حذف و ادغام دوایر ارزش گمرک منجر به خروج بی ضابطه میلیارد ها دلار از کشور شده است

گروه اقتصادی: در دو دوره ریاست مسعود کرباسیان در گمرک ایران، ایشان بعد از هر انتصاب، دوایر ارزش گمرک را که کنترل کننده بیش بود یا گران نمایی کالا و خروج ارز از کشور است را منحل کرده و یا در واحد های دیگر که به این موضوع تخصصی اشراف ندارند ادغام نموده که منجر به خسارتهای هنگفت به درآمدهای عمومی کشور شده است و نهادهای ناظر و مجلس باید نسبت به این مسئله ورود کنند.
همانطور که میدانید بموجب قانون اولین و مهمترین وظیفه گمرک وصول حقوق گمرکی و سایر مطالبات قانونی دولت است و این مهم از روی ارزش کالا تعیین میشود و بهمین دلیل تعیین ارزش صحیح کالا از اهمیت و حساسیت بسزائی برخوردار است و از حوزه های چالش برانگیز در وظایف اجرایی سازمان گمرک محسوب میشود.
به گزارش بولتن نیوز، این مهم در ماده 7 قانون امر گمرکی بر آن تصریح شد که مقرر میدارد (ارزش کالاهای ورودی در گمرک در همه موارد از روی سیاهه خرید و با سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین میشود و هر گاه ارزش مندرج در اسناد تسلیمی صاحب کالا به استناد و دلایل و مستندات قابل قبول مورد پذیرش گمرک نباشد ارزش کالا بر اساس روشهای دیگری که در قانون پیشبینی شده نسبت به تعیین ارزش گمرکی جهت اخذ حقوق ورودی اقدام میگردد و این مهم در گمرکات اجرائی توسط دو ایر ارزش گمرکات تعین و در صورت بروز اختلاف موضوع در دفتر ارزش گمرک ایران رسیدگی می شود و نظر به اینکه بعد از وقوع انقلاب اسلامی مسئله خروج ارز بسیار حائز اهمیت بوده موضوع بیش بود ارزش یا گران نمائی در ارزش مندرج در اسناد تسلیمی صاحب کالا همواره مدنظر گمرکات بوده است.
متاسفانه در سال 1380 بعد از انتصاب آقای دکتر مسعود کرباسیان  بر ریاست کل گمرک بلافاصله ایشان بر اساس سلیقه شخصی و بدون اخذ نظریه کارشناسی نسبت به انحلال داویر ارزش گمرکات اقدام و از این رهگذر طی 4 سال ریاست ایشان بر  گمرک خسارت زیادی متوجه خزانه دولت شده و زمینه را برای کم اظهاری و خروج ارز مهیا نموده و پرونده های زیادی در بانک مرکزی از بابت خروج ارز تشکیل شده است و پرونده امیر منصور آریا و شرکت صنعتی ص. از جمله این پرونده ها است.
بعد از بر کناری کرباسیان در سال 1384، در سال 1385 مجلس شورای اسلامی متوجه این اقدام سلیقه ای شد و نظر به اینکه طی آن سالها مسئله خروج از طریق پیش بود ارزش، بانک مرکزی و دولت را متوجه این خسارت نموده و تحقیق و تفحص از گمرک[1] را در دستور کار خود قرار داده و پس از یک سال تحقیق و تفحص طی گزارش 2000 صفحه ای عملکرد گمرک را زیر ذره بین قرار داده و یکی از پیشنهادات مجلس محترم احیای دوایر ارزش گمرکات بوده است و لاجرم گمرک ایران در سال 1387 بر اساس پیشنهاد گروه تحقیق و تفحص طی دستور العمل مشروح شماره [2] 112916 /153-31/4/87 از سوی گمرک ایران نسبت به احیای دو ایر ارزش در گمرکات اقدام نموده است و گمرک ایران مجدداً طی دستورالعمل شماره 230540/1/24/14/11/90 با توجه به اختلاف نرخ ارز در بازار آزاد و ارز مرجع، رسیدگی به ارزش کالاهای وارداتی را توسط دوایر ارزش گمرکات مورد تاکید قرار داده است.

بویژه اینکه هر گاه اختلاف ارز دولتی و آزاد و مرجع افزایش یابد موضوع بیش بود ارزش و گران نمائی اهمیت و جایگاه ویژهای پیدا میکند و بر همین مبنا در سال 89 گمرک ایران سامانه مرکز تعیین ارزش گمرکی (ستاک) را بمنظور دسترس سریع دو ایر گمرکات اجرایی به اطلاعات و تهیه بانک جامع اطلاعات ارزش گمرکی کالاهای وارداتی را ایجاد نموده است (قابل توجه مسئولین محترم کشور که آقای کرباسیان همه چیز را ناشی از سامانه جامع گمرکی دانسته و هر هفته یکی از مسئولین محترم را به اطاقی در بسته در گمرک مهرآباد برده و همه پیشرفتها را از سامانه خود میداند).
متاسفانه بعد از انتصاب مجدد آقای کرباسیان بر ریاست کل گمرکات در سال 1392، از اولین اقدامات خانمان بر انداز خود را مجدداً در حذف دو ایر ارزش گمرکات و ادغام مجدد دایره ارزش در سرویس ارزیابی استوار نموده و تبلیغات گسترده ای را برای سامانه جامع گمرکی براه انداخته و به بهانه همیشگی یعنی تسهیل ترخیص کالا از کمرگات را سرلوحه کار خویش قرار دادند و با کمال تاسف واحد ها و ارگانهای نظارتی که بعضاً در گمرکات نیز مستقرند کمترین توجهی به این مهم ننمودند.
توضیح اینکه در دستورالعمل ده ماده ای گمرک در احیای مجدد دوایر ارزش تاکید شده بود که تمام اظهارنامه اعم از میسر سبز و غیره بدون وقفه در ترخیص کالا در همان روز به دایره ارزش ارجاع و قبل از پایان ساعت کار اداری مورد رسیدگی قرار گیرد.

با توجه به اینکه بر اثر فتوحات سامانه جامع گمرکی بیش از 70 درصد کالاهای وارده به کشور بدون هیچ کنترلی از سوی گمرک از مسیر سبز گمرکی خارج میشوند و عده ای تاجرنما با سوء استفاده از خلاء سامانه بیش از 100 کانتینر کاغذ دیواری با ماخذ بسیار بالای گمرکی را با اظهار خلاف بنام کوکوبیت با ماخذ 4 درصد خارج میکنند و چند هزار کانتینر ظروف شیشه ای را تحت عنوان درپوش یا پشم شیشه و غیره با ارزش بسیار نازل خارج کرده بطوریکه تنها برای 300 اظهارنامه از 2000 اظهارنامه تسلیمی بیش از 100 میلیارد تومان مطالبه ناشی از تفاوت ارزش و وزن صادر میگردد لذا احیای مجدد دایره ارزش گمرکات باید قبل از دیر شدن در سر لوحه امور مجلس محترم و بویژه ارگانهای نظارتی قرار گیرد و باید مشخص شود چرا باید درب خروج گمرک که آخرین مرجع برای رسیدگی اظهارنامه گمرکی بوده باید از رسیدگی ارزش خودداری کنند.  

یکی از تاسف بار ترین نکته ناشی از حذف دایره ارزش این موضوع است که بعد از ترخیص کالا دایره بازبینی گمرکات متوجه کم اظهاری شده و نسب به نطالبه نامه بعد از ترخیص اقدام نمودهف مطالبه نامه 100 میلیارد تومانی ظروف شیشه ای مربوط به 300 اظهار نامه و 3000 میلیارد تومانی شرکت الف.ج. گوشه ای از این موضوع است. مبالغی که هرگز قابل وصول نیست و صرفا بر روی کاغذ انشا می شود.
ارگانهای نظارتی در نظر داشته باشند که هدف استراتژیک سازمان جهانی گمرک برای اعضاء تسهیل تجارت همراه با ارتقاء امنیت تجارت است و این دو واژه همواره تواماً بکار می روند در حالی در گمرک دکتر کرباسیان تنها واژه ای که مد نظر است تسهیل تجارت است و با تمسک به همین بهانه دایره ارزش گمرکات حذف می شود و 70 درصد اظهارنامه ها در مسیر سبز و بدون هیچ نظارتی از گمرک خارج میشوند و حقوق مسلم دولت نادیده گرفته می شود.

1.هیئت تحقیق و و تفحص از گمرک



2.دستور العمل مشروح شماره 112916 /153-31/4/87 از سوی گمرک ایران