آندری وایدا کارگردان کهنهکار و مشهورترین چهره سینمای لهستان در سن 90 سالگی درگذشت. او طی شش دهه فعالیت خود بیش از چهل فیلم بلند ساخت و آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا در سال 2000 جایزه اسکار افتخاری را به پاس دههها فعالیت فوقالعاده در فیلمسازی به او اهدا کرد.
به گزارش بولتن نیوز وایدا اخیرا به دلیل کسالت به بیمارستان منتقل شده بود و گزارشهای تایید نشده حاکی از آن است که بر اثر اختلال ریوی از دنیا رفت.
آخرین فیلم او «رد تصویر» داستان زندگی ولادیسلاو استرزمینسکی نقاش پیشروی هموطنش را روایت میکرد که در دوران حکومت طرفدار استالین بعد از جنگ جهانی دوم در لهستان دچار مشکلات فراوان شد. این فیلم در هفتههای گذشته به عنوان نماینده لهستان در رقابت اسکار 2017 معرفی شده بود. آثار قدیمیتر او چهار بار نماینده کشورش در اسکار بودند.
او در سال 1981 جایزه نخل طلایی جشنواره کن را برای فیلم «مردی از آهن» به دست آورد و سه سال بعد هم جایزه بفتا را برای فیلم تاریخی «دانتون» برنده شد. جشنواره برلین هم دو بار به او جایزه افتخاری داد.
بسیاری از مهمترین فیلمهای این کارگردان کهنهکار درباره وضعیت آشفته لهستان در دوران جنگ و بعد از آن طی دوران کمونیسم بود، از جمله «کانال»، «مردی از مرمر»، «مردی از آهن» و «کاتین».
پدر او یکی از قربانیان کشتار کاتین بود که طی آن افسران ارتش لهستان به دست نیروهای شوروی در سال 1940 کشته شدند. او سعی کرد راه پدرش را ادامه دهد، اما آکادمی نظامی او را رد کرد و در جریان جنگ جهانی دوم به جنبش مقاومت لهستان پیوست.
او بعدهادر رشته نقاشی تحصیل کرد و سپس وارد مدرسه فیلمسازی لودز شد. نخستین فیلمش را در سال 1950 با نام «نسل» ساخت که داستانش در جریان اشغال ورشو به دست نازیها در جریان جنگ جهانی دوم میگذشت. سپس دو فیلم «کانال» و «خاکسترها و الماسها» را ساخت که سهگانه او با موضوع زندگی در دوران جنگ در لهستان را تکمیل گردند.
برخی از فیلمهای او به مذاق حکومت کمونیستی لهستان خوش نمیآمدند. تنها بعد از فروپاشی کمونیسم در اواخر دهه 80 میلادی بود که توانست به آرزوی خود برای ساخت فیلم «کاتین» برسد.
او در سال 2007 در مصاحبهای با اسوشیتد پرس گفته بود: «هرگز فکر نمیکردم لحظهای را ببینم که لهستان به کشوری آزاد تبدیل شده. فکر می کردم در آن سیستم (حکومت کمونیستی) میمیرم. بسیار غافلگیر کننده و فوقالعاده بود که زنده ماندم و آزادی را دیدم.»