نقشه های بازیگران منطقه ای برای فردای نابودی داعش

گروه بین الملل: در یادداشت پیش رو دکتر حسن رحیمی(روشن) استاد دانشگاه بوعلی سینای همدان معتقد است که منطقه آبستن تحولات پس از شکست داعش است و هر یک از قدرتهای ذی نفع سعی خواهد نمود از این فضا، بهره لازم را ببرد دستگاه سیاست خارجی ایران نیز باید خود را برای این وضعیت آماده کند تا در مقابل عمل انجام شده قرار نگیرد.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر است:

به نظر میرسد  گروه تروریستی داعش به پایان کار خود نزدیک میشود. این گروه هم در سوریه  و هم در عراق در سراشیبی سقوط قرار گرفته وگمان نمیرود برای سقوط آن زمان زیادی مورد نیاز باشد؛ نکته مهم این است که  پایان کار داعش، آغاز روند بحرانی دیگر در هر دو کشور وچه بسا در کل منطقه خواهد بود. اقلیت کردها در هر دو کشور، پس از قرار داد «سایکس پیکو» در پایان جنگ نخست جهانی همواره احساس سرخوردگی و اجحاف داشته اند زیرا با اینکه نژاد متفاوت وزبان متفاوات  از اعراب دارند، اما با تصمیم قدرتهای فرامنطقه ای زیر نفوذ اعراب قرار گرفته اند.



کردهای عراق البته بسیار پیشتر دست به سلاح بردند وتقریبا از 50 سال گذشته تا کنون در گیر جنگ با دولت مرکزی بوده اند و براثر این تلاشها حتی در زمان حکومت حزب بعث از حد اقل خود مختاری بر خوردار بودند گرچه درمقابل خونبهای سنگینی پرداخت میکردند. در سوریه علیرغم نارضایتی قوم کرد از وضعیت خود؛ بر خورد نظامی با دولت مرکزی به همانند عراق نبود؛ اما بحران سوریه باعث شد کردها بناچار و در غیاب دولت مرکزی خود به دفاع از مناطق کرد نشین بپردازند واین روند منجر به تشکیل نیروی نظامی کردها با عنوان «نیروهای دموکراتیک سوریه» و زیر حمایت آمریکا علی رغم مخالفت شدید ترکیه شده است.از زاویه نگاه قدرت های فرامنطقهای تجزیه کشورهای منطقه خاورمیانه از اهداف راهبردی آنها است.به نظر میرسد با گذشت حدود 100سال از قرار داد «سایکس پیکو» و تجزیه امپراطوری بزرگ عثمانی ورفع خطر از اروپای مسیحی اکنون قدرت های فرا منطقهای در پی کوچک ترکردن کشور های منطقه میباشند. از بین کشورهای خاورمیانه سوریه و عراق نامزدهای نخست تجزیه وتبدیل شدن به چندین کشور شده اند.برای تجزیه عراق و سوریه علاوه بر نقش آمریکا زمینه های داخلی نیز از قبل وجود داشته واکنون نیز جنگ داخلی دو کشور؛ به عنوان عامل شتاب دهنده؛ این روند را تسریع میبخشد.واز این رو چند ماه قبل کردهای سوریه اعلام خود مختاری کردند وخود را در قالب دولت فدرال سوریه کردند تعریف کردند- نه به عنوان استان یا استانهایی از سوریه- امری که البته با مخالفت دولت سوریه ونیز ترکیه رو برو شد اما به نظر میرسد آمریکایی ها در قالب استرا تژی بلند مدت خود از آن حمایت میکنند. بنا براین ،هم در سوریه و نیز در عراق گروهای کُردی سعی دارند سر زمین بیشتری را از چنگ داعش بیرون بیاورند که در فردای شکست داعش اهرم فشار بهتری برای خود مختاری بیشتر و یا حتی استقلال در دست داشته باشند. کردهای سوری با حمایت هوایی آمریکا به سوی «رقه»پایتخت خود خوانده داعش به پیش میروند.در مقابل دولت سوریه نیز با درک هدف آمریکا وکردها از یکی دو هفته پیش فلش حملات خود را به سوی رقه تغییر داده وبا حمایت شدید هوایی روسیه سعی دارد قبل از رسیده کردها به رقه خود این شهر را از دست داعش آزاد کند.

