فریب رسانه ای یا ناهماهنگی شدید در سیاست مذاکراتی آمریکا؟

گروه بین الملل، هفته گذشته، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی اظهار داشت که برای حصول توافق هسته ای، لزومی به حل مساله ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران در گذشته نیست. این اظهارات از سوی بسیاری از کارشناسان به عنوان عقب نشینی آمریکا به منظور حصول توافق تعبیر شد.  

به گزارش بولتن نیوز، اما پس از گذشت چند روز، نمایندگان تندروی کنگره آمریکا از جمله لیندسی گراهام و باب کورکر، در مصاحبه هایی اظهار داشتند که سخنان کری بد فهمیده شده است و در واقع، آمریکا همچنان بررسی مساله ابعاد نظامی احتمالی را برای حصول توافق ضروری می داند.

همچنین، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، جان کربی گفت: هیچ تغییری در سیاست ما درباره ابعاد نظامی احتمالی به وجود نیامده است و صحبت‌های کری بدین معنی نیست که این مسأله برای ما اهمیت ندارد. واضح است که موضوع ابعاد نظامی احتمالی دارای اهمیت است و این دلیلی است که ما بر سر میز مذاکره هستیم.

وزیر انرژی آمریکا، ارنست مونیز هم در مصاحبه ای گفته بود: « ما نیاز داریم اقدامات راستی‌آزمایی را داشته باشیم. درباره دانشمندان باید بگویم که بخشی از ابعاد هسته‌ای  توافق باید حل مسائل مربوط به PMD یا ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران باشد و دسترسی به آنها و مصاحبه با آنها برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (نه ما) ضروری خواهد بود. برای آژانس، هم دسترسی به اشخاص و هم اماکن ضروری خواهد بود.»

ابعاد احتمالی نظامی (PMD) موضوعی است که در چارچوب موضوع "مطالعات ادعایی" بعد از 2006 درباره فعالیت‌های گذشته هسته‌ای ایران مطرح شده است. این موضوع مجموعه ای از اتهامات را علیه ایران مطرح می‌کند و به وجوه تسلیحاتی برنامه هسته‌ای ایران اشاره می‌کند. این موضوع به طور مفصل در ضمیمه گزارش نوامبر 2011 یوکیا آمانو آمده است.

ایران و آژانس در آبان 1392 برای چندمین بار توافقی را با عنوان "چارچوبی برای همکاری" امضا کردند که بر اساس آن قرار شد تا سوالات باقی مانده درباره گذشته و حال طرح و رفع ابهام شود. در همین چارچوب 18 سوال از سوی آژانس طی چند مرحله همکاری میان دو طرف مطرح شد که از این تعداد 16 مورد بررسی و رفع ابهام شده است. دو مورد باقی‌مانده مربوط به "محاسبات نوترونی" و "انفجارات با قدرت بالا" است که همچنان بحث بر روی آن باقی است.

ایران همواره اتهامات و ادعاهای مطرح شده در این چارچوب نسبت به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود را رد کرده و اسناد و مدارک ارائه شده را فاقد وجاهت حقوقی و نامعتبر می‌داند.

در عین حال در چارچوب حل و فصل این مسایل و اعتماد‌سازی به سوالات آژانس پاسخ داده است اما سوالات دامنه دار آژانس تمامی ندارد.

زیاده خواهی های آمریکا به حدی است که ولادیمیر پوتین نیز اخیرا به آن اعتراض کرد و ارائه درخواست های جدید را مانع حصول توافق هسته ای دانست.

 این مواضع نشان می دهد که یا ادعای کری صرفا یک بازی دیپلماتیک برای بررسی واکنش های طرفین مذاکرات و افکار عمومی بوده است، و یا ظاهرا ناهماهنگی در سیاست خارجی آمریکا به حدی است که نمایندگان کنگره و دیگر مقامات آمریکایی می توانند مواضع دولت آمریکا را به راحتی تغییر داده و یا آنها را به عقب نشینی وادار کنند.

 جان کربی: سیاست ما تغییر نکرده است

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: جان کری همچنان بر حصول یک توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 تا پایان ماه ژوئن تأکید دارد.

جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز پنج‌شنبه خود در واکنش به درخواست کمیته روابط خارجی سنا مبنی بر این‌که جان کری، وزیر امور خارجه این کشور نباید برای دستیابی به یک توافق با ایران تا ضرب‌الأجل 30 ژوئن، عجله کند، گفت: تمرکز ما همچنان روی 30 ژوئن قرار دارد و وزیر امور خارجه تاکنون این رویکرد را تغییر نداده است. وی همچنان متعهد به حصول یک توافق هسته‌ای با ایران تا پایان ماه ژوئن است.

براساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنا روز پنج‌شنبه با تأکید بر این موضوع همچنین گفت که کری می‌تواند در صورتی که ادامه مذاکرات پس از ضرب‌الأجل 30 ژوئن نتیجه بهتری دارد این مسأله را بررسی کند.

کربی همچنین تصریح کرد: ما همیشه گفته‌ایم که عدم حصول توافق بهتر از یک توافق بد است و ما و دیگر مذاکره کنندگان گروه 1+5 مشخص کرده‌ایم توافقی را که خواسته‌هایمان را برآورده نکند امضا نمی‌کنیم. با این حال ما برای رسیدن به نتیجه تا پایان ماه ژوئن تلاش می‌کنیم.

وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر این‌که واشنگتن روی این مسأله که ایران باید به پرسش‌ها درباره فعالیت‌های گذشته‌اش پاسخ دهد متمرکز نیست، بیان کرد: سخنان کری نباید به کنار گذاشتن خواسته آمریکا که ایران باید به پرسش‌هایی درباره فعالیت هسته‌ای گذشته‌اش پاسخ دهد تعبیر شود.

کربی افزود: هیچ تغییری در سیاست ما درباره ابعاد نظامی احتمالی به وجود نیامده است و صحبت‌های کری بدین معنی نیست که این مسأله برای ما اهمیت ندارد. واضح است که موضوع ابعاد نظامی احتمالی دارای اهمیت است و این دلیلی است که ما بر سر میز مذاکره هستیم.

ارنست مونیز: دسترسی به اماکن و اشخاص عناصر ضروری برای توافق با ایران هستند

وزیر انرژی آمریکا در مصاحبه‌ای با یک شبکه خبری آمریکایی بار دیگر بر ضرورت دسترسی به اماکن و اشخاص برای دست‌یابی به توافق هسته‌ای نهایی با ایران تأکید کرد.

شبکه خبری پی‌بی‌اس پیش از این گزیده‌ای از این مصاحبه را منتشر کرده بود. خبرگزاری فارس در راستای سیاست خود برای انتشار سریع و جامع اخبار، اظهارات مونیز را دقایقی بعد از قرار گرفتن این بخش روی وب‌سایت شبکه خبری پی‌بی‌اس ترجمه و منتشر کرد. مشروح اظهارات ایشان در زیر تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.

ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا روز جمعه در مصاحبه‌ای با شبکه خبری پی‌بی‌اس بار دیگر بر لزوم دسترسی به اماکن و اشخاص برای توافق هسته‌ای با ایران تأکید کرد.

دولت آمریکا بایستی مطابق مفاد قانونی که ماه گذشته به امضای باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا رسید توافقنامه هسته‌ای احتمالی را تا موعد ۹ جولای (نه روز بعد از ضرب‌الاجل) تقدیم کنگره کند. در صورتی که دولت در موعد مقرر توافقنامه را تحویل کنگره دهد، دوره نظارت بر آن ۳۰ روزه خواهد بود؛ در غیر این صورت دوره مورد نظر به ۶۰ روز افزایش خواهد یافت.

ارنست مونیز افزود: « هدف ما تکمیل این توافق است تا ما و شریکانمان یعنی گروه ۱+۵ بتوانیم اطمینان داشته باشیم که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است؛ و اینکه اگر چنین نبود، به سرعت این موضوع را تشخیص داده و به آن پاسخ‌های مناسب بدهیم.»

مونیز در بخش دیگری از این مصاحبه «شفافیت و راستی‌آزمایی» را زیربنای توافق هسته‌ای با ایران خواند و افزود: «ما بر سر اقداماتی فوق‌العاده، اعم از آگاهی از کل زنجیره تأمین در سر تا سر فرایند غنی‌سازی توافق کرده‌ایم. این نوع از دسترسی را برای مدت طولانی خواهیم داشت، بنابراین من فکر می‌کنم ما اقدامات راستی‌آزمایی کاملاً فوق‌العاده‌ای خواهیم داشت.»

مونیز این اقدامات راستی‌آزمایی را محور مسدود کردن آنچه راههای مخفیانه ایران برای دست‌یابی به سلاح هسته‌ای خواند عنوان کرد.

وزیر انرژی آمریکا در پاسخ به سوال دیگری درباره مخالفت مقامات ایرانی با دسترسی به «سایت‌های نظامی» و دانشمندان ایران گفت: « ما نیاز داریم اقدامات راستی‌آزمایی که توصیف کردم را داشته باشیم. درباره دانشمندان باید بگویم که بخشی از ابعاد هسته‌ای  توافق باید حل مسائل مربوط به PMD یا ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران باشد و دسترسی به آنها و مصاحبه با آنها برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (نه ما) ضروری خواهد بود. برای آژانس، هم دسترسی به اشخاص و هم اماکن ضروری خواهد بود.»

منظور از «ابعاد نظامی احتمالی» ادعاهایی هستند مبنی بر اینکه ایران قبل از سال 2003 اقدام به انجام آزمایش‌هایی در زمینه سلاح‌های هسته‌ای در برخی از سایت‌های خود کرده است. کشورهای غربی ادعا می‌کنند شواهد مربوط به این تحقیقات از اسنادی به دست آمده‌اند که در لپ‌تاپی متعلق به یکی از فعالان برنامه هسته‌ای ایران بوده‌اند.

مونیز به این سوال که آیا دسترسی به اشخاص و اماکن، عوامل اساسی برای رسیدن به توافق هسته‌ای هستند، اینطور پاسخ داد: «بله، کاملاً.»

این اظهارات وزیر انرژی آمریکا در حالی صورت گرفته که کارشناسان می‌گویند فشارها بر ایران برای مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای یا بازدید از اماکن نظامی جهت تحقیق درباره «ابعاد نظامی احتمالی» فراتر از اختیارات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت سند پروتکل الحاقی است و آژانس تنها با درخواست از ایران برای امضای سند «پروتکل الحاقی مضاعف» است که می‌تواند چنین مطالبه‌ای را مطرح کند.

سناتور گراهام :حل مساله «ابعاد نظامی احتمالی» جزو شروط ضروری توافق است

گراهام گفت: «برخی از گزارشها نیز حاکی از آن است که ایران ملزم نخواهد شد تا در این خصوص توضیح بدهد. وقتی به صورت تلفنی با جان کری در این خصوص صحبت کردم او به من خاطر نشان شد که ابعاد نظامی احتمالی فعالیتهای هسته ای ایران و رفتار گذشته این کشور ، روی میز قراردارد و یکی از مولفه های اساسی در هرگونه توافق هسته ای با ایران است. جان کری در هشتم آوریل دو هزار و پانزده گفت که ایران باید براساس توافق هسته ای درباره فعالیتهای نظامی هسته ای گذشته اش شفاف سازی کند و این کار انجام خواهد شد و اگر توافقی حاصل شود این کار انجام می شود.»

سناتور آمریکایی افزود: «با این اوصاف، می بینیم که جان کری در صحبت تلفنی نیز همین نکته را برای من تاکید کرد. من از اینکه ایشان با من تماس گرفت قدردانی می کنم. می خواهم بدانید که توافق هسته ای خوب ، خوشایند است و توافق بد ، کابوس خواهد بود. آژانس بین المللی انرژی اتمی هنوز به مراکزی که مدنظر داشته است دسترسی پیدا نکرده است تا اینکه بتواند ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران را ارزیابی کند.»

گراهام تصریح کرد که بدون بررسی مساله ادعایی «ابعاد احتمالی نظامی» که برای آن شواهدی هم ارائه و یافته نشده است توافقی صورت نخواهد گرفت. وی گفت: «بدون پرداختن به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران و مشخص شدن پاسخ پرسشهای مطرح در این خصوص، نمی توان به توافق رسید زیرا اگر گذشته را ندانیم، نمی توانیم بدانیم که در مسیر رو به جلو به چه سمتی حرکت می کنیم. تاوقتی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران مشخص نشود، نمی توان رژیم جدی بازرسی داشت. با این اوصاف، از اینکه وزیر امورخارجه آمریکا با من تماس تلفنی برقرار کرد بسیار قدردان هستم.»