جامعه‌شناسان در نشستی از «نشانه‌ها و پيامدهاي فقر در ايران» گفتند
فرجام فقر
بخارايي، جامعه‌شناس: خط فقر در سال ٩٦ براي هر نفر يك ميليون و ٦٦٠هزار تومان برآورد می‌شود
به گزارش بولتن نیوز، براساس شاخص خط فقر
چندبعدي كه در ارزيابي آن سه وجه بهداشت و سلامت، آموزش و استانداردهای
زندگی در نظر گرفته می‌شود، ١٧درصد خانوارهاي شهري و ٤٠درصد خانوارهاي
روستايي در حوزه فقر آسيب‌پذيرند. در حالي كه خط فقر شهري ايران در سال ٩٦
به ازاي هر نفر يك ميليون و ٦٦٠هزار تومان برآورد می‌شود. اينها چكيده
گفته‌هاي احد رستمی، مدیرکل دفتر مطالعات رفاه اجتماعی در وزارت تعاون، کار
و رفاه اجتماعی و احمد بخارایی، جامعه‌شناس است كه در نشست نشانه‌ها و
پيامدهاي فقر در ايران مطرح شد.احد رستمي اگر چه معتقد است كه بررسي خط فقر
در ايران منطقه به منطقه و شهر به شهر متفاوت است، اما براساس يافته‌هاي
پايگاه رفاه ايرانيان كه براي نخستين‌بار در سال ٩٤ فقر خانوارهاي ايراني
را به تفكيك شهرستان‌ها ارایه كرده است، آمارهايي را در اين‌باره ارایه
كرد: «تهران، خراسان جنوبي و استان البرز از كمترين فقر چندي برخوردارند؛
در حالي كه سيستانوبلوچستان با ٣٧درصد يكي از استان‌هايي است كه فقر چند
بعدي بالايي دارد ضمن اين‌كه در مناطق روستايي هم سيستانوبلوچستان، كرمان
و هرمزگان از بيشترين فقر چندبعدي برخوردار است.» طبق گفته‌هاي او مردم
سيستانوبلوچستان و هرمزگان بيشترين سرانه و شكاف فقر را دارند، ١٢درصد
جمعيت كشور هم دچار محروميت چندبعدي و محروميت درآمدي و ٢٠درصد نيز فقر
چندبعدي ندارند اما درآمد آنها آسيب‌پذير است. در حالي كه ١٧درصد
خانوارهاي شهري و ٤٠درصد خانوارهاي روستايي نيز در حوزه فقر
آسيب‌پذيرند.» به گفته رستمي اطلاعات پايگاه رفاه ايرانيان از داده‌هاي ٤٠
دستگاه و نهاد احصاء شده است: «٥٠درصد خانوارهاي ايراني دسترسي به خدمات
پرداختي مثل وام ندارند.» او درباره پراكندگي بيماران خاص به تفكيك
استان‌ها توضيح می‌دهد: «استان‌هاي مركزي ايران داراي بيشترين ميزان
بيماران خاص است. همچنين در شهرهاي استان اردبيل، برخي شهرهاي گيلان،
فيروزكوه تهران و ارسنجان استان فارس با بيشترين ميزان تراكم بيماران خاص
روبه‌رو هستيم كه لازم است دليل آن بررسي شود. بيشترين مستمري‌بگيرها در
استان خراسان جنوبي، بيشترين كودكان بازمانده از تحصيل هم در استان‌هاي
سيستانوبلوچستان و تهران و كمترين كودكان بازمانده از تحصيل در سمنان
زندگي می‌كنند.» احمد بخارايي، جامعه‌شناس از ديگر سخنرانان اين نشست بود
كه آمارهاي ديگري را درباره فرجام فقر در ايران ارایه كرد: «خط فقر در
ايران اهميت ويژه‌ای دارد. مصرف ٢هزار و٣٠٠ گرم كالري به‌عنوان تغذيه در
يك روز، ٥٠درصد ميانگين مخارج خانوار و ٥٠درصد ميانه مخارج خانوار شهري
سه شاخصي است كه می‌توان براساس آن خط فقر را بررسي كرد.» او گفت: «خط فقر
شهري بر اساس شاخص اول در سال‌هاي ٦٨ تا ٨٢ براي هر نفر حدود ١٤ برابر،
براساس شاخص دوم ٢٧ برابر و براساس شاخص سوم حدود ٢٨ برابر شده است؛ در
حالي كه اگر بخواهيم با همين معيارها سال ٨٦ را ارزيابي كنيم، خط فقر شهري
در ايران براساس شاخص سوم به ازاي هر نفر به يك ميليون و ٦٦٠هزار تومان
می‌رسد.» بخارايي درباره بررسي‌هايي كه در سال ٩٣ انجام گرفته، توضيح
بیشتری داد: «هزينه سالانه خانوار از سال ٨٤ تا ٩٣ حدود ٥ برابر شده است؛
اما در مواردي مثل آموزش، فرهنگ و اوقات فراغت از ٣درصد هزينه‌ها در سال
٨٤ به ٢,٣ (دو و سه دهم)درصد در سال ٩٣ رسيده است. نسبت هزينه‌هاي
غيرخوراكي به خوراكي در مناطق شهري براي دهك اول كه فقيرترين دهك است در
سال ٨٤ حدود ١.٧٣ ( يك و هفتاد و سه)درصد است كه اين رقم براي دهك دهم
٥.٤ ( پنج و چهار) درصد است. هر چه به دهك‌هاي ثروتمند‌تر نزديك می‌شويم،
هزينه‌هاي غيرخوراكي (مسكن، فرهنگي، اوقات فراغت و تحصيلات) هم قدرت مانور
بيشتري دارد؛ اما در دهك‌هاي پايين هزينه‌هاي بيشتر صرف نيازهاي اوليه
براي زنده ماندن صرف می‌شود.» به گفته او جدول هزينه‌ها و مخارج خانوارهاي
شهري نشان می‌دهد كه دهك‌هاي نهم و دهم ٥٠درصد هزينه‌هاي كل كشور را به
خود اختصاص داده‌اند و به بيان ديگر ٢٠درصد خانوارهاي ايراني به اندازه
٨٠درصد خانوارهاي ايراني هزينه می‌كنند؛ در حالي كه هزينه دهك دهم با
هزينه دهك‌هاي ١ تا ٧ برابري می‌كند.» او در ادامه به آمارهاي رسمي بيكاري
اشاره كرد: «آمار بيكاري در استان كرمانشاه ٢٤درصد است اما بيكاري واقعي
دو برابر اعداد اعلامي است. البته اكنون آمار فارغ‌التحصيلان بيكار
٢٣.١درصد است و نرخ بيكاري اين افراد دو برابر نرخ بيكاري كل كشور است.
هم‌اكنون ٥ ميليون نفر دانشجو در دانشگاه‌هاي كشور در حال تحصيلند كه در
سال‌هاي بعد فارغ‌التحصيل و به آمار بيكاران اضافه خواهند شد.» حالا آن‌طور
كه اين جامعه‌شناس از فرجام فقر می‌گويد: «فقر خروجي ناكارآمدي در جوامع
است و فساد به همراه دارد. وقتي با فساد مواجه می‌شويم، نابرابري‌هاي
اجتماعي افزايش می‌يابد كه درنهايت به بحران‌هاي اخلاقي و ناهنجاري
می‌انجامد.» پویا علاءالدینی، کارشناس برنامه‌ریزی و سیاست‌گذار شهری
سخنران بعدي اين نشست بود كه توضيحاتي را درباره وضعيت فقر و نابرابري در
ميان ايراني‌ها ارایه داد: «در سال‌هاي گذشته به دليل سياست‌هايي كه دولت
داشته است، وضعيت فقر بهتر شده است در حالي كه با افزايش نابرابري‌ها مواجه
بوديم. شايد يكي از نتايج پرداخت يارانه به مردم كاهش فقر بود اما در ازاي
آن تمايل افراد را به اشتغال كه شاخص يك جامعه پويا است، كاهش داد. از سوي
ديگر نظام آموزشي ما در سال‌هاي اخير مقاطع و رشته‌هاي تحصيلي را ٤ تا ٦
برابر كرده است؛ در حالي‌كه بيشتر تحصيلكرده‌ها در بخش خدمات مشغول به
كارند.»منبع:شهروند
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
