قطع گاز ترکمنستان وارد مرحله داوری بین‌المللی شد

به گزارش بولتن نیوز، حمیدرضا عراقی در نشست خبری که صبح امروز در شرکت ملی گاز برگزار شد، با اشاره به قطع واردات گاز از ترکمنستان اظهار کرد: مسئله قطع واردات گاز از ترکمنستان بیش از اندازه حساس شده بود. در حالی که این موضوع تا این حد مهم و مشکل‌ساز نبود.

شرکت ملی گاز در این مورد به طور کلی دو اطلاعیه منتشر کرد و در این دو اطلاعیه همه حرف‌هایی که باید می‌گفت را زد.

وی با اشاره به سابقه قرارداد گازی بین ایران و ترکمنستان توضیح داد: بانی این قرارداد درازمدت مرحوم آیت‌الله هاشمی بود. این قرارداد قرارداد خوبی بود. در آن زمان ترکمنستان به خوبی استقرار پیدا کرده بود و دنبال مشتری برای فروش گاز خود بود. در آن زمان در ترکمنستان قحطی افتاد و آیت‌الله هاشمی دستور دادند به آنها آرد ارسال کنیم. به همین دلیل آنها ایران را دوست و برادر خود می‌دانستند و با این فرض قرارداد گاز را امضا کردیم.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران ادامه داد: البته در آن زمان هم این بحث‌ها مطرح بود که زمانی که کشور گاز دارد، واردات گاز از کشور دیگر خیانت محسوب می‌شود. در آن سال‌ها برای گازرسانی به مازندران باید از منطقه چالایوک به این استان و به مسافت ۳۰ میلیون مترمکعب گاز وارد می‌کردیم که این یک مسئله هزینه‌دار بود. در حال حاضر هم خط لوله‌ای در تیرماه برای گازرسانی به مازندران راه‌اندازی می‌شود که ۲۰۰ میلیون دلار هزینه دارد و اگر من اطمینان داشتم که ترکمنستان گاز خود را وصل نمی‌کند، هرگز این هزینه را نمی‌کردم.

عراقی با اشاره به قطع گاز ترکمنستان در سال ۸۶ گفت: در سال ۸۶ که سرمای شدیدی کشور را فرا گرفت، ترکمنستان ادعا کرد که باید قیمت گاز خود را بالا ببریم در غیر این صورت گاز خود را قطع خواهیم کرد. در آن زمان قیمت را به ۳۵۰ دلار در هر مترمکعب و به عبارت دیگر ۹ برابر قیمت بالا بردند که این موضوع شش ماه ادامه داشت. بعد از آن قیمت فروش گاز ترکمنستان به ایران طبق فرمولی انجام شد.

وی با تاکید بر اینکه در قرارداد فروش گاز ترکمنستان به ایران بند قطع گاز وجود ندارد، با بیان اینکه هیات ایرانی امسال به چند دلیل ترکمنستان اعزام شد، افزود: در این مدت که ایران در تحریم قرار داشت، شرکت ملی گاز برای پرداخت بدهی از روش‌های مختلفی از جمله طلا یا ارسال پول نقد در چمدان به دوبی و ... استفاده می‌کرد. از آنجایی که گاهی دلال‌ها در این زمینه حضور داشتند، شرکت ملی گاز متوجه شد نمی‌توانند دیگر از طریق دلال‌ها به ترکمنستان پول ارسال کنند و اعلام کرد که به ترکمنستان کالا می‌دهد و چنانچه ترکمنستان قبول کرد، ایران از این طریق بدهی خود را پرداخت می‌کند.

معاون وزیر نفت ادامه داد: در این راستا به سازندگان و تولیدکنندگان ایرانی گارانتی پرداخت دادیم و ترکمنستان این پیمنت گارانتی‌ها را تایید کرد. در حال حاضر خواسته ایران این است که ترکمنستان و ایران مذاکره کنند تا مشخص شود ایران چه میزان پیمنت گارانتی داده و میزان طلب ایران از ترکمنستان و طلب ترکمنستان از ایران چقدر است. در این زمینه با وزیر امور خارجه و وزیر نفت و همچنین شرکت گاز ترکمنستان جلساتی برگزار شد و من اعلام کردم هر تصمیمی گرفته شود، توسط شخص من گرفته خواهد شد و من پای آن می‌ایستم.

