اقدام اتحادیه اروپا و آمریکا در گنجاندن نام گازپروم، غول انرژی روسیه، در فهرست تحریم های ضد روسی غرب نشان می دهد که بروکسل و واشنگتن با اطلاع از نقش بنیادین صادرات انرژی در اقتصاد روس ها به دنبال ضربه زدن به این بخش هستند.
به گزارش بولتن نیوز، اقتصاد نفتی روسیه به عاملی تعیین کننده در دور جدید تنش
میان این کشور و غرب تبدیل شده است و غربی ها سعی دارند با تضعیف هر چه
بیشتر بخش انرژی روس ها، حلقه فشار بر مسکو را تنگتر کنند.
تحلیلگران
مسایل انرژی می گویند تاریخچه تحریم های ضدروسی غرب در بخش انرژی تازگی
ندارد و به تلاش آمریکا و متحدانش برای فروپاشی شوروی سابق در دهه 1980
میلادی از طریق تشویق عربستان سعودی به افزایش سرسام آور تولید نفت بر می
گردد.
از این منظر، اقتصاد متکی به صادرات انرژی روسیه، شاخصی مهم
در شکنندگی دیپلماتیک مسکو در برابر زیاده خواهی های غرب در معادلات
دوجانبه و بین المللی تلقی می شود.
هر چند گفته می شود تحریم صنعت
نفت و گاز روسیه به عنوان پاشنه آشیل آن در تقابل با غرب در دوره پس از
بحران سیاسی در اوکراین و اقدام مسکو در الحاق شبه جزیره 5/1 میلیون نفری
کریمه به خاک خود به اوج رسیده است، اما واقعیت این است که اتحادیه اروپا
پیش از آن و در قالب تصویب قانون موسوم به بسته سوم انرژی در پارلمان
اروپا، گام های محدود کننده علیه فعالیت شرکت روسی گازپروم را برداشته است.
حال تحریم های ضدروسی بروکسل و واشنگتن علیه صنعت نفت و گاز روسیه
به بهانه بحران اوکراین و جنگ در مناطق شرقی این کشور اروپای شرقی به اوج
خود رسیده و اتحادیه اروپا با گنجاندن نام گازپروم در فهرست تحریمی خود به
دنبال ناکارآمد کردن این غول انرژی انحصاری روس ها برآمده است.
گفته
می شود شمول تحریم های ضدروسی غربی ها علیه گازپروم، این شرکت بزرگ انرژی
را از دریافت هر گونه وام یا سرمایه اروپایی محروم می کند و به همین دلیل
نیز مدیران این غول انرژی روسی چاره ای جز اتکا به منابع داخلی و یا
کشورهای مخالف تحریم های ضدروسی غرب ندارند.
تحلیلگران مسایل سیاسی
نیز با اشاره به جنگ انرژی غرب علیه روسیه در تبیین چرایی آن می گویند که
امروزه گازپروم به دلیل سهم غیرقابل اغماض آن در تامین 25 درصدی گاز مورد
نیاز قاره سبز، به ابزاری کارآمد در عرصه تصمیم سازی های دیپلماتیک مسکو
برای اعمال فشار بر اروپایی ها تبدیل شده و غرب نیز با درک این واقعیت به
دنبال راهی برای برون رفت از وضعیت پیش آمده است.
به عبارت دیگر،
واشنگتن و بروکسل با آگاهی از اهمیت فزاینده فعالیت های گازپروم در افزایش
قدرت چانