای اعضای این سایت انتخاب می‌شوند یا لیست بهترین‌های سایت Metacritic که بازتاب نظرات منتقدان است از جمله این لیست‌ها هستند.

۶. طلوع: آواز دو انسان

محصول آمریکا
عنوان اصلی: Sunrise: A Song of Two Humans
کارگردان: F. W. Murnau
بازیگران: George O’Brien, Janet Gaynor, Margaret Livingston
سال ساخت:‌ ۱۹۲۷
تعداد رای: ۱۱۰ رای

«طلوع: آواز دو انسان» درامی است صامت از فریدریش ویلهلم مورنائو. گرچه کارگردان فیلم آلمانی است و موضوع هم از یک داستان آلمانی اقتباس شده اما فیلم در آمریکا ساخته شده است. مورنائو در میان کارگردان‌های اروپایی قرار داشت که پس از یک دوره فیلم‌سازی در وطن جذب هالیوود شدند. این اثر در اولین مراسم اسکار هم شرکت کرد و موفق شد ۳ جایزه بهترین فیلم هنری (تنها سالی که چنین جایزه‌ای داده شد)،‌ بهترین فیلمبرداری و بهترین بازیگر اصلی زن را به خود اختصاص دهد.

بسیاری از منتقدین فیلم طلوع: آواز دو انسان را بهترین فیلم دوران صامت سینما ارزیابی کرده‌اند. فیلم قصه‌ای تمثیلی دارد و درباره مردی است که با دو وجه درونی نیک و بد خود مبارزه می‌کند. این وجوه به شکل تمثیلی درون فیلم به ترتیب با همسر مرد و یک زن دیگر که مرد جذب او شده نمایش داده شده‌اند.

مورنائو از چهره‌های کلیدی موج اکسپرسیونیستی سینمای آلمان بود. او به دعوت استودیوهای هالیوود، آلمان را ترک کرد تا در سینمای آمریکا فیلم‌هایی با سبک منحصر به فرد خود بسازد. طلوع: آواز دو انسان یکی از همین فیلم‌ها بود که با امکانات متنوع هالیوود ساخته شد. نماهای تعقیبی و فورس پرسپکتیو به کار رفته در فیلمبرداری اثر برای آن دوران بسیار تحسین‌برانگیز بودند و فیلم توانست سبک خاص مورنائو را بار دیگر به جهانیان نمایش دهد.

۷. هشت و نیم

محصول ایتالیا
عنوان اصلی: ½۸
کارگردان: Federico Fellini
بازیگران: Marcello Mastroianni, Claudia Cardinale, Anouk Aimée
سال ساخت:‌ ۱۹۶۳
تعداد رای: ۱۰۴ رای

فیلم سینمایی هشت و نیم یک درام سورئالیستی است که توسط فدریکو فلینی ساخته شده. فلینی یکی از مشهورترین کارگردان‌های تاریخ سینمای ایتالیا است.

هشت و نیم داستان یک کارگردان ایتالیایی است که قصد دارد فیلمی علمی تخیلی بسازد اما حس می‌کند چشمه الهام و خلاقیتش خشک شده و در کار ساخت فیلم مانده است.

همانطور که فیلم درباره خود فیلم‌سازی است نام این اثر هم اشاره‌ای دارد به تعداد آثار فلینی. این کارگردان پیش از ساختن هشت و نیم شش فیلم بلند، دو فیلم کوتاه (اپیزودی از دو فیلم چند اپیزودی) و یک همکاری مشترک را در کارنامه داشت؛ یعنی ۶ فیلم و سه نصفه فیلم که می‌شود هفت و نیم فیلم و در نتیجه فیلم جدید باید هشت و نیم نام می‌گرفت.

هشت و نیم جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی را تصاحب کرد اما مهم‌تر از آن توانست جایگاه خود را به عنوان یک اثر آوانگارد و نو در سینمای جهان پیدا کند.

هشت و نیم به عنوان نقطه جدایی کامل فلینی از سینمای نئورئالیستی ایتالیا هم به حساب می‌آمد، او که تحت تاثیر نظریات حوزه روانکاوی قرار گرفته بود با ساخت هشت و نیم و چند فیلم دیگر المان‌های روانشناختی گسترده‌تری را در آثارش به کار گرفت.

منتقدان و نظریه‌پردازان سینما معتقدند هشت و نیم تاثیر بسزایی روی تعداد قابل‌توجهی از آثار مدرن سینما داشت که در دهه‌های بعد ساخته شدند.

۸. جویندگان

محصول آمریکا
عنوان اصلی: The Searchers
کارگردان: John Ford
بازیگران: John Wayne, Jeffrey Hunter, Vera Miles
سال ساخت:‌ ۱۹۵۶
تعداد رای: ۸۹ رای

به باور بسیاری از اهالی سینما، جویندگان بهترین اثر جان فورد و یکی از بهترین آثار وسترن تاریخ سینما است. در این فیلم جان وین که یکی از پخته‌ترین و بهترین همکاری‌هایش با فورد را رقم زده نقش یکی از کهنه‌سربازان جنگ داخلی را ایفا می‌کند که در جستجوی برادرزاده‌اش رهسپار مسیری پرمخاطره می‌شود.