عراقی تاکید کرد: در این جلسات اعلام کردند ما احتیاج به گاز نداریم و تنها به این دلیل اصرار داریم ترکمنستان صادرات گاز خود به ایران را قطع نکند تا نیروگاه‌ها مجبور نباشند از سوخت دوم استفاده کنند. به آنها گفته شد اگر گاز خود را قطع کنید، ما هم پول شما را نمی‌دهیم و هر دو ضرر خواهیم کرد. قرار شد این مسائل بررسی شود و بعد از اینکه میزان بدهی مشخص شد، ایران طی یک سال بدهی خود را به ترکمنستان پرداخت کند.

وی با تاکید بر اینکه موضوع مذکور به توافق دو کشور رسید، اظهار کرد: ترکمنستان در آن زمان اعلام کرد این موضوع باید به هیات دولت برود اما قطعا مورد تایید آنها است. حتی شب ژانویه با سفیر آنها تماس گرفتم و ایشان نیز اعلام کرد به نظر نمی‌آید مشکلی وجود داشته باشد با این حال در ۱۲ ظهر اول ژانویه گاز خود را به روی ایران قطع کردند که ایران هم با این موضوع مشکلی ندارد. فقط برخی از نیروگاه‌ها از سوخت دوم مصرف کنند که باعث آلودگی هوا شده و به همه آسیب می‌رساند.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، با تاکید بر اینکه به دلیل اینکه ترکمنستان صادرات گاز خود به ایران را به ایران قطع کرد، ایران دیگر تصمیمات جلسه مذکور را قبول ندارد گفت: حتی ما به ترکمنستان اعلام کرده بودیم که به آنها در سوآپ گاز کمک می‌کنیم که سر قول خود هستیم و اگر دو کشور مقصد و مبدا به توافق برسند، این موضوع انجام خواهد شد.

عراقی ادامه داد: یکی دیگر از موضوعاتی که سر آن با ترکمنستان به توافق نرسیدیم این بود که ترکمنستان اعلام کرد ایران باید بدهی خود را طی ۶ ماه پرداخت کند که من اعلام کردم این موضوع امکان ندارد.

از طرف دیگر میزان پیمنت گارانتی‌ها مشخص نیست. برخی از آنها به مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار به کار گرفته شده برخی در حال به کارگیری هستند و برخی هنوز اقدامی نکرده‌اند. ما به ترکمنستان اعلام کردیم مذاکره کنند که اگر میزان پیمنت‌گارانتی‌ها بیشتر از ادعای آنها است، برخی از آنها را حذف کنیم. اما آنها موافقت نکردند و اعلام کردند باید به آنها پول بدهیم.

وی از آغاز مراحل داوری بین‌المللی در مورد موضوع قطع واردات گاز ترکمنستان به ایران خبر داد وگفت: اگر ترکمنستان حاضر به مذاکره شود و در مذاکره به توافق برسیم، نیاز به داوری بین‌المللی که در سوئیس است، وجود ندارد. امیدواریم تا دو سه ماه آینده با این کشور به توافق برسیم.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه بزرگترین اشتباه ترکمنستان قطع صادرات گاز به ایران بود، گفت: بعد از اینکه دولت یازدهم آغاز به کار کرد، ترکمنستان فشار آورد که باید ایران پول آنها را پرداخت کند که طبق جلساتی که با آنها داشتیم، اعلام کردیم که با این تحریم‌ها نمی‌توانیم پول شما را پرداخت کنیم. اما پول شما وام محسوب می‌شود و ۵ درصد وام بین‌المللی به آن تعلق می‌گیرد. در واقع بدهی را تبدیل به وام کردیم که در این شرایط آنها مطلقا حق قطع کردن گاز را ندارند. آنها گمان می‌کردند که اگر شب ژانویه گاز را قطع کنند، ما به دلیل شرایط مجبور می‌شویم ادعای آنها را بپذیریم.

