۳۰ فیلم برتر تاریخ سینمای جهان که حتما باید ببینید (۵)

گروه فرهنگ و هنر: مجله «سایت اند ساوند» (Sight & Sound) که از مجله‌های معتبر سینمایی جهان به حساب می‌آید هر ده سال یک‌بار از منتقدان و کارگردانان صاحب‌نام سراسر جهان می‌خواهد لیستی از فیلم‌های برتر تمام تاریخ سینما ارایه کنند. سایت اند ساوند نهایتا هر دهه دو لیست از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما معرفی می‌کند، یک لیست از بهترین‌های تاریخ سینما از نظر منتقدین و یک لیست از برترین فیلم‌های تاریخ به انتخاب کارگردان‌ها. آخرین باری که این مجله دست به انتخاب این دو لیست زد سال ۲۰۱۲ بود؛ ۸۴۶ نفر از منتقدین، اساتید دانشگاه، پخش‌کنندگان و توزیع‌کنندگان، نویسنده‌ها و افراد مطرح حوزه سینما از ۷۳ کشور جهان در بخش منتقدین دست به انتخاب زدند و نتیجه آرای این افراد در قالب یک لیست ۲۵۰ فیلمه که با عنوان ۲۵۰ فیلم برتر سایت اند ساوند مشهور است منتشر شد. همچنین ۳۵۸ کارگردان هم فیلم‌های محبوب‌شان را در قالب ۱۰ فیلم برتر معرفی کردند که از این رای‌ها هم لیستی تحت عنوان ۱۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما بیرون آمد. در میان کارگردان‌ها چندین کارگردان ایرانی هم حضور داشتند که از آن‌ها می‌توان به اصغر فرهادی و مانی حقیقی اشاره کرد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از دیجی کالا مگ، در حال حاضر چند سالی است که هر دو لیست منتشر شده و از اعتباری ویژه و جهانی در میان اهالی سینما بهره‌مند است. در این مقاله هر دو لیست منتقدان و کارگردان‌ها را مد نظر قرار داده‌ایم و بر حسب آرای هر فیلم یک لیست منتخب ۳۰ تایی تهیه کرده‌ایم که در مجموع (مجموع آرای منتقدان و کارگردان‌ها) توانسته‌اند بیشترین رای را کسب کنند؛ به این ترتیب این ۳۰ فیلم بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای جهان به حساب می‌آیند به انتخاب متخصصان حوزه سینما در سراسر جهان.

مجله سایت اند ساوند از سال ۱۹۳۲ منتشر می‌شود و اولین رای‌گیری برای انتخاب بهترین‌های تاریخ سینما را در سال ۱۹۵۲ آغاز کرد. در آن سال فیلم دزد دوچرخه ساخته ویتوریو دسیکا توانست در رده اول بهترین فیلم‌ها قرار بگیرد. ده سال بعد در سال ۱۹۶۲ فیلم سینمایی همشهری کین ساخته اورسن ولز به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما انتخاب شد و این برتری تا ۵۰ سال بعد برای فیلم دوام پیدا کرد. نهایتا در آخرین دوره یعنی سال ۲۰۱۲ همشهری کین جایگاه ویژه خود را به فیلم سرگیجه اثر آلفرد هیچکاک داد و به رده دوم منتقل شد.

باید به این نکته هم اشاره کرد که لیست‌های متفاوت دیگری هم در سال‌های اخیر منتشر شده که نظرات طیف‌های گوناگون مرتبط با سینما را نشان می‌دهند. لیست برترین فیلم‌های سایت IMDB که براساس رای اعضای این سایت انتخاب می‌شوند یا لیست بهترین‌های سایت Metacritic که بازتاب نظرات منتقدان است از جمله این لیست‌ها هستند.

۲۱. آندری روبلوف

محصول روسیه
عنوان اصلی: Andrei Rublev
کارگردان: Andrei Tarkovsky
بازیگران: Anatoly Solonitsyn, Ivan Lapikov, Nikolai Grinko
سال ساخت: ۱۹۶۶
تعداد رای: ۶۶ رای

فیلم یک درام تاریخی و در حقیقت برداشت آزادی است از زندگی نقاش مشهور و بزرگ روس آندری روبلوف که توسط آندری تارکوفسکی کارگردانی شده است. تارکوفسکی از جمله معدود کارگردان‌هایی است که در این لیست ۳۰ نفره دو فیلم را به نام خود ثبت کرده است؛ موضوعی که حاکی از اهمیت این چهره هنری در تاریخ سینما است. تارکوفسکی در این فیلم تلاش می‌کند به بهترین شکل ممکن تصویری از روسیه در قرون وسطی به دست دهد.

