قصه«برداشت دوم از قضیه اول» از جامعه دور نیست/ بدون لابی فیلم به جشنواره رسید

گروه فرهنگی-پویان باقرزاده کارگردانی است که سالها برای ادامه تحصیلات به ارمنستان و سپس به انگلستان رفته است او یکی از اعضای گروه پاپتی به سرپرستی حمید پورآذری است که تلاش کرد به همراه دوستانش فیلمی بلند بسازد. او در این فیلم تلاش عده ای از تحصیل کارگردان تئاتر را که به انفعال رسیدند و به دنبال معجزه‌ای هستند به تصویر بکشد.

به گزارش بولتن نیوز،به گفته کارگردان فیلم شریفی ساخته که پنهان‌کاری را تقبیح می‌کند. با وی درباره چگونگی ساخت فیلم و تلاشش برای حضور در جشنواره فیلم فجر به گفت و گو نشستیم.

*60 دقیقه پلان سکانس در فیلم وجود دارد/سعی شده خودمان هم تجربه کنیم

در جایی خوانده بودم کار به لحاظ فرم کاری تازه را تجربه کردید ممکن است توضیح بفرمایید؟

فیلم «برداشت دوم از قضیه اول» فیلمی است که سعی شده در آن خودمان هم تجربه کنیم. یک فضای فیلم در فیلم و مستند دارد. جاهایی به پشت صحنه ساختن فیلم می‌پردازد. به واسطه جنس کار و داستان حدود 60 دقیقه فیلم سکانس پلان طراحی  و اجرا شد. کلیت فیلم داخلی است و آن سکانس پلان هم در فضای 60 متری و به صورت سکانس پلان است.

نیاز فیلم بود که سکانس پلان بگیرید؟

بله واقعا نیاز بود.

*در قصه و فرم نیاز به سکانس پلان بود

این سکانس پلان گرفتن گویا مد شده است.

برای ما اگر پلان را خرد می‌کردیم بسیار راحت بود؛ اما الان نمی‌توانم توضیح بدهم امیدوارم  این الزام را زمان نمایش فیلم متوجه بشوند. چه در قصه و چه در فرم نیاز بود. وقتی بحث می‌کردیم با گروه راه دیگری نبود. نسبت به فضا و قصه فیلم ضبط سکانس پلان تنها راه برای ما بود که اصلا کار ساده‌ای نبود.

ضبط سکانس پلان کارگردان را محدود و خلاقیت را بالا می‌برد شکی نیست.

سکانس پلان داخلی کار بسیار سختی است. امیدوارم فیلم را بدون پیش‌داوری و قضاوت ببینند. من خودم از پیش‌داوری درباره سکانس پلان خوشم نمی‌آید اما شاید درباره این مورد خاص باید بعد از فیلم بحث کنیم.

*داستان فیلم جذاب است/ صداقت برایم مهم بود

درباره اثر گفتید فیلم تو فیلم است و آثاری در این خصوص داشتیم که شاید بهترین آن‌ها کار آقای بیضایی بود که مورد توجه مخاطب هم واقع نشد و مخاطب این آثار را مورد توجه قرار نمی‌دهد چقدر به مخاطب توجه داشتید؟

من فکر می‌کنم داستان فیلم گیرا و جذاب است و درباره مباحثی صحبت می‌شود جذاب است. مباحث سینما صحبت نمی‌کنیم بیشتر از حال و هوای یک عده‌ای که تصمیم گرفتند فیلم بسازند صحبت می‌کنیم روابط آنها بهانه‌ای به کانسپتی که می‌خواهیم نزدیک شویم. شاید چیزی که همیشه دغدغه من بوده، صداقت است همیشه در روابط خودم با دوستانم مباحثی برایم مهم است پنهان‌کاری از نظر من درست نیست؛ در حالی که احساس کنیم ممکن است به فرد کمک کنیم نباید اتفاق بیافتد. دروغ دروغ است.

این موضوع چقدر در اثر شما منعکس شده است؟

ما تلاش کردیم منعکس شود. اساسا در فرم یا روایت یا قصه به واقعیت نزدیک باشیم فرم‌های مستندی که در جاهایی از فیلم می بینیم در راستای این کانسپت بوده است.

*وارد روابط حاکم بر سینما نمی شویم/ تحصیلکرده هایی که دچار انفعال شدند 

روابط حاکم بر سینما را صادقانه بیان کردید؟

نه. وارد روابط سینما نمی‌شویم در مورد عده آدمی است که  تحصیلکرده تئاتر هستند و  دچار انعفال شدند دنبال یک معجزه در زندگی‌شان می‌گردند و این راه را پیدا کردند که این معجزه را خودشان رقم بزنند. کاری به روابط حاکم بر ساختار سینما نداریم. فیلم درباره چند دوست که تئاتر کارند و تصمیم گرفتند فیلم بلند بسازند پروسه تمرین هشت ماهه برایشان تعریف کردند. همه فیلم در یک روزی می‌گذرد که قرار است فیلم جلوی دوربین برود. و روز موعد است.

*از آدم های این روزهای جامعه دور نیستیم

چقدر به این مهم فکر می‌کنید که مخاطب به اثر نزدیک می‌شود؟

من به این معتقدم وقتی صداقت حاکم در فضای فیلم باشد فکر می‌کنم  مخاطب هم با فیلم همراه می‌شود. همه تلاش کردیم فیلم صادقانه‌ای بسازیم امیدوارم فیلم دیده شود. من الان نمی‌توانم بگویم مخاطب چگونه با این اثر برخورد می‌کند و استقبالش چگونه خواهد شد. اما می‌توانم درباره امیدواری‌های خودم صحبت کنم. امیدوارم  صداقت حاکم بر فیلم دیده شود و روحیه تلاش جمعی که در گروه ما وجود دارد دیده شود.

نکته دیگر این که، قصه‌ای که فیلم روایت می‌کند دور نیست از آدم‌های این روزهای جامعه. قصه نزدیکی است و  آدم‌ها به آن فکر می‌کنند این‌ها نقاطی است که امیدوارم مخاطبم در فیلم پیدا کند و با کار همراه شود.

*برایم مخاطب عام و خاص قابل تفکیک نیست

از المان های فروش (استار) بهره‌ای ندارید و گروه هنر و تجربه را انتخاب کردید که گروه خاصی از مخاطب به دنبال این فیلم‌ها می‌روند چقدر فکر می‌کنید با این مخاطب می‌تواند نزدیک شود؟

برای خود من مخاطب قابل تفکیک نیست عامه مردم یا مخاطبی که سختگیرانه فیلم را دنبال می‌کند من فکر می‌کنم فیلمی موفق است که با همه ارتباط برقرار کند. هنوز واکنش تماشاچی را نتوانستم ببینم  که بتوانم درباره آن حرف بزنم. اما مدام به این فکر می‌کردم که بتواند مخاطب را تا پایان نگه دارد.

*تمرین کردیم تا شخصیت‌ها از درون افراد غلیان کند

فیلم چگونه شکل گرفت؟

من عضو گروه تئاتر پاپتی‌ها به سرپرستی حمید پورآذری بودم. اکثر عوامل و هسته مرکزی ما از فعالان این گروه هستند. زمانی که طرح و ایده شکل گرفت به بازیگرها ارایه دادم و استقبال کردند و پروسه تمرینات که هشت یا نه ماه طول کشید انجام شد. پروسه تمرین برایم خیلی مهم است و صرفا لذت می‌بردیم که در حال تمرین هستیم و کار خلاقه ای را انجام می‌دهیم. فیلمنامه به صورت گروهی نوشته شد همه بازیگرها  دخیل بودند.

پروسه تمرین چند فاز داشت. فاز اول تمرینات فضاهای روانشناسی بود برای اینکه شخصیت‌ها را درست بسازیم و از  دورن افراد شروع شود و غلیان بیاید چون احساس کردیم برای این فیلم نیاز به این تمرینات است. فازهای تمرین‌ها را گذراندیم و در آبان ماه فیلمنامه کامل تمام شده بود و پیش تولید را انجام دادیم و فیلمبرداری را آغاز کردیم.

معمولا ترسیم فضای تئاتر در سینما موفق عمل نکرده است. 

نمونه‌ها و مثال نقض زیادی وجود دارد.

می‌توانید مثال بیاورید!

نه دوست ندارم اسم بیاورم. وقتی درباره سینما صحبت می‌کنیم بسیاری المان را باید در نظر بگیریم. فرم اکران، تبلیغات و... ما اصلا فیلم‌مان درباره تئاتر نیست کار ما کار سینما است.

مشارکتی از سوی نهاد یا ارگانی برای ساخت فیلم نداشتید؟

ما اصلا درخواستی نداشتیم و دراستقلال کامل فیلم را ساختیم . هزینه تولید زیاد نبود و با بودجه کم ساخته شد. نسبت به کارهایی که پروداکشن بزرگی دارند. همه گروه هزینه تولید را تامین کرد. خوشحالم مستقل بودیم و به این استقلال افتخار می‌کنیم.

*فیلم شریفی ساختم/ در فضای سینمایی کسی را نمی شناختم/ فیلم بدون رایزنی راهش را در جشنواره یافت

ویژگی فیلم شما چیست؟

امیدوارم تلاش گروه برای ارایه فیلم شریف و صادق دیده بشود. پیروزی بزرگی است برای ما حتی اگر تماشاگر فیلم را دوست نداشته باشد، اما به این مهم دست یابد که فیلم  شریفی بود و صادقانه ساخته شده بود. در  فضای سینمای کشور هیچ کس را نمی شناختیم وقتی فیلم را شروع کردیم. آدم ها معمولا غر می زنند و پیش‌فرض‌هایی زیادی دارند و فکر می‌کنند اگر حمایت نباشد نمی‌توان کاری انجام داد اما خوشحالم شاید بدون اینکه کسی را بشناسیم سفارشی صورت بگیرد و لابی و رایزنی داشته باشیم در استقلال کامل فیلم ساخته شد و راهش را در جشنواره پیدا کرد. شما به فضای سینما و رایزنی‌ها واقف هستید اما خوشحالم که فیلم بدون هیچ رایزنی به گروه «هنر و تجربه» راه یافت و این مهم خوشحالم می‌کند. من بعد از  12 سال به ایران بازگشتم آدم‌های سن و سال من همیشه پس ذهن‌شان شکوه‌هایی دارند اما برای من این شکوه وجود نداشت و این اتفاق خوشحالم که فیلم توسط افرادی ساخته شد که در سینما کسی را نمی‌شناختند و به واسطه خود فیلم اثر دیده و انتخاب شده این یعنی روابط سالم.

*به سمت سیاه‌نمایی نرفتیم 

چقدر در نگارش اثر (که گروهی شکل گرفت) سیاست‌های سازمان که توجه به بنیان خانواده  و امید مورد توجه شما قرار گرفت؟

من کار خودم را کردم. گروه فیلمنامه کار خودش را کرد وقتی فیلم تمام شد تما مولفه‌ها در فیلم وجود دارد. نه به سمت سیاه‌نمایی رفتیم زیرا به آن اعتقاد ندارم. اساسا تعریف درستی هم ارایه نمی‌شود. ما صادق بودیم.

*فیلم در تقبیح پنهان کاری است

بنیان خانواده هم در اثر لحاظ شده ؟

بله ما درباره پنهان کاری  و تقبیح آن در اثر صحبت می کنیم . پنهان کاری هایی که از روی صداقت صورت می گیرد و فرد را از دانستن چیزی محروم می کنیم در شرایطی که احساس می کنم ممکن است شما زندگی بهتری داشتید  و همین امر هم منجر به فاجعه ممکن است بشود ما در این باره صحبت کردیم  که با مضامین اخلاقی هر جامعه‌ای صادق است.