تحیت‌شان روزی که به دیدار او رسند، سلام است

گروه دین و اندیشه: حجت الاسلام دکتر سوزنچی از اساتید دانشگاه، هر روز یک آیه قرآن را با ترجمه و چند حدیث تفسیری و چند نکته در تدبر آن آیه منتشر می کند. بولتن نیوز نیز در راستای ترویج چنین اقدامات ارزشی این سلسله مطالب را به صورت روزانه منتشر می کند.

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب امروز به آیه 44 سوره احزاب پرداخته شده و در آن آمده است:

تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلامٌ وَ أَعَدَّ لَهُمْ أَجْراً كَريماً 

سوره احزاب (33) آیه 44

ترجمه

تحیت‌شان روزی که به دیدار او رسند، سلام است؛ و برایشان پاداشی بزرگمنشانه آماده کرده است.

حدیث

1) عبدالله بن سنان در روایتی از امام صادق ع چگونگی صلوات بر پیامبر را نقل می‌کنند که امام صادق ع فرمود: ...بگویید:

خدایا، ای برافرازنده سقف آسمانها و ای گستراننده سطح زمین، آفریننده زمین و آسمانها، از ما عهدی گرفتی که به نبوت حضرت محمد ص اعتراف، و به ولایت علی بن ابی‌طالب ع اقرار کنیم؛ پس شنیدیم و اطاعت کردیم؛ و ما را به صلوات بر ایشان دستور فرمودی، و آن را حق دانستیم و از آن پیروی کردیم؛ خدایا، تو را شاهد می‌گیرم و [حضرت] محمد ص و [حضرت] علی ع و هشت حامل عرش و چهار فرشته خازن علمت را شاهد می‌گیرم که وجوب نمازم برای تو و مستحباتم و  زکاتم و آنچه از قول و عمل برایم میسر می‌شود بر محمد و آل محمد است.

خدایا از تو می‌خواهم که مرا به آنها برسانی و با آنها به خودت نزدیک گردانی آن طور که به ما دستور دادی که بر آنها صلوات بفرستیم؛ و نزد تو شهادت می‌دهم که من تسلیم او و اهل بیتش – علیهم‌اسلام- هستم، نه سرپیچی می‌کنم و نه تکبر می‌ورزم؛ پس با صلوات خود و صلوات فرشتگانت مرا پاک و تزکیه فرما که این وعده تو و سخن توست که «اوست که بر شما صلوات می‌فرستد و نیز ملائکه‌اش، تا شما را از ظلمت‌ها به نور درآورد و به مومنان همواره رحیم بوده است. تحیت‌شان روزی که به دیدار او رسند، سلام است؛ و برایشان پاداشی بزرگمنشانه آماده کرده است.» (احزاب/43-44)

پس ما را با تحیت و سلام خود نزدیک فرما و با پاداش بزرگمنشانه‌ای از رحمتت بر ما منت گذار و ما را از جانب [حضرت] محمد با برترین صلوات بهره‌مند ساز و «بر آنها صلوات بفرست که همانا صلوات تو مایه آرامش آنان است» (توبه/103) و با صلوات او و صلوات اهل بیتش ما را پاک و تزکیه فرما و آنچه از علم و معرفت آنها به ما دادی نزد خودت مستقر و مقبول، و نه موقت و گذرا، قرار بده، ای رحم‌کننده‌ترین رحم‌کنندگان. جمال الأسبوع بكمال العمل المشروع، ص238-240

2) روایت شده است که امام صادق ع به یکی از شیعیان فرمود: شما [شیعیان واقعی] همان طیبان [= پاکان] هستید و زن‌های شما همان «طیبات» [زنان پاک] هستند [ظاهرا اشاره است به آیه «الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبات» نور/26] ... شما کسانی هستید که خداوند با سلام خود بر شما تحیت فرستاد و شمایید اهل توفیق به عصمت خدا، و اهل دعوت‌ به طاعت خدا. الكافي، ج‏8، ص366

تدبر

1️⃣ کسانی که زیاد به یاد خدا هستند و صبح و شام او را تسبیح می‌کنند، خداوند هم بر آنها صلوات می‌فرستد تا آنها را از ظلمت‌ها درآورد و به سوی نور ببرد؛ در روزی که به لقاء الله می‌رسند با سلام بدانان تهنیت می‌گویند و از آنها استقبال می‌کنند و اجری کریمانه برایشان تدارک دیده‌اند. اگر چنین مواجهه‌ای می‌کنند، آیا واقعا در عالم عملی ارزشمندتر از ذکر کثیر و تسبیح خدا یافت می‌شود؟!

