هسته اصلی گروه اجتماعی گرگها از یک خانواده متشکل از زن و شوهر و فرزندانشان تشکیل میشود که معمولاً در قالب گلهای از چند خانواده زندگی میکنند.
گرگ به طور کلی یک شکارچی رأس هرم غذایی محسوب میشود و فقط انسان و در برخی نقاط ببر توانایی شکار آن را دارند. غذای اصلی گرگها با شکار سمداران بزرگ مثل انواع گوسفند وحشی، بز وحشی، آهو و گوزن تأمین میشود اما گاهی به سراغ حیوانات کوچکتر، دامهای اهلی، لاشه و زبالههای انسانی هم میروند.
هر چند بسیاری از انسانها از گرگ هراس دارند اما اغلب موارد حمله گرگ به انسان به گرگهای مبتلا به بیماری هاری مربوط میشود و حمله گرگهای سالم به انسان بهویژه انسانهای بالغ بسیار غیرعادی است.
گرگها معمولاً اعضای آسیبپذیر گلههای سمداران بزرگ یعنی بچهها، پیرها و بیمارها را برای شکار انتخاب میکند. در اوراسیا بسیاری از گرگها بهعلت کمبود شکار ناچار شدهاند به دام اهلی و زبالههای انسانی روی بیاورند اما هنوز هم در بیشتر مناطق غذای اصلی آنها را سمدارانی چون انواع گوسفند وحشی و بز وحشی، گراز، و انواع گوزن مثل مرال و شوکا تشکیل میدهند.
گرگ یکی از حیواناتی است که به خوبی در مورد آن تحقیق و مطالعه شده و شاید بیش از هر گونهٔ زیستی وحشی دیگری در مورد آن کتاب نوشته شده باشد.
انسانها در طول تاریخ برخورد نزدیکی با گرگها داشتهاند. در برخی موارد گرگها مورد نفرت بوده و شکار شدهاند اما در برخی جوامع نیز مورد احترام قرار داشتهاند.
ترس از گرگ هرچند در میان انسان شیوع زیادی دارد اما انسان طعمه طبیعی گرگ محسوب نمیشود و موارد حمله گرگ به انسان بسیار نادر است. اینکه گرگ نسبت به انسان چه واکنشی نشان میدهد بستگی به تجربه پیشین او از برخورد با انسانها دارد. گرگهایی که تجربه منفی از برخورد با انسان ندارند یا قبلاً از انسانی غذا دریافت کردهاند از آدمها نمیترسند اما در صورتی که تهدید شوند واکنش خصمانه نشان میدهند. حملاتی که در این حالت صورت میگیرد در بدترین حالت به چند گاز سریع ختم میشود و ادامه پیدا نمیکند.
در مواردی که گرگی انسان را به قصد خوردن شکار کرده است نیز اغلب قربانیان کودک بودهاند و تقریباً همه گزارشهای نادری که از خورده شدن افراد بزرگسال رسیده به زنان مربوط میشود.
در نیم قرن اخیر تا سال ۲۰۰۲ در مجموع ۸ مورد حمله مرگبار گرگ به انسان در روسیه و اروپا و بیش از ۲۰۰ مورد در جنوب آسیا اتفاق اقتاده و بین سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ نیز دو مرگ در آمریکای شمالی گزارش شده است. هرچند گرگها حیواناتی اجتماعی هستند اما تنهایی نیز شکار میکنند.
با توجه به افزایش حملات گرگ به انسان و دام طی چند سال اخیر در برخی استانهای کشور و مکاتبات و گزارشهای ارسالی از سوی ادارات حفاظت محیطزیست شهرستانها و بهمنظور اصلاح برنامه مدیریت راهبردی برای کاهش تعارضات گرگ و انسان کمیته تدوین برنامه بلندمدت کاهش تعارض انسان و گرگ جلسات کارشناسی ستادی و استانی تشکیل شد.
هدف از تدوین برنامه مدیریت راهبردی برای کاهش تعارضات گرگ و انسان و تشکیل جلسات کمیته تدوین برنامه بلند مدت کاهش تعارض انسان و گرگ، تضمین مدیریت پایدار و کاهش تعارض گرگ، انسان و ایجاد مکانیسمهای پایدار همزیستی ایمن گرگ و جوامع محلی در سراسر کشور است.
چشم انداز این برنامه تأمین بهترین شرایط زیستی برای گرگها و همه حیات وحش در سراسر زیستگاههای طبیعی ایران در هماهنگی کامل با جوامع انسانی است.
در این راستا پیشنویس برنامه مدیریت راهبردی جهت کاهش تعارضات گرگ تدوین شد که در جلسات کمیته تدوین برنامه بلند مدت کاهش تعارضات انسان و گرگ به بحث و بررسی گذاشته شده است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com