در عراق نیز کردهای این کشور همین استراتژی را در رسیدن به موصل دنبال میکنند و سعی دارند قبل از اینکه ارتش عراق و نیروهای بسیج مردمی بتوانند موصل را آزاد کنند به این شهر برسند و افتخار شکست داعش را بنام خود ثبت کنند ومناطق تحت امر خود را بیش از پیش وسعت دهند.ریشه منازعه کردها با دولت مرکزی در عراق همانگونه که اشاره شد عمیق تر از منازعه کردهای سوریه با دولت این کشور میباشد و به تشکیل عراق در سالهای پس از جنگ اول جهانی باز میگردد. پس از شکست صدام در جنگ با ائتلاف غربی ، اقلیم کردستان عراق پذیرش قانون اساسی جدید عراق را مشروط به تعیین سرنوشت کرکوک نمود زیرا مدعی بوده کرکوک یک شهر کردی است وباید بخشی از اقلیم کردستان عراق باشد اما دولت مرکزی زیر بار نرفت تا اینکه مقرر شد در آینده در مورد سرنوشت کرکوک همه پرسی انجام گیرد. اما حمله داعش وفرار بزدلانه ارتش دست پرورده آمریکا در عراق، از موصل وحتی کرکوک- که فاصله زیادی با جبهه جنگ داشت و داعش هیچگاه به کرکوک نرسید-کردها از فرصت استفاده کرده وکرکوک را -که از طرف ارتش عراق وصرفا از ترش داعش تخلیه شده بود -تصرف کردند.اگر حمله داعش رخ نمیداد چه بسا تصرف کرکوک برای کردها به عنوان رویا باقی میماند.

اقلیم کردستان اکنون با در اختیار داشتن کرکوک تلاش دارد با حمایت هوایی آمریکا موصل را نیز زود تر از ارتش عراق تصرف کند تا بتواند در پایان جنگ با داعش بیشترین سرزمین ممکن را در اختیار داشته باشد. تصرف موصل برای کردها به عنوان وجه الضمان تصرف دایمی کرکوک خواهد بود به این معنی که به احتمال زیاد پس از تصرف موصل در چانه زنی های سیاسی، کردها در نهایت بپذیرند از موصل عقب نشینی کنند و این را به عنوان امتیازی به دولت عراق تلقی نمایند و در مقابل کرکوک را برای همیشه در اختیار داشته باشند. بنا بر این هدفهای قومی در دو کشور سوریه و عراق در حال حاضر با اهداف آمریکا در منطقه همسو شده است و آمریکا در راستای سیاستهای بلند مدت خود که همانا تجزیه کشورهای منطقه است گام برمیدارد. در این میانه بجز دو کشور مزبور بیشترین زیان را دولت ترکیه خواهد دید که قربانی بحرانی میشود که به دست خود وبرای ضربه به سوریه و عراق ایجاد کرده است چراکه خود مختاری یا استقلال مناطق کرد نشین در سوریه و عراق گسل قومیت کرد در ترکیه را نیز بیش از پیش فعال خواهد کرد. نشانه های این امر از هم اکنون هویدا است. در آغاز بحران سوریه وعراق که با حمایت ضمنی ترکیه از جدایی طلبی بارزانی همراه بود و در قالب خرید نفت از اقلیم کردستان بدون توجه به دولت عراق خود را نشان میداد صاحب این قلم در قالب یادداشتی با عنوان «آیا ترکیه در باتلاق خود ساخته گرفتار میشود؟» وضع حاضر را برای دولت ترکیه پیش بینی نمود. اما آنچه در اینجا اهمیت دارد این است که منطقه آبستن تحولات پس از شکست داعش است و هر یک از قدرتهای ذی نفع سعی خواهد نمود از این فضا، بهره لازم را ببرد دستگاه سیاست خارجی ایران نیز باید خود را برای این وضعیت آماده کند تا در مقابل عمل انجام شده قرار نگیرد.

انتهای پیام/