2️⃣ مقصود از اینکه «تحیت‌شان روزی که به دیدار او رسند، سلام است» چیست؟

الف. تحیت در اینجا اشاره‌است به حیاتی که از جانب خدا بر آنان افاضه می‌شود که سراسر سلامتی و عافیت است (ایستاده در باد، ص385، با اقتباس از المیزان، ج16، ص329) یعنی همان که در جای دیگر فرمود برخی چنان‌اند که آنان را به حیات طیبه‌ای حیات بخشیم (فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَة؛ نحل/97)

ب. یعنی روزی که به ثواب‌های الهی می‌رسند همدیگر را تهنیت می‌گویند به اینکه: سلامتی از جمیع آفات بر شما تهنیت باد. (مجمع‌البیان، ج8، ص569)

ج. روزی که مومن به ملاقات ملک‌الموت نائل می‌شود وی را با سلام و سلامتی قبض روح می‌کند، و ملک‌الموت هم یکی از ملائکه است [که در آیه قبل به آنها اشاره شد]  (براء بن عازب، به نقل مجمع‌البیان، ج8، ص569)

د. ملائکه آنان را به سلامتی از هر بدی و آفتی تهنیت می‌گویند. (رقاشی، به نقل البحر المحیط، ج8، ص487)

نکته تخصصی تفسیری

این عبارت از عباراتی است که ظرفیت معانی متعددی دارد که با توجه به قاعده امکان استفاده از یک لفظ در چند معنا، همگی می‌تواند مد نظر باشد؛ یعنی علاوه بر دیدگاههای فوق، برداشت‌های متعدد دیگری هم می‌توان از آیه داشت.

در ادامه چند مورد که ظرفیت این‌چنین در آیه ایجاد کرده است، اشاره می‌شود که با ضرب هر یک از این حالات در دیگری، معنای متفاوتی به دست می‌آید:

تحیة می‌تواند به معنای تهنیت گفتن باشد یا مفاد لغوی آن هم مد نظر بوده، به معنای حیات خاص بخشیدن باشد.

به لحاظ نحوی، «تحیتهم» می‌تواند اضافه مصدر به مفعول (تحیت گفتن به آنها) باشد یا اضافه مصدر به جریانی که بین فاعل و مفعول می‌گردد (تحیت بین آنها) (همانند: كُنَّا لِحُكْمِهِمْ شاهِدِينَ؛ انبیاء/87) (البحر المحیط، ج8، ص487)

مرجع ضمیر «ه» در یلقون، می‌تواند «الله» باشد، یا «واحدٌ من الملائکه» یا «یوم» (که این یوم می‌توان روز مرگ باشد یا لحظه خروج از قبر، یا روز قیامت یا لحظه نهایی ورود در بهشت یا ...)

«سلام» می‌تواند یکی از اسماء الله باشد (یعنی با اسمی از اسماء الله به آنها تهنیت می‌گویند) یا معنای وصفی‌اش (سلامتی) مد نظر باشد یا صرفاً همان مفاد تهنیت گفتن و خوشامدگویی و استقبال باشد که به طور متعارف به کار می‌بریم.

3️⃣ این تعبیر به زیبایی دو مضمون را با هم تلفیق کرده است: تحیت، تهنیت گفتن (= خوشامدگویی و شادباش) است با تعبیر «حیّاک الله»، که ترجمه تحت‌اللفظی این تعبیر «خدا تو را زنده بدارد» می‌باشد.

بدین ترتیب در دل مفهوم «تحیت‌شان در آن روز، سلام است» این معنا نهفته که «گفتنِ «خدا تو را زنده بدارد» به آنها در آن روز، سلام است» و اگر توجه کنیم که آخرت عرصه حقیقت محض است و جای تعارفات و امور اعتباری نیست، آنگاه این تحیت اشاره دارد به ارتباط وجودی عمیقی که برای مومنان در آن عرصه آشکار می‌گردد، یعنی ارتباطات وجودی این افراد، زندگانی‌ای است سراسر سلامتی، یعنی به گونه‌ای که حقیقتا دوست‌داشتنی و مطلوب است و باعث رضایت و آرامش انسان می‌شود. (ایستاده در باد، ص384-385)

4️⃣ تحیت‌شان روزی که به دیدار او رسند، سلام است؛ پس، از طرفی، روزی که هنوز مومن به لقاء الله نرسیده، و لقاءالله را در وجود خویش درک و تثبیت نکرده است، هنوز به چنان سلامت و اطمینان و آرامشی نرسیده است؛ و این اضطراباتی که گاه در زندگی دنیا برای مومنان پیش می‌آید، نشان دارد که هنوز راهشان به نهایت نرسیده است.

و از طرف دیگر، از آنجا که آخرت باطن دنیاست، کسی که همچون انبیاء و اولیاء مراتب لقاء الله را پیموده باشند و در معراج خویش قدم در وادی «قاب قوسین او أدنی» (نجم/9) گذاشته باشند، در همین دنیا نیز در سلام و سلامتی محض بسر می‌برند؛ و همواره با سلامت الهی تحنیت می‌شوند.

شاید این باشد رمز صلوات خداوند و ملائکه بر چنین مومنانی؛ و شاید این است رمز اینکه پایان‌بخش نماز، ابتدا سلامی است به پیامبر خاتم و سپس سلامی به بندگان صالح خدا.

5️⃣ کسی که ذکر کثیر و تسبیح در صبح و شام داشت، از ظلمات به نور درمی‌آید و به حیاتی سراسر سلام می‌رسد؛ پس، کسی که زندگانی‌اش بر اساس ذکر کثیر شکل نگرفته، اولا پر از تیرگی‌ها و تاریکی‌هاست؛ ثانیا حیاتی حقیقی نیست، و اگر هم حیات محسوب شود، زندگی ناسالم و بیمارگونه است. (ایستاده در باد، ص385)

انتهای پیام/#