سبک خاص آثار جان فورد مانند لانگ‌شات‌‌های معروفش و شیوه خاص شخصیت‌پردازی قهرمان‌ها در جویندگان نیز مانند چند اثر موفق دیگر او مورد توجه قرار گرفت. فیلم به مرور زمان جایگاه خاص‌تری پیدا کرد و علاوه بر تحلیل‌های سینمایی محل بحث‌های مختلف فرهنگی درباره نژادپرستی، تقابل سفید‌ها و سرخپوست‌ها و حوزه‌های دیگر شد.

نهایتا باید به این نکته هم اشاره کرد که جان فورد به عنوان کارگردانی که ساخت ۱۴۰ فیلم در طول ۵۰ سال فعالیت را در کارنامه دارد در طول دوران فعالیت خود به عنوان یکی از کارگردان‌های شاخص نسلش در آمریکا مطرح بود و بر کارگردان‌های نسل‌های آتی در ایالات متحده و همچنین در اروپا اثرگذار بود.

۹. اینک آخرالزمان

محصول آمریکا
عنوان اصلی: Apocalypse Now
کارگردان: Francis Coppola
بازیگران: Marlon Brando, Robert Duvall, Martin Sheen
سال ساخت: ۱۹۷۹
تعداد رای: ۸۶ رای

فیلم سینمایی اینک آخرالزمان از آثار برجسته فرانسیس فورد کاپولا، ماجرای سروان بنجامین ویلارد را دنبال می‌کند که باید در طول جنگ ویتنام برای انجام ماموریتی به جنگل‌های کامبوج برود و سرهنگ کرتز را که می‌گویند دیوانه شده بکشد. کاپولا این اثر را با اقتباس از کتاب دل تاریکی اثر جوزف کنراد ساخت. همان سال اینک آخر الزمان موفق شد در کنار فیلم «طبل حلبی» نخل طلای جشنواره کن را به دست آورد.

از نظر بعضی از منتقدان اینک آخرالزمان شاهکاری در هماهنگی صدا، تصویر و بازی بازیگران به حساب می‌آید. فیلم‌برداری این اثر که توسط ویتوریو استورارو، فیلمبردار ایتالیایی برنده سه‌ جایزه اسکار انجام شد چه در زمان ساخت و چه در سال‌های پس از آن بسیار تحسین شده. گرچه فیلم در زمان ساخت با انتقاداتی نیز مواجه شد اما در طول زمان جایگاه خود را به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های جنگی تاریخ سینما که درباره جنگ ویتنام ساخته شده‌اند تثبیت کرد.

۱۰. از نفس افتاده

محصول فرانسه
عنوان اصلی: Breathless
کارگردان: Jean-Luc Godard
بازیگران: Jean-Paul Belmondo, Jean Seberg
سال ساخت: ۱۹۶۰
تعداد رای: ۸۴ رای

از نفس افتاده یکی از معروف‌ترین آثار تاریخ سینما، موج نوی سینمای فرانسه و اولین فیلمی است که ژان لوک گدار کارگردان شاخص فرانسوی ساخته است. این اثر در کنار فیلم سینمایی چهارصد ضربه ساخته فرانسوا تروفو موفق شدند موج نوی سینمای فرانسه را جهانی کنند. فیلم ماجرای فرار یک گانگستر جوان از دست پلیس را با یک رابطه عاطفی کوتاه و پیچیده در هم آمیخته و اثری کاملا متفاوت (در زمان خود) را خلق کرده است.

در از نقس افتاده می‌توان رگه‌های مهمی از آنچه در سال‌های بعد به عنوان موج نوی سینمای فرانسه و سینمای هنری اروپا شناخته شد را مشاهده کرد. حضور چند کارگردان معروف موج نو مثل تروفو و شابرول به عنوان فیلم‌نامه‌نویس، جسارت در فرم و ابداع شیوه‌های جدید ساخت فیلم، فیلم‌برداری در لوکیشن‌های واقعی و نزدیکی به زندگی واقعی، همه از المان‌هایی بودند که از نفس افتاده را به اثری مهم و الهام‌بخش تبدیل کرد. در زمان ساخت فیلم عوامل تولید از مجموعه‌ای منتقد و عشق‌سینمای جاه‌طلب و رویاپرداز تشکیل شده بودند که می‌ساختند اثری متفاوت با همه آنچه در گذشته به عنوان سینما شناخته می‌شد بسازند؛ نتیجه این تلاش فیلمی بود جنجالی و تازه‌نفس که برخلاف اسمش جان تازه‌ای به سینمای جهان بخشید.

کارگردان این فیلم سینمایی ژان لوک گدار که یکی از مطرح‌ترین سینماگران فرانسوی و از نام‌های مهم تاریخ سینما است پس از این فیلم تقریبا در تمام سال‌های عمرش تا حال به تجربه‌های جدید دست زده است. در حقیقت سینما برای گدار بررسیامکان ساختن فیلمی متفاوت بوده، متفاوت با آنچه پیشتر بوده و آنچه خود پیش از این ساخته است.