آندری روبلوف توانسته به عنوانی اثری پخته و بالغ مضامینی چون آزادی هنر، مذهب و کار هنرمند تحت فشار یک سیستم سرکوب‌گر را به شکلی کاملا عمیق مورد کاوش قرار دهد و از این جهت به عنوان یک اثر برجسته جایگاه خود را در تاریخ سینمای روسیه و جهان تثبیت کرده است.

۲۲. دزدان دوچرخه

محصول ایتالیا
عنوان اصلی: Bicycle Thieves
کارگردان: Vittorio De Sica
بازیگران: Enzo Staiola, Lamberto Maggiorani
سال ساخت: ۱۹۴۸
تعداد رای: ۶۶ رای

دزدان دوچرخه به گواهی بخش بزرگی از منتقدان و اهالی سینما در میان برجسته‌ترین آثار تاریخ سینما قرار دارد. سوای اینکه فیلم همواره مورد تحسین قرار گرفته،‌ منشا تغییرات زیادی هم در سایر فیلم‌سازان نسل‌های بعدی بوده است. به این شکل اهمیت آن هم هنری است و هم تاریخی. سوای این‌ها،‌ دزدان دوچرخه عموما بهترین و معروف‌ترین فیلم موج نئورئالیستی سینمای ایتالیا فرض می‌شود.

دزدان دوچرخه روایتی نسبتا ساده دارد. یک خانواده فقیر در ایتالیای پس از جنگ برای امرار معاش با سختی‌های زیادی روبه‌رو است. پدر خانواده آنتونیو ریچی در میان مجموعه گسترده بیکاران شهر رم قرار دارد. عاقبت یک فرصت شغلی برای او ایجاد می‌شود که نیازمند داشتن دوچرخه است. خانواده باقی‌مانده دارایی‌هایش را می‌فروشد و یک دوچرخه می‌خرد. در همان روزهای آغاز کار، یک لحظه غفلت سبب می‌شود دوچرخه آنتونیو را بدزدند. دزدیده شدن دوچرخه در عمل برای این مرد نوعی تباهی مطلق به حساب می‌آید و یافتن دوچرخه مسیری است که فیلم‌ساز تلاش می‌کند از طریق آن تباهی بزرگ‌تری را نشان دهد که دامن ایتالیای پس از جنگ را گرفته.

دزدان دوچرخه شاهکار ویتوریو دسیکا است؛ کارگردان موفق ایتالیایی که با ساخت بهترین آثار نئورئالیستی در سینمای ایتالیا مشهور شد و توانست جهانی شود. هنر ویژه دسیکا این بود که نمی‌گذاشت فیلم‌هایش در دام احساسات سبک گرفتار شوند (یکی از آفات فیلم‌های جریان نئورئالیسم) و در عمل آثاری ساخت که واجد تاثیرگذاری تاریخی بودند.

۲۳. راشومون

محصول ژاپن
عنوان اصلی: Rashomon
کارگردان: Akira Kurosawa
بازیگران: Toshiro Mifune, Machiko Kyō, Masayuki Mori
سال ساخت: ۱۹۵۰
تعداد رای: ۶۳ رای

راشومون دومین فیلم این لیست است که توسط کارگردان بزرگ ژاپنی، آکیرا کوروساوا ساخته شده است.

فیلم درباره جنایتی است که در یک جنگل رخ داده و از طریق فلاش‌بک و بعضا فلاش‌بکی در یک فلاش‌بک دیگر به روایت داستان خود می‌پردازد؛ داستانی که از زبان افراد مختلف به شکل‌های گوناگون بیان می‌شود و مخاطب را در ابهام فرو می‌برد.

راشومون از چندین نظر فیلمی ویژه در نظر گرفته می‌شود؛ استفاده از شیوه خاص روایی که در آن کاراکترها از زاویه دید خود یک موضوع واحد که در گذشته رخ داده را بازگو می‌کنند، برنده شدن جوایز گوناگون جهانی و اساسا تبدیل شدن به سکوی پرتاب سینمای ژاپن از ویژگی‌های مهم این اثر برجسته هنری است.

