در بابِ نامِ نامی اروندرود و اشتباهِ احتمالا سهویِ صادقِ زیباکلام

گروه سیاسی: حسن دهباشی در یادداشتی که در ادامه ملاحظه می کنید که در بابِ نامِ نامی اروندرود و اشتباهِ احتمالا سهویِ صادقِ زیباکلام آن را نگاشته، آورده است: ایشان نیک بدانند که ‌این‌جور شوخی‌ها، خوشایندِ هیچ ایرانیِ میهن‌دوستی نبوده و بهایِ شُهرت این‌همه نیست و... زیاده جسارت است.

یک:
استاد ارجمند، جناب دکتر صادق زیباکلام به تازگی مرقوم فرموده‌اند: «واقعیت آن است که در گذشته، ایرانیان هم به اروندرود شط العرب میگفتند. نقشه های قدیمی تر و کتب درسی را هم که نگاه کنید همگی می نوشتند شط العرب. تا اینکه میان [محمدرضا پهلوی،] پادشاه ایران، با اعراب ازجمله [جمال عبدالناصر] رهبر معروف مصر و بعدها [صدام حسین] اختلافات زیادی بروز کرد. ریشه اختلافات هم نه مذهبی بود و ارتباطی به مناقشه شیعه و سنی پیدا میکرد چراکه دینداری هر سه آنان در یک حد و اندازه بود و نه دعوای تاریخی عرب و عجم بود. شاه متمایل به غرب و امریکا بود و متقابلاً عبدالناصر و صدام چپگرا، ضد غرب و متمایل به روسیه. البته مناقشه بر سر جزایر سه گانه هم آن اختلافات را عمیق تر کرد. آن اختلافات سبب شدند تا رژیم شاه تصمیم بگیرد نام شط العرب را به اروندرود تغییر دهد... »

دو:
یادداشتِ جناب آقای زیباکلام در جایگاه «استاد تمام دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران» آن‌چنان حیرت‌انگیز است که خواننده در برابر این پرسش مبهوت می‌شود که یعنی آن دانشور والامقام واقعا از قدمت نام اروندرود بی‌اطلاع‌اند؟ و نمی‌دانند قدیمی‌ترین منبع مهجورعربی که نام شط‌العرب را آورده مربوط به حداکثر سیصدوپنجاه سال قبل است، حال آنکه دستِ‌کم در «شاهنامهء فردوسی» (در جایگاه میراثِ بسیارمعتبربشری (که ممکن نیست درکتابخانه‌ای در جهان نسخه‌ای از آن یافت نشود، با قدمتی حدود هزارسال) بارها این رود را با نام اروند یادکرده و از جمله: «به اروندرود اندر آورد روی/چنان چون بود مرد دیهیم جوی» یا «اگر پهلوانی ندانی زبان /بتازی تو اروند را دجله خوان!» یا در داستان سیاوش: « به جیحون گذر کرد و کشتی نجست/ به فر کیانی و رای درست / بسان فریدون کز اروندرود /گذشت و به کشتی نیامد فرود» و در قرون بعد نیز مثلا در در نزهت القلوب تألیف حمدالله مستوفی (قرن هشتم هجری) آمده‌است: «... چندانکه در عمود شط دجله چندان آب نمی‌ماند که کشتی تواند رفت و در زیر دیه مطاره فواضل این آبها و آب فرات از بطایح بیرون می‌آید و آب‌هایی که از خوزستان در می‌رسد با آن جمع گشته شط العرب می‌شود و در زیر بصره به دریای فارس می‌ریزد و طول این رود سیصد فرسنگ باشد. فرس آن را اروند رود خواند چنان‌که فردوسی می‌گوید در شاهنامه فریدون چو بگذشت از اروندرود/ همی داد بخت شهی را درود» و از شاهنامه گذشته در نسخِ متعددی از کتابِ آسمانی «اوستا» ( با قدمتی حدود دوهزارودویست سال) نام اروندرود مکرر آمده!

سه:
استاد ارجمند جناب دکتر زیباکلام، البته طبعی شوخ دارند و علاوه بر حوزهء علمی، دستی در جنگِ روانی و جلبِ توجّه افکارعمومی. چنانکه فی‌المثل پیش از این با تقبیح حمایت ایرانیان از تیم‌های ورزشی و ملّی یا در به رسمیت شناختن اسرائیل یا حرمت نهادن به پرچم دول متخاصم، موافقان و مخالفانی بسیار بیشتر از آنچه مرسوم است به شمارِ آشنایانِ خود افزودند. لذا صمیمانه و در مقامِ شاگردی آرزو می‌شود گرچه برای امثال نگارنده معلوم نیست که مثلا تجاهل در تاریخِ ایران و خدشه در نامِ نامی و تاریخیِ اروندرود چه حاصل و فایده‌ای و برای چه کسی می‌تواند داشته باشد، ایشان نیک بدانند که ‌این‌جور شوخی‌ها، خوشایندِ هیچ ایرانیِ میهن‌دوستی نبوده و بهایِ شُهرت این‌همه نیست و... زیاده جسارت است!