عاشورا، سوژه‌ای جذاب برای فیلم‌سازان است

گروه فرهنگ و هنر: شهربانو جمعه‌پور: ساخت فیلم درباره ماه محرم، عاشورا و قیام امام حسین (ع) یکی از دغدغه‌های مهم سینما و تلویزیون ایران به شمار می‌رود. به همین دلیل تا کنون فیلم‌ها، سریال‌ها و مجموعه‌های متعددی در این زمینه ساخته شده است که از آن جمله می‌توان به رستاخیز، مختارنامه، روز واقعه و... اشاره کرد. بر این اساس، اخیراً فیلم «هیهات» درباره عاشورا و امام حسین (ع) ساخته شده است. هیهات نخستین فیلم چهار اپیزودی سینمای ایران محسوب می‌شود که به موضوع عاشورا و ماه محرم پرداخته است. از سویی دیگر، فیلم‌برداری آن در مناطق مختلفی از ایران و عراق گرفته شده است. با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان دریافت که این فیلم با دیگر آثاری که تا کنون در زمینه عاشورا و ماه محرم ساخته شده، تفاوت دارد. کارگردان‌های این فیلم چهار اپیزودی دانش اقباشاوی، هادی نائیجی، هادی مقدم‌دوست و روح ا... حجازی هستند و تهیه‌کنندگی آن نیز بر عهده محمدرضا شفیعی بوده است.

به گزارش بولتن نیوز، دانش اقباشاوی تاکنون در زمینه‌های مختلف سینما و تلویزیون فعالیت داشته که از آن جمله می‌توان به کارگردانی، نویسندگی، دستیار کارگردانی و کارهای دیگر اشاره کرد، امّا، جالب است که در این فیلم به ایفای نقش در قالب یک مدافع حرم پرداخته و به همین بهانه با او گفتگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

درباره تفاوت‌های ساختاری هیهات با دیگر آثاری که درباره عاشورا و قیام امام حسین(ع) ساخته شده است، توضیح دهید و اینکه شما این تفاوت‌ها را چگونه می‌بینید و ارزیابی می‌کنید.

به هر حال صحبت در مورد فرهنگ عاشورا و نهضتی که قریب به 1400 سال پیش شروع شده به طرق مختلف در ایران ادامه دارد. افراد با توجه به توانایی‌های خودشان در کارهایی مانند روضه، شعر، خطابه، منبت‌کاری و هنرهای تجسمی درباره این موضوع فعالیت دارند. حتی برخی تلاش می‌کنند با انتخاب اسامی مذهبی برای فرزندان خود، دین‌شان را به امام حسین و عاشورا و محرم ادا کنند و به همین ترتیب ما هم تلاش کردیم در قالب ساخت یک فیلم، نقش خود را در معرفی بیشتر این نهضت مقدس ایفا کنیم.

سینما یک هنر جدید است که از حدود یک قرن پیش کشورهای مختلف از آن استفاده می‌کنند و 80 سالی است که وارد ایران شده و در راستای اهداف مختلف از آن بهره‌برداری می‌شود و ما نیز تلاش کرده‌ایم که از آن برای معرفی فرهنگ عاشورایی استفاده کنیم.

مهم اینکه، عاشورا درباره فضائل فطری بشری است و فقط مختص مسلمانان نیست و به همین دلیل یک خوراک خوب برای سینما به شمار می‌رود. در کل جهان فیلسوفان و فیلم‌سازان آرزو دارند که سوژه‌ای برای نشان دادن فضائل انسانی داشته باشند و حال آنکه ما این سوژه را به صورت تمام و کمال در عاشورا و محرم و مسائل مربوط به آن داریم.

به این ترتیب، عوامل هیهات در قالب این فیلم به محضر سید الشهدا اظهار ارادت نمودند و به لحاظ فکری از غنای آن استفاده کردند.در واقع عاشورا به مردمانی که در اعصار مختلف زندگی می‌کنند، خوب و بد زندگی را آموخت و به جهانیان درس آزادگی و عدالت داد و از این لحاظ معرفی فرهنگ عاشورایی اهمیت والایی دارد.

هیهات اولین فیلمی است که در آن به عنوان بازیگر جلوی دوربین رفته‌اید. این اثر چه ویژگی‌هایی داشت که شما را به جلوی دوربین کشاند؟

موضوع اول اینکه، اپیزودهای مختلف این فیلم را جدا از یکدیگر نمی‌بینم و معتقدم که هر چهار کارگردان به صورت موازی کار را به خوبی پیش بردند. در هیهات، همفکری و هم افزایی تمامی عوامل به نمایش گذاشته شد و بنده در اپیزودی که آقای مقدم دوست کارگردانی کرد نیز همکاری داشتم. قصه‌‌ای که من مسئول کارگردانی آن بودم مفهوم ایثار را داشت و داستان آقای مقدم دوست آگاهی بخشی را مطرح می‌کرد، به این ترتیب، خیلی با یکدیگر درگیر بودیم و همکاری داشتیم. وقتی که آقای مقدم دوست از من خواستند که نقش یک مدافع حرم را بازی کنم، به دلیل شناختم از دغدغه‌های انقلابی خودم و توانایی‌هایم آن را پذیرفتم.

از طرف دیگر من به زبان عربی مسلط هستم و اصولاً پیدا کردن بازیگری که معیارهای لازم برای بازی در این نقش را داشته باشد، یک دغدغه برای ما بود و با توجه به تمامی دلایلی که گفتم، ایفای نقش در هیهات را قبول کردم.

چه مطالعاتی را برای ایفای این نقش انجام دادید، آیا نقش همانی شد که می‌‌خواستید و انتظار داشتید؟

در هیهات تلاشم را کردم که مانند یک بازیگر حرفه‌ای در خدمت کارگردان باشم. از آنجائیکه خودم کارگردان هستم، متوجه می‌شدم که چطور باید نقشم را ایفا کنم و آقای مقدم دوست از من چه می‌خواهد. همانطور که انتظار دارم بازیگرانی که در فیلم‌هایم کار می‌کنند در خدمت من باشند، تلاش کردم که اندیشه‌های مقدم دوست را به اجرا درآورم.

برای ایفای نقشم در قالب یک مدافع حرم، دغدغه‌های زیادی داشتم و سعی کردم با مطالعاتی که درباره تروریست‌ها انجام می‌دهم و دیدن فیلم‌هایی درباره داعشی‌ها به نگاهم عمق بدهم. از سوی دیگر، من به طور کلی دغدغه‌های انقلابی دارم و این موضوع برای ایفای نقش در هیهات کمک حالم بود.

با این اوصاف، باز هم بازیگری خواهید کرد؟

بعید می‌دانم که در فیلم دیگری به عنوان بازیگر جلوی دوربین بروم، مگر اینکه واقعاً اتفاق نادر و خاصی بیفتد که مجدد در مجموعه‌ای بازی کنم. هیهات فیلم خودم بود، من اپیزودهای آن را از همدیگر جدا نمی‌دانستم و به همین دلیل در آن بازی کردم. از سویی دیگر، خودم را کارگردانی خوب می‌دانم و نیازی نمی‌بینم که به کار بازیگری بپردازم. به نظرم کارگردانی علم آخرت است و بازیگران هستند که در فیلم دیده می‌شوند.

بازی در فیلم هیهات را برای راه‌انداختن کار انجام دادم، اگر خودم این نقش را بازی نمی‌کردم مطمئن نبودیم که بازیگری مناسب برای این نقش پیدا کنیم. ویژگی‌های خاصی برای ایفای این نقش لازم بود که در خودم می‌دیدم. مقدم دوست فردی را می‌خواست که چریک باشد، رفتاری هنری و اندکی شاعرانه داشته باشد، دوربین را بشناسد و همه می‌دانیم که تمامی این فاکتورها در یک نفر به سختی جمع می‌شوند.

چطور شد که هیهات را ساختید؟

در پاسخ به این سوال یک جمله می‌گویم که اهل دل بفهمند و آن اینکه، من عاشق سبک «غسان کنفانی» نویسنده، ادیب و رمان‌نویس فلسطینی هستم. همانطور که می‌دانیم فیلم بازمانده اقتباسی از قصه‌های اوست و فردی که تحت ‌تاثیر کنفانی است به طور کلی درگیر و دار بحث مقاومت و این طور مسائل قرار دارد و بعید نیست که در پروژه‌ای مانند هیهات حضور داشته باشد.

البته مقاومت با داعش شروع نمی‌شود، عقبه دارد و به زمان‌های قدیم مانند دوران امام علی (ع) برمی‌گردد و من هم اعلام می‌کنم که دغدغه مقاومت را دارم.

و سخن آخر؟

می‌دانیم که فیلم هیهات مخاطبان خاصی دارد و امیدوار هستیم که به زودی این فیلم بینندگان خاص خودش را پیدا کند.