فراز و فرود هسته‌ای ارمنستان

به گزارش بولتن نیوز،نصمیم ساخت نیروگاه هسته‌­ای در ارمنستان توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق گرفته شد. این اولین بار بود که شوروی با ساخت نیروگاه هسته­‌ای در منطقه‌­ای زلزله‌خیز موافقت کرد؛ لذا طراحی ویژه‌­ای را برای ساخت این نیروگاه درنظر گرفت تا ایمنی آن را بالا ببرد. این طراحی جدید با استفاده از مدل جدیدی از رآکتور VVER به نام V-270 صورت گرفت که بعدها در ساخت واحد سوم و چهارم نیروگاه نووورونزه در شوروی سابق نیز مورد استفاده قرار گرفت.

ظرفیت‌سنجی در بیش از بیست محل در ارمنستان صورت گرفت تا محل مناسب برای ساخت نیروگاه هسته‌­ای انتخاب شود. سرانجام محلی در جنوب غربی ارمنستان در فاصله ۱۶ کیلومتری مرز ترکیه انتخاب شد تا دو نیروگاه هسته‌­ای ۴۰۷ مگاواتی (با مجموع ظرفیت تولید ۸۱۵ مگاوات برق) در آن ساخته شود.

ساخت اولین واحد نیروگاه هسته‌ای ارمنستان به نام ارمنین ۱ در سال ۱۹۶۹ توسط شوروی سابق آغاز شد و در سال ۱۹۷۷ به بهره‌برداری رسید. واحد دوم این نیروگاه نیز در سال ۱۹۷۵ وارد فرایند ساخت شد و در سال ۱۹۸۰ به بهره‌برداری رسید. شورای وزیران شوروی ساخت واحدهای ۳ و ۴ نیروگاه هسته‌­ای ارمنستان را در دستور کار داشت تا اینکه در سال ۱۹۸۶ وقوع فاجعه چرنوبیل در شوروی موجب توقف کلیه فعالیت­‌های هسته‌­ای این کشور و حتی در بخش‌های گسترده‌ای از جهان شد.

دو سال بعد و در سال ۱۹۸۹، وقوع زمین‌لرزه در ارمنستان و حساسیت‌های پیش‌آمده ناشی از حادثه چرنوبیل موجب شد تا هر دو نیروگاه هسته‌­ای ارمنستان خاموش شوند و مورد ارزیابی ایمنی قرار گیرند؛ با وجود اینکه این نوع رآکنور دارای عمر ۳۰ سال بود اما از راه‌اندازی مجدد آن خودداری شد تا نیروگاه‌­های ارمنستان در حالت خاموش باقی بمانند.

در سال ۱۹۹۳ و پس از فروپاشی شوروی سابق، دولت وقت ارمنستان برای غلبه بر بحران‌های اقتصادی و نبود منابع کافی انرژی کشور بعد از استقلال، تصمیم به راه‌اندازی واحد دوم نیروگاه هسته­‌ای ارمنین گرفت و در سال ۱۹۹۵، با کمک دولت فدرالی روسیه این واحد نیروگاهی را پس از ۶ سال خاموشی راه‌اندازی کرد. اما واحد اول این نیروگاه هنچنان در حالت خاموش باقی ماند.

تولید برق هسته­‌ای در ارمنستان در سال ۲۰۰۵ با ۳۸٫۳۱ میلیارد کیلووات ساعت به بیشترین میزان خود از زمان احداث نیروگاه هسته­‌ای در این کشور رسید.

شکل ۱. سهم برق هسته­ای در برق تولیدی ارمنستان

در سال ۲۰۱۴، عملیات بهبود واحد دوم نیروگاه ارمنین برای افزایش طول عمر آن آغاز شد و موجب شد که این نیروگاه دوره جدیدی از طول عمر خود را از سال ۲۰۱۶ آغاز کند.

سازمان تنظیم مقررات هسته‌­ای ارمنستان در سال ۱۹۹۳ همزمان با راه‌اندازی مجدد واحد دوم نیروگاه هسته­‌ای ارمنین تأسیس شد و وظیفه نظارت بر امور هسته‌­ای و محافظت در برابر پرتوها را بر عهده گرفت. در سال ۱۹۹۶ نیز، دپارتمان انرژی اتمی در وزارت انرژی ارمنستان تاسیس شد تا وظایفی چون تدوین برنامه انهدام نیروگاه­‌های هسته­‌ای و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برعهده داشته باشد.

در سال ۲۰۰۴، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بررسی آینده انرژی در ارمنستان، پیشنهاد نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی به این کشور داد. از طرفی قانون توسعه انرژی اتمی در این کشور نیز به تصویب رسیده است که ناظر به ساخت نیروگاه‌های هسته­‌ای جدید است؛ اما در میدان عمل، اقدام چندانی برای ساخت نیروگاه هسته‌­ای جدید انجام نگرفته است که به نظر می­‌رسد مسائل مالی مهم‌ترین دلیل آن باشد. باید منتظر ماند و دید که تصمیم دولت ارمنستان برای آینده هسته­‌ای این کشور چه خواهد بود.