مدیرعامل شرکت ملی گاز با بیان اینکه در حال حاضر در گازرسانی مازندران، گلستان، آذربایجان و ... هیچ مشکلی وجود ندارد، اظهار کرد: فقط بعضی روزها CNG مازندران، گیلان و گلستان قطع می‌شود تا فشار روی ۹۵۰ نگه داشته شود. در واقع اگر فشار گاز خانگی کم شود، CNG برخی جایگاه‌ها قطع خواهد شد اما گاز مردم و صنایع قطع نمی‌شود.

عراقی در ادامه با اشاره به گازرسانی به روستاها و شهرها توضیح داد: یکی از اهداف شرکت ملی گاز در چند سال اخیر گازرسانی به روستاها بوده که در این زمینه بی‌سابقه عمل کرده است. در سال ۳۰۰۰ روستا به مجموعه شبکه گاز وصل شده‌اند که برای این کار از منابع دولت استفاده نشده است. در واقع طبق بند ق گاز را به مردم می‌دهیم و گاز مایع را می‌فروشیم تا پول گازی که به مردم می‌دهیم تامین شود. بنابراین گازرسانی به حدود ۳۵۰۰ روستا امسال به بهره‌برداری می‌رسد و گازرسانی به ۵۰۰۰ روستای دیگر نیز آغاز شده است.

وی در مورد خطوط انتقال نیز اظهار کرد: خطوط انتقال در دو سال گذشته نسبت به سال‌های گذشته سرعت بیشتری داشته است. خطوط انتقال رشت- سنگر یک پروژه استثنایی بود که توسط آن توانستیم گاز مازندران را نگه داریم. این خط اجرا شد و ۱۵ آذر به بهره‌برداری رسید. این خطوط قبل از اول ژانویه و قطع شدن گاز ترکمنستان به بهره‌برداری رسید. البته سرمای مازندران در دوم آذر بی‌سابقه بود اما در حال حاضر مشکلی وجود ندارد.

افتتاح خط نکا- دامغان در تیرماه

معاون وزیر نفت از افتتاح خط نکا- دامغان در تیرماه سال آینده خبر داد و گفت: این خط وابستگی گازی مازندران به استان‌های مجاور را قطع می‌کند و با افتتاح آن شبکه گازرسانی آن دیگر نقطه ضعفی نخواهد داشت.

افتتاح خط صادرات گاز به عراق توسط زنگنه

عراقی همچنین از افتتاح خط صادرات گاز به عراق در هفته آینده توسط وزیر نفت خبر داد و افزود: توسط این خط قسمتی از خط ۶ تکمیل شده و گازرسانی به غرب کشور تقویت می‌شود. از سوی دیگر در دهه فجر یا بعد از آن حدود ۵ ایستگاه تقویت فشار و ایستگاه تکمیلی، ۲۴ ایستگاه تربو کمپرسور بزرگ توسط معاون اول ریاست‌جمهوری افتتاح می‌شود.همچنین افتتاح خط گاز زاهدان و شروع پروژه ایرانشهر به چابهار از دیگر برنامه‌های شرکت ملی گاز است.

ایران میزبان شرکت‌های گاز دنیا در سال ۲۰۲۰

وی در ادامه با بیان اینکه ایران میزبان پژوهشی شرکت‌های گاز کشورهای بزرگ دنیا در سال ۲۰۲۰ می‌شود، گفت: این شرکت‌ها که IGRS نام دارد، بزرگترین گردهمایی پژوهشی در زمینه گاز است. کشورهای دیگر هم برای میزبانی این گردهمایی متقاضی بودند اما ایران با دلایلی که ارائه داد و با توجه به امنیت، امکانات رفاهی و دارا بودن بزرگترین شرکت گاز دنیا توانست هیات مدیره را مجاب کند که میزبان کشورها باشد.

معاون وزیر نفت با اشاره به شرایط پس از برجام گفت: بعد از برجام اجناس ارزان‌تر و راحت‌تر از مبدا اصلی به دستمان رسید. از سوی دیگر هنگامی که می‌خواستیم LPG و گوگرد خود را بفروشیم، از آنجایی که کشتی‌ها نمی‌توانستند وارد بندر ما شوند، مجبور بودیم محصولات خود را ارزان‌تر به فروش برسانیم اما در حال حاضر این محصولات را با قیمت بالا می‌فروشیم. از سوی دیگر کشورهای صاحب دانش فنی تقاضا دارند با کشور ما JOIN شوند. پول محصولات پیشاپیش از کشورها به صورت دلار دریافت می‌شود. قبل از ژانویه هم ۱۰۰ میلیون یورو به ترکمنستان بدون استفاده از دلال‌ها فرستادیم.

عراقی در ادامه با بیان اینکه در اقتصاد مقاومتی ۴ ماموریت بزرگ برای شرکت ملی گاز تعریف شده است، افزود: نخست آنکه خط صادرات گاز به عراق تکمیل شود که سه‌شنبه هفته آینده فاز نخست و سال بعد همه این طرح‌ افتتاح می‌شود. ایران آمادگی دارد فاز دوم را هم افتتاح کند. ماموریت دیگر تکمیل خط سیستان و بلوچستان بود که صادرات گاز به پاکستان در راستای تکمیل این خط انجام می‌شود. این خط هم و گازرسانی به زاهدان تا آخر سال افتتاح خواهد شد و پروژه گازرسانی به چابهار هم آغاز می‌شود.

وی ادامه داد: همچنین باید تا آخر سال ۱۲۰۰ خانوار گازدار می‌شدند که تا پایان سال بیش از این تعداد گازدار خواهند شد. همچنین شرکت ملی گاز باید ۰.۵ ‌درصد نسبت به گازهای گم شده تلاش می‌کرد که در این راستا کنتورهای ارتقایافته به مردم داده می‌شود که در آن امکان تقلب، گم شدن، نشت گاز و ... وجود ندارد.

معاون وزیر نفت ادامه داد: به طور کلی ۳۲۰۰ پروژه شامل گازرسانی به شهرها و روستاها، CNG صنایع و ... با هزینه بیش از ۵ هزار میلیارد تومان در دهه فجر افتتاح می‌شود که این هزینه از دولت گرفته نشده است.

پرداخت غرامت ایران به ترکیه حدود ۱.۹ میلیارد دلار

عراقی در ادامه با اشاره به قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه گفت: ترکیه از ایران شکایت کرده است که ایران از سال ۲۰۰۵ به ترکیه گاز نداده است یا دائم گاز خود را قطع کرده است. ترکیه ۳۵ میلیارد دلار ادعای طلب از شرکت ملی گاز داشت که ما برای اینکه ثابت کنیم این شکایت اشتباه است، در وسط زمستان داور بین‌المللی را برای نشان دادن ایستگاه‌ها به ایران آوردیم و رای دادگاه صد در صد به نفع ایران بود.

وی ادامه داد: ادعای ترکیه ۲۵ درصد واز سال ۲۰۱۲ بود که این ادعای ۲۵ درصد شد ۱۳.۳ تا ۱۶.۶ که به ایران و ترکیه ۶ ماه وقت برای مذاکره مجدد داده شد اما کسی زیر بار نرفت و دوباره کار به داوری بین‌المللی کشیده شد و در نتیجه ۱۳.۳ قطعی شده و قیمت حدود ۱.۹ میلیارد دلار تعیین شد.

مدیرعامل شرکت ملی گاز در مورد صادرات گاز به پاکستان نیز توضیح داد: شرکت ملی صادرات گاز منحل شد و خطوط انتقال CNG و ... به شرکت ملی گاز و صادرات گاز از طریق دریافت به شرکت نفت واگذار شد. بنابراین اخیرا پرونده صادرات گاز به پاکستان، ارمنستان، ترکمنستان، آذربایجان و ... به شرکت ملی گاز برگشت داده شده و هنوز مذاکره‌ای با پاکستانی‌ها نکرده‌ایم.