۲۴. اُردِت

محصول دانمارک
عنوان اصلی: Ordet
کارگردان: Carl Theodor Dreyer
بازیگران: Henrik Malberg, Emil Hass Christensen, Cay Kristiansen
سال ساخت: ۱۹۵۵
تعداد رای: ۶۱ رای

«کلام» یا «اردت» ساخته کارل تئودور درایر فیلم‌ساز مطرح دانمارکی است. این اثر در کنار فیلم مصائب ژان دارک در عمل دو نمونه از بهترین آثار درایر هستند؛‌ فیلم‌سازی که بسیاری از آثار مهمش را در دهه‌های ۲۰ تا ۵۰ ساخت اما از نظر شیوه‌های کارگردانی، سبک هنری و ساختار فیلم‌نامه آثاری ساخت که تنه به تنه‌ی بهترین فیلم‌های مدرن تاریخ سینما می‌زنند.

اردت یکی از آثار موفق درایر درباره پیرمردی سنتی و سه پسر او است که در یکی از روستاهای دانمارک زندگی می‌کنند. فیلم از طریق روایت داستان زندگی این خانواده موضوعات و احساسات مختلف انسانی را با هنرنمایی خاصی بررسی می‌کند، از جمله این موضوعات می‌توان به نوع خاص نگاه فیلم به مقوله «ایمان» اشاره کرد. ایمان به عنوان یک مفهوم پیچیده و وسیع، نه مفومی کلیشه‌ای یا شعاری که فیلم توانسته با قدرت تمام از پس بازتاب هنری این مفهوم بربیاید. بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که اردت جز معدود آثار درایر است که توانست موفقیت تجاری و هنری توامان کسب کند.

۲۵. چهارصد ضربه

محصول فرانسه
عنوان اصلی: The 400 Blows
کارگردان: François Truffaut
بازیگران: Jean-Pierre Léaud, Albert Rémy, Claire Maurier
سال ساخت: ۱۹۵۹
تعداد رای: ۵۸ رای

چهارصد ضربه ماجرای یک پسر نوجوان به نام آنتوان دوانل را روایت می‌کند که در مدرسه و خانه با مشکلات کوچک و بزرگ رو‌به‌رو است. زندگی با آنتوان چندان مهربان نیست. در خانه آنقدرها دوست داشته نمی‌شود و مدرسه‌ هم بیشتر شبیه یک پادگان کوچک است. مجموعه‌ای از واکنش‌های او به رنجی که در خانه و مدرسه می‌کشد به تبعاتی ناخوشایند منجر می‌شود. فرار از مدرسه، اخراج از مدرسه و نهایتا فرار از خانه.

دیدن فیلم چهارصد ضربه برای هر مخاطب جدی سینما واجب است. تقریبا هر لیستی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما پیدا کنید که توسط منتقدان و فیلم‌سازان تنظیم شده باشد قطعا به نام چهارصد ضربه هم بر می‌خورید. از طرفی این فیلم یکی از شاخص‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین آثار موج نوی سینمای فرانسه و از بهترین فیلم‌های کل تاریخ سینمای فرانسه به حساب می‌آید.

چهارصد ضربه را فرانسوا تروفو کارگردانی کرده است؛ تروفو متولد سال ۱۹۳۲ در پاریس است. او در درجه اول پیش از آنکه کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس یا منتقد سینما باشد یک «عشق ِ فیلم» بود. یک نوجوان شیفته سینما که اولین فیلم زندگی‌اش را در ۸ سالگی دید و تا وقتی زنده بود از فیلم دیدن و لذت بردن از سینما دست نکشید. این کارگردان فرانسوی پیش از آنکه فیلم‌سازی را شروع کند صرفا یک منتقد بود که در نشریه کایه‌دوسینما فعالیت می‌کرد. یک منتقد تند و بی‌رحم که سینمای نسل گذشته را به باد انتقاد می‌گرفت و با مقاله‌هایی آتشین تلاش می‌کرد ظرفیت‌های یک سینمای جدید را نشان دهد. تروفو بلاخره در سال ۱۹۵۹ چهارصد ضربه را به عنوان فیلم اولش ساخت و مورد توجه جهانی قرار گرفت. او پس از این موفقیت در چندین فیلم دیگر سرنوشت کاراکتر اصلی فیلم چهارصد ضربه یعنی آنتوان دوانل را دنبال کرد. در همه این فیلم‌ها یک بازیگر یعنی ژان‌پیر لئو به جای آنتوان در سنین مختلف نقش ایفا کرد. خیلی‌ها معتقدند آنتوان دوانل به نوعی خود تروفو بود با بسیاری ویژگی‌های مشترک. تروفو که فیلم‌سازی را در اواخر دهه ۵۰ میلادی آغاز کرده بود تا یک‌سال پیش از مرگش در سال ۱۹۸۴، به فیلم ساختن ادامه داد. ربع قرن فعالیت بی‌وقفه و یک کارنامه هنری کاملا قابل دفاع.