یک دهه تجارت ایران و کانادا (اینفوگرافیک)

مقامات کانادایی در حالی به تازگی از تصمیم دولت این کشور برای رفع تحریم‌ها علیه ایران خبر داده‌اند که سفیران سابق کانادا در ایران بر این باورند که کانادا در موقعیتی است که بیشتر به از سرگیری روابط با ایران نیاز دارد. این در حالی است که ایران علاقه کمتری برای بهبود روابط با کانادا نسبت به گذشته دارد و در بهترین حالت، این بازنگری در روابط فرآیند کندی خواهد داشت. در حالی چنین نگاهی به از سرگیری روابط ایران و کانادا وجود دارد که برخی‌ها به بهبود روابط این دو خوش‌بینانه نگاه می‌کنند و معتقدند گرچه دولت کانادا خودسرانه و یک‌طرفه تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد اما لغو تحریم‌ها فصل جدیدی را پیش روی تجارت و صنایع ایران خواهد گذاشت.

هفدهم شهریور سال 1391 بود که کانادا با ابراز نگرانی از آنچه تامین امنیت دیپلمات‌های کانادایی در تهران عنوان می‌کرد، سفارت خود را در ایران تعطیل کرد و روابط دیپلماتیک را به حال تعلیق درآورد. تا جایی که کانادا از همه دیپلمات‌های ایرانی خواست ظرف پنج روز این کشور را ترک کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد این اقدام شدید در انتقادهای مطرح‌شده نسبت به ایران به بهانه‌های واهی چون نقض حقوق بشر، برنامه هسته‌ای محرک، حمایت از حکومت سوریه و تهدید کردن اسرائیل انجام شده است. این در حالی است که در 17 سپتامبر 2012 کانادا اعلام کرد سفارت ایتالیا در تهران، حافظ منافع این کشور در ایران خواهد بود. از زمان تعطیل‌ شدن سفارت دو کشور و قطع روابط ایران و کانادا، حافظ منافع ایران در کانادا، سفارت عمان در اتاوا بوده است.

آمارها نشان می‌دهد در این کشور بیش از 160 هزار نفر ایرانی زندگی می‌کنند و با در نظر گرفتن این تعداد ایرانی، می‌توان متوجه شد در سال‌هایی که روابط ایران و کانادا به سردی گرایید تمام ایرانیان مقیم کانادا هم با مشکل انتقال پول مواجه شدند. با این حال پس از لغو تحریم‌های کانادا علیه ایران کارشناسان پیشنهاد می‌دهند می‌توان از سرمایه ایرانی‌های ساکن کانادا در توسعه صنایع کشور استفاده کرد. کارشناسان معتقدند حجم مبادلات تجاری ایران و کانادا چندان حجم مهمی نیست و واردات ایران از کانادا آنقدر چشمگیر نیست اما مهم‌ترین موضوع این است که تغییر و تحولات روابط بین‌المللی پیش‌رو و سناریوهای مرتبط با شرکای استراتژیک قدرت‌های بزرگ آینده در نظام بین‌المللی آینده جهانی و هندسه آینده قدرت ایجاب می‌کند که در آینده همگرایی میان محور کانادا، ژاپن، کره جنوبی، تهران و استرالیا افزایش پیدا کند.

با وجود اینها سوالی که حائز اهمیت است این است که چه موانعی پیش‌روی دو کشور برای عادی شدن روابط وجود دارد و اینکه رابطه دو کشور چه زمانی به شرایط عادی برمی‌گردد؟ بر اساس گزارش‌های رسیده شرکت کانادایی بمباردیه درصدد استفاده از فرصت فروش هواپیما و قطار به ایران است. حتی قرار است طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده این شرکت هواپیماهای مونتاژ‌شده در چین را به ایران بفروشد. با وجود این در حالی دولت کانادا از پایان تحریم‌های اعمال‌شده به ایران خبر داده که فصل جدیدی برای روابط تجاری ایران با قراردادهایش با اروپا آغاز شده است. پس از توافق ژنو روابط ایران و غرب به ویژه کشورهای اروپایی دستخوش تغییرات چشمگیر و مهمی شده است تا جایی که هیات‌های دیپلماتیک و اقتصادی از نخستین روزهای پس از توافق راهی تهران شدند تا علاوه بر آنکه جای پای خود را در این کشور محکم کنند از بازار سرمایه و تجارت در ایران نیز عقب نمانند. با این حال باید دید روابط سیاسی و اقتصادی ایران با کانادا از چه زمانی قطعی می‌شود؟

هفته‌نامه تجارت‌فردا در شماره 166 خود در پرونده‌ای مجزا به آینده روابط تجاری ایران و کانادا پس از تحریم‌ها پرداخته که امین چاروسه کارشناس بازرگانی خارجی و محمد مطهرنیا استاد دانشگاه و آینده‌پژوه سیاسی اما و اگرهای این رابطه را در دوره پساتحریم تحلیل می‌کنند. تجارت فردا همچنین مصاحبه‌هایی با عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی؛ مهدی کرباسیان، معاون وزیر صنعت و رئیس هیات عامل ایمیدرو؛ رضا نوروززاده، رئیس هیات عامل ایدرو؛ علی آهنی،‌ سفیر ایران در پاریس؛‌ جهانبخش مظفری، سفیر ایران در رم انجام داده که می‌توانید در این شماره بخوانید.