برنامه ششم به سرنوشت برنامه چهارم دچار می شود؟

گروه اقتصادی: برنامه هایی که اجرا نمی شوند؛ این کلید واژه کارشناسان اقتصادی درباره سالهای برنامه ریزی است. تاکنون 5 برنامه توسعه ای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تدوین شده است.برنامه هایی که به باور بسیاری از کارشناسان اقتصادی و دستگاههای نظارتی کمتر از 50 درصد از اهداف آن محقق شده اند.



به گزارش بولتن نیوز، ششمین برنامه توسعه کشور دو روز پیش تحت عنوان لایحه ای از سوی دولت به مجلس ارایه شد. برنامه ای که با پنج ماه تاخیر حالا باید در کمیسیون های تخصصی چکش کاری شود تا سرانجام تبدیل به قانون شود. این یعنی در خوشبینانه ترین حالت شش ماه از سال در بی برنامه گی و بی قانونی گذشته است. چه آنکه ماده235 قانون برنامه چهارم تاکید کرده که این ماده تا پایان سال 1394 هجری شمسی معتبر است.

برنامه نویسی یا برنامه ریزی
پنج برنامه توسعه ای همگی برنامه های روی کاغذ بودند. برخی روسای جمهور از جمله محمود احمدی نژاد اعتقادی به برنامه ریزی به شیوه متمرکز نداشتند. به همین دلیل او سازمانی که دولتش را ملزم به نوشتن برنامه می کند، از اساس منحل کرد. با این حال او که همواره به دشمنی با برنامه ریزی متمرکز محکوم بود از سوی بخشی از جامعه کارشناسی کشور مورد تقدیر قرار گرفت. اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد که مخالف سرسخت برنامه ریزی هستند، از این ایده او حمایت می کردند. احمدی نژاد به گفته نزدیکانش معتقد بود دولتی که سرکار می آید، خودش برنامه دارد و باید این امکان را داشته باشد که به شعارهای انتخاباتی اش جامه عمل بپوشاند. در مقابل طرفداران اقتصاد متمرکز و برنامه ریزی می گفتند، بی انضباطی که در دولت احمدی نژاد پدید آمد ناشی از بی برنامه بودن و بی اعتقادی به برنامه های توسعه ای بود. هرچند که دولت محمود احمدی نژاد برنامه چهارم را اجرا نکرد، اما در اثر فشارهای وارده، ناچار شد برنامه پنجم را بنویسد. برنامه ای که عمر دولتش برای اجرای آن  قد نداد و بیش از نیمی از زمان اجرای آن برنامه در دولت یازدهم سپری شد.

می گویند تاریخ همیشه تکرار می شود. برنامه ریزی هم از این قاعده مستثنی نیست. کما اینکه برنامه های قبل از انقلاب هم سرنوشتی شبیه برنامه های توسعه ای بعد از انقلاب داشته اند. آفت برنامه ریزی به اعتقاد کارشناسان در اقتصاد ایران این است که هیچ دولتی برنامه دولت گذشته را قبول نداردو آن را اجرا نمی کند. در نتیجه برنامه ها قابلیت اجرا ندارند و روی کاغذ می مانند. دولت احمدی نژاد مثال روشنی برای ادعاست. او برنامه چهارم را به این دلیل اجرا نکرد که اعتقادی به مبانی آن نداشت. پیش از او دولت هفتم برنامه دوم را به این دلیل اجرا نکرد که اعتقاد به آن برنامه نداشت، اما او برنامه سوم،خیلی استثنایی موفق بود.برنامه ای که دولت هفتم نوشت و دولت هشتم اجرا کرد. برنامه ای که طرفداران اقتصاد متمرکز بیشترین میزان عضویت را در دولت داشتند و بیشترین نقش را در اجرا. بعدها هم همان ها عملکرد دولت های بعد در عدم تابعیت از برنامه ریزی متمرکز را زیر سئوال می بردند.چه آنکه عملکرد برنامه سوم  را دلیلی بر درستی گفته های خود درباره اقتصاد برنامه ریزی عنوان می کردند.اگرچه بخشی از دیدگاههای آنها درست بود،اما آنچه باعث رشد اقتصادی و موفقیت برنامه سوم شد،تنها برنامه ریزی نبود بلکه علت این بود که دولت خودش برنامه نوشته بود و خودش اجرا کرده بود.اتفاقی که در دولت های بعدی نیفتاد. دولت نهم برنامه دولت هشتم را اجرا کرد و دولت یازدهم برنامه پنجم را.این دولت ها این برنامه ها را تحمیلی می دانستند.



برنامه ششم اجرا می شود؟
ششمین برنامه توسعه کشور به زودی باید در دستور کار دولت حسن روحانی قرار بگیرد.از همین حالا نگرانی درباره سرنوشت این برنامه احساس می شود.چه آنکه تا برنامه به دولت برسد، فرصتی برای چیدن میوه اش نیست و عمر دولت یازدهم تمام می شود.اگر روحانی مجددا رییس جمهور شود،می توان امیدوار بود،به برنامه ای که خود نوشته پایبند باشد،اما این احتمال هم هست که در صورت انتخاب نشدنش، برنامه پنجم به سرنوشت برنامه چهارم تبدیل شود. در چنین شرایطی برنامه ها همیشه قربانی می شوند.اهداف آنها برآورده نمی شود و برخی بندهای مهم آن تنها ثبت می شود که ثبت شده باشند.