حاج مهدی سراج انصاری ستاره ای درخشان در عرصه مطبوعات اسلامی

گروه فرهنگی: کتاب « حاج مهدی سراج انصاری ستاره ای درخشان در عرصه مطبوعات اسلامی » که علاوه بر زندگینامه و مروری بر شخصیت این عالم بزرگ، فعالیت های مطبوعاتی حاج سراج را در سال های 1323 تا 1340 بررسی می کند، به قلم رسول جعفریان ـ پژوهشگر تاریخ به رشته تحریر در آمده و مطالعه آن برای روزنامه نگاران و دوستداران عرصه مطبوعات لازم و ضروری است.

به گزارش بولتن نیوز، حاج مهدی سراج انصاری فرزند مرحوم آیت الله آقا میرزا عبدالرحیم کلیبری انصاری یکی از مردان روزگاری بود که در شرایط دشوار و نامناسب، آنچه را که به درستی درک می کردند و به مصلحت امت می دانستند، فارغ از چون چراهای بیهوده و اعتراض های بی پایه، مبتکرانه دنبال کنند. وی با همت و مبتکر در عرصه تبلیغات دینی در قالب های نوین با برداشتن قدم های نخست و با گشودن راه، مردانگی خویش را اثبات کرد. زمانی که سازمان روحانیت به دلیل فشارهای رضاخانی در دوره بیست ساله از یک سو و جداشدن تحمیلی اش از پیکره اجتماع از سوی دیگر مختل شده بود و طبعاً تحرکی برای شروع فعالیت های فکری ـ سیاسی نداشت، حاج سراج با روی آوردن به کار مطبوعاتی و تشکلاتی، راه نوینی را فراروی روحانیت باز کرد؛ البته اهمیت ایشان تنها به این مسئله ختم نمی شود. وی در یک دوره بحرانی برای دین درست زمانی که احمد کسروی با شعله ور ساختن اندیشه های الحادی می رت تا به بنیادهای دینی و مذهبی جامعه ایران صدمه بزند، با قلم و نشریه و استدلال به نبرد با وی برخاست. جوانان متدین را متحد کرد و چنان کسروی را آشفته ساخت که به رغم غرورش، مجبور شد از دست نوشته های حاج سراج به دادگاه شکایت کند. روشن است ایستادگی در برابر کسی مانند کسروی که خود را برتر از همه عالم و آدم می دید، روحی نیرومند می طلبید که حاج سراج واجد آن بود. عنوان خانوادگی «انصاری» بر اساس آنچه حاج سراج نوشته است، به دلیل شهرت انتساب این خاندان به جابر بن عبدالله انصاری است.



سخنی کوتاه از مولف
رسول جعفریان، مولف این کتاب، روحانی و پژوهشگر تاریخ ایرانی است که اکنون نیز استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران و ریاست کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران را نیز بر عهده دارد.
وی هدف تهیه این کتاب را ارائه آن در جشنواره مطبوعات دینی ذکر کرده که در سال 1382 برگزار و به مناسبت تلاش های هیجده ساله مطبوعاتی حاج سراج «جایزه سراج» نامیده شد.
جعفریان در این کتاب، افزون بر استفاده از نشریات آیین اسلام و مسلمین، از آثار مکتوب حاج سراج و کتابهای دیگری که به اجمال حاوی شرح حال وی بوده، استفاده کرده است است.
وی مهم ترین منابع این اثر را دسترسی به برخی از یادداشت های موجود در منزل فرزند ایشان، مرحوم حاج بیوک آقا سراج انصاری بیان می کند که موجب مستند شدن این اثر شده است.

نگاهی به شخصیت حاج سراج انصاری
حاج سراج انصاری از زمانی که در بغداد اقامت گزید، افزون بر آن که به کارهای علمی خود می رسید و از آن جمله مطالعه مطبوعات و مقالات فراوان در نشریات عربی و فارسی بود ـ من جمله نشریه پیمان کسروی که از پیش با آن آشنا بود ـ معاش خویش را با تجارت به دست می آورد. در این باره خود تصریح کرده است که در بغداد به کار تجارت اشتغال داشته است. اسنادی هم در این باره در ضمایم کتاب آمده است.



حاج سراج در ابتدای ورودش به ایران، تلاش کرد تا با گرفتن حجره ای در بازار، باز هم به کار تجارت بپردازد، اما احساس کرد در آن فضای نامناسب که عمده تجارت در گروه تجارت قاچاق بود، قادر به ادامه کار نیست. به همین دلیل، برای فرزندش بیوک آقا تجارت خانه ای باز کرد و بعد از آ همه چیز از ملک و خانه و غیره به اسم همان فرزند بود. خود وی در فرمی که برای ساواک پر کرده نوشته است که « در روز زمین یک وجب هم ملک ندارم.» در واقع خانه تهران و قم هر دو به نام فرزندش بود.
حاج سراج ورود خود را در عرصه نویسندگی که به طور اساسی در قالب کار مطبوعاتی بود، نه از بابت آن که واقعاً خود را نویسنده می دانست، بلکه از آن روی توجه می کرد که بر اساس «مقتضیات وقت» به آرامی «سلسله مطالبی» فراهم می شد و از آنجا که در آن روزگار، دون شأن عده ای از بزرگان بود که خود را درگیر با ماجراهای روز کنند! وی مجبور شد تا در این عرصه وارد شود و مطالب خود را در این نشریه و آن نشریه به چاپ برساند. در واقع ضرورت مقابله با «عده ای از مردم لحام گسیخته و ماجراجو» که به طرح «مزخرفات» می پرداختند، سبب شد تا «این ذره ناچیز خود را برای مبارزه مهیا» سازد.

کلام آخر
در این کتاب مهم که هر روزنامه نگار ایرانی باید آن را مطالعه کند، درباره «تلاش های مطبوعاتی»، «حاج سراج و نشریه دنیای اسلام»، «گزارش نویسی حاج سراج»، «چگونگی تشکیل جمعیت مبارزه با بی دینی»، «چگونگی تشکیل اتحادیه مسلمین» «چگونگی دفاع حاج سراج از اساس تشیع و مبارزه با خرافات»، «مبارزات قلمی ـ مطبوعات با کسروی» و «تألیفات» این عالم بزرگ و ستاره ای درخشان در عرصه مطبوعات اسلامی آشنا خواهید شد.

انتهای پیام/