توسعه شفافیت و جلوگیری از فساد و تقلب در تجارت

گروه اقتصادی: تجارت اقتصادی همواره از ملزومات حیات اقتصادی جوامع بشری محسوب می‌شده که البته زمینه سودجویی و فساد سودجویان نیز بیش از هر حرفه‌ی دیگری در آن بوده و هست. از آنجا که شفاف نبودن و در دسترس نبودن آمار و اطلاعات و همچنین تعامل مستقیم عوامل انسانی از مهمترین عوامل فساد در تجارت محسوب می‌شود، گمرک جمهوری اسلامی ایران تمرکز خود را بر شفافیت و دسترسی آسان اطلاعات و از میان برداشتن تعاملات مستقیم کارشناسان و تجار گذاشته که با این وجود شاهد فساد کمتر و عدالت بیشتری خواهیم بود.

به گزارش بولتن نیوز، مسوولان گمرکی معتقدند با اقدامات اخیر صورت گرفته در گمرک، نسبت به سال‌های گذشته حجم وسیعی از این تخلفات را کاهش داده‌اند.

کنترل نامحسوس

مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک در نشست خبری با تشریح دستاوردهای گمرک ایران طی چند سال اخیر در زمینه الکترونیکی کردن فرایندهای گمرکی و کاهش فساد و جعل اسناد اظهار داشت: جزء معدود کشورهایی هستیم که مانیفست کالا از کشور مبدا را در گمرک داریم.

یکی از ویژگی‌های مانیفست و اهداف آن کنترل نامحسوس و مدرن و اثربخش در کنار سرعت بوده تا جایی که مسافر احساس کنند، هیچ کنترلی وجود نداشته، اما این کنترل‌ها عملا به شکل جدی و نامحسوس وجود دارد.

کارشناسی متمرکز یا Expert Pool تحولی در تجارت کالا

یکی از اقدامات گمرک در ارتباط با این بحث، موضوع کارشناسی متمرکز یا Expert Pool است که تا پایان سال به‌طور کامل راه‌اندازی می‌شود.

با راه‌اندازی کارشناسی متمرکز در گمرک ایران، بعد از اینکه اشخاص اظهارنامه ارائه کردند، کار کارشناسی بدون ارتباط مستقیم میان کارشناس و ارباب رجوع در اسرع وقت صورت می‌گیرد. همچنین در این سیستم هیچ فرقی بین یک کارشناس با یک اظهار‌کننده عادی وجود ندارد. به عبارتی با اجرای چنین سامانه‌‌ای همه گمرکات کشور در قالب یک گمرک دیده می‌شود و بخش عظیمی از کارها به‌صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد و از بسیاری خطاها، تخلفات و مراجعات بی‌مورد جلوگیری می‌شود و ارتباط مستقیم که در گذشته بین کارشناس و مدیر وجود داشت که در مواردی باعث فساد در سیستم می شد، از بین رفت.

در گذشته اگر فردی بدهی می داشت، نمی‌توانست طبق مقررات کالا را از گمرک خارج کند و این عمل که به صورت دستی توسط عامل انسانی انجام می‌شد احتمال خطا و بروز تخلف داشت، اما اکنون در لحظه پس از اظهار کالا در یک مرحله بدهی گذشته این فرد به صورت سیستمی کنترل و در صورت عدم وجود بدهی او می‌تواند وارد مراحل بعد شود.

حذف اسناد غیر ضرور و جلوگیری از جعل

از دیگر اقدامات صورت گرفته از سوی گمرک می‌توان به حذف پروانه‌های کاغذی در گمرک اشاره کرد که براساس آن ادارات می‌توانند با ورود به سیستم و سایت مخصوص، از اطلاعات پروانه‌ها برای کار خود استفاده کنند.

در گذشته برای ارائه مجوز‌های قانونی برای ترخیص کالا از جمله مجوز بهداشت و استاندارد، کنترل‌ها از سوی منابع انسانی صورت می‌گرفت یا نیاز به مجوز‌های کاغذی بود که این امر زمینه برای فساد یا خطا را افزایش می‌داد؛ این در حالی است که اکنون گمرک با راه‌اندازی پنجره واحد تجارت فرامرزی این گونه مشکلات را رفع کرده است.

تعداد اسناد نیز در گمرک کاهش یافته به گونه‌ای که اکنون تعداد اظهارنامه‌ها برای واردات 5 عدد و برای صادرات 3 عدد است. همچنین گمرک از طریق پنجره واحد تجاری ارتباط کامل الکترونیکی با بانک مرکزی را راه‌اندازی کرده است تا نیاز به هیچ گونه مبادلات کاغذی بین دو سازمان نباشد.

ارزش‌گذاری، سیاست‌گذاری و شناسایی کالاها با تی اس سی

یکی از اهداف طرح شبنم و امسال آن از بین بردن شکاف اطلاعاتی در بخش تعرفه کالا و مدل‌های آن بود؛ اکنون بحث (Tarriff Specification Code) TSC کد مشخص تعرفه یک کد چهار رقمی به آخر تمامی کدهای هشت رقمی اضافه می‌شود، تمامی کالاهای وارداتی از این به بعد با این ویژگی وارد کشور می‌شود و می‌توان هر کالا با هر مدل را ‌آمارگیری کرد. بنابراین رصد گوشی تقلبی از طریق IMEI وجود دارد.

بر اساس تعیین کد شناسه کالا کد چهار رقمی به تمام کدهای 8 رقمی تعرفه اضافه می‌شود که این اجازه را می‌دهد که به‌طور مثال برای یک کالا 9999 نوع برای آن در نظر بگیریم. به عبارتی از طریق این کد می‌توان ارزش‌گذاری، سیاست‌گذاری و شناسایی کالاها را انجام داد.

هماهنگی و سرعت بیشتر با سازمانهای همجوار و جلوگیری از فرار ارز

یکی از اتفاقات خوب در حوزه گمرکی را اتصال بانک مرکزی، بیمه‌ها، بانک ملی به سامانه جامع گمرکی دانست. به گفته مدیر کل فنآوری اطلاعات گمرک در برخی موارد 50 تا 60 درصد و در برخی بخش‌ها نیز به طور کامل اتصال برقرار است و هیچ ارتباط غیرالکترونیکی وجود ندارد.

در گذشته بانک مرکزی نمی‌دانست کالایی که پروانه داشته و ارز آن واریز شده، چه میزان از کالا وارد شده زیرا احتمال داشت بخشی از آن به داخل آورده شود و مابقی منجر به قاچاق یا انحراف در استفاده از ارز وجود داشته باشد. اکنون اطلاعات کامل و دقیق در این زمینه وجود دارد از انحراف و تخلف ارز پرداختی توسط بانک مرکزی جلوگیری خواهد شد.

با برقراری ارتباط گمرک با بانک مرکزی جلوی فرار ارز گرفته می‌شود، زیرا امکان داشت فردی 100 تن کالا اظهار و ارز گرفته باشد، اما همه کالا را به داخل نیاورده و در این حالت مابه‌التفاوت کالا و ارز گرفته شده به بخش‌های دیگر سرازیر شود. اکنون با این ارتباط صد درصد کالا و میزان ارز آن پردازش و رهگیری می‌شود.

وابسته کردن کشورهای منطقه و بالابردن امنیت ایران

مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک با بیان اینکه در حال حاضر از 130 گمرک بر خط، دیتا جمع‌آوری شده و در سامانه پنجره واحد اطلاعات واردات صادرات و ترانزیت به صورت روزانه در سایت بارگذاری می‌شود.

وی از تلاش برای ایجاد هاب منطقه‌ای در بخش تجارت خارجی خبر داد و افزود: اگر بتوانیم کشورهای مجاور را به خودمان وابسته کنیم، امنیت ما برای آنها مهم می‌شود و پس از آن دومین اقدام ایجاد هاب منطقه بوده که رشد و وضعیت اقتصاد آن کشورها به ما وابسته می‌شود.

اجرای عدالت و ایجاد سدی مقابل سودجویان دانه درشت

اطلاعات مربوط به کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف همواره در گزارش گمرک اختلال ایجاد می کرد تا جایی که برخی اظهارکننده‌ها پشت کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف مخفی می شدند تا هویت اصلی آنها برای نپرداختن حقوق و عوارض گمرکی و تخلفات احتمالی آشکار نشود.

اگر از ابتدا اظهارکننده و عرضه کننده کالا که بر اساس آن بیمه‌نامه صادر می‌شود، در گمرک وجود داشته باشد امکان قاچاق، فساد و تخلف وجود نخواهد داشت.

آمارها نشان می‌دهد خانمی به اسم (م.د) که سرمایه زندگی‌اش کمتر از صد هزار تومان بوده که با 256 فقره اظهارنامه بیش از 700 خودروی سواری پورشه وارد کرده است. در یکی دیگر از این گزارش‌ها مشخص شده است 60 بازرگان که تاکنون هیچ‌گونه اظهارنامه مالیاتی نداشته‌اند حداقل بیش از 30 نفر آنها کالاهایی به ارزش بیش از 100 میلیون دلار وارد کردند که این نشان از خلاء در بخشی از فرایندهای گمرکی به دلیل نبود اطلاعات شفاف و درست از کشور مبدا و تطبیق آن با اظهارنامه‌های افراد در گمرک است.

با مرور موارد فوق این نتیجه حاصل می شود که نگاه گمرک توسعه شفافیت و جلوگیری از فساد و تقلب در تجارت خارجی است، بنابراین امید می‌رود با استفاده هر چه بیشتر از نظرات کارشناسی، فنآوری های روز و مهندسی اطلاعات، شرایط برای فعالان مجاز اقتصادی تسهیل شده و عرصه برای سودجویان تنگ گردد.

انتهای پیام/