کمیک استریپ، گونه‌ای از ادبیات تعلیمی است

به گزارش بولتن نیوز به نقل از  اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون پرورش فکری، شصت و یکمین نشست ترویج خواندن عصر روز ۲۵ اردیبهشت به موضوع پی‌نما (کمیک استریپ) پرداخت.

سخنرانان این نشست سپیده تفضلی و سعید رزاقی بودند که با طرح مسایل تئوری این هنر به شیوه‌های خلق این نوع آثار اشاره کردند. در این نشست که با عنوان پی‌نما (کمیک استریپ) و ترویج خواندن برگزار شد سعید رزاقی ضروری دانست به دلایل جایگزینی واژه‌ی کمیک استریپ با واژه‌ای فارسی بپردازد.

این تصویرگر و مولف با توضیح این مطلب که از واژه‌ای جایگزین برای کمیک استریپ در کشورهای فرانسه زبان، ژاپن و روسیه استفاده می‌شود و هر کدام از این کشورها به فراخور فرهنگ خود انواع کمیک‌ها را خلق می‌کنند، واژه‌ی پی‌نما را جایگزین مناسب آن در ایران خواند، چرا که در ایران نیز این هنر دستخوش تغییرات و بومی‌سازی شده است.

وی به معنای لغوی این واژه پرداخت: «همان‌طور که مشخص است پی به معنای «پی» در پی و توالی تصویر اشاره دارد. «نما» نیز همان تصویر است. از سوی دیگر پی‌نما همان سینما را در ذهن‌ها یادآوری می‌کند.»

شصت و یکمین نشست ترویج خواندن در حالی برگزار شد که مربیان کانون و کارشناسان و علاقه‌مندان حوزه‌ی مطرح شده در آن حضور داشتند.

تفضلی که دانشجوی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی است پیش از این پژوهش‌هایی را با عنوان «کمیک استریپ» ارایه کرده است. وی در این نشست به بیان تاریخچه‌ای از این هنر پرداخت: «اولین کمیک‌ها در سال ۱۹۳۰ به‌وجود آمدند. این آثار شامل تصاویری خنده‌دار بودند. با گذشت سال‌ها روایت‌گری‌های متفاوتی در این آثار رخ داد اما نام کمیک بر آن باقی ماند و کتاب‌های متنوع که در برگیرنده‌ی مسایل مهمی بودند در این زمینه به چاپ رسید.»

وی در ادامه‌ی سخنانش به تاثیرهای این سبک آثار بر کودکان و نوجوانان اشاره داشت: «این روزها علاقه‌ی کودکان و نوجوانان به ادبیات کم شده است. دلیل اصلی آن را می‌توان تلویزیون و فضاهای مجازی دانست که در سطحی گسترده از زندگی ما حضور دارند. امروزه بچه‌ها پذیرنده شده‌اند و نگاه سازندگان برنامه‌ها به آن‌ها انتقال داده می‌شود. از آنجا که ۷۴ درصد یادگیری از طریق بصری است ضروری است که آموزش‌های ما نیز از این شیوه استقبال کنند چرا که ادبیات به تنهایی نتوانسته است جایگزین این مشکل مهم شود. از آنجا که کمیک استریپ‌ها در قالب کتاب مصور قابل تعریف‌اند، نه کتاب تصویری می‌توانند جنبه‌ی تعلیمی داشته باشند و با استفاده از آن‌ها به مخاطبان خود آموزش دهیم.»

این کارشناس دلیل موفقیت این آثار در سطح جهان را همذات‌پنداری خواننده با شخصیت‌های اصلی آثار خواند و گفت: «همدردی خواننده با شخصیت، غیرقابل پیش‌بینی بودن وقایعی که شخصیت‌ها با آن مواجه می‌شوند؛ جهان‌شمولی زیبایی و فانی بودن شخصیت‌ها دلایل ترغیب خوانندگان به دنبال کردن ماجراست.

رزاقی که پیش از این ۱۴ عنوان کتاب را در حوزه‌ی پی‌نما منتشر کرده است با ارایه‌ی تصاویری به شرح شیوه‌ی خلق این نوع آثار پرداخت و ادامه‌ی بحث را بر عهده گرفت. وی گفت: «مهم‌ترین اصل در خلق یک پی‌نما داستان خوب است. داستان‌نویس باید بتواند اثری نزدیک به اثر یک فیلمنامه‌نویس را خلق کند و داستان را تحویل تصویرگر بدهد.»

وی با برشمردن مراحل خلق تصاویر به تفصیل درباره‌ی طراحی شخصیت و رنگ‌گذاری نیز سخن گفت و فضاسازی و زاویه‌بندی در این تصاویر را پراهمیت عنوان کرد.

رزاقی به موضوع‌های اصلی پی‌نما در ایران اشاره داشت: «موضوع‌های تاریخی، دفاع مقدس، داستان طنز، ضرب‌المثل‌ها عمده سرفصل‌هایی هستند که در ایران به آن‌ها پرداخته می‌شود اما چرا هنوز جای خود را در میان مردم باز نکرده‌اند؟ پاسخ آن شفاف است، همان‌طور که اشاره شد داستان بسیار مهم است. اگر مخاطب صرفاً از تصویر لذت ببرد آرام ارام انگیزه‌ی خود را برای دنبال کردن این نوع آثار از دست می‌دهد. متاسفانه این هنر در کشور ما به صورت سفارشی باب شده است و قطعا مخاطبان به آن جذب نمی‌شوند.»

این هنرمند با تاکید بر تاثیرهای کمیک بر هنر سینمای جهان به فیلم‌هایی همچون مردآهنی، اسپایدرمن، مرد عنکبوتی، ‌ بت من و... اشاره کرد و اهمیت به تخیل را مهم عنوان کرد. اتفاقی که در ایران اهمیتی به آن داده نمی‌شود.

نشست «پی‌نما (کمیک استریپ) و ترویج خواندن» با سوال‌های مخاطبان و پاسخ‌هایی از سوی کارشناسان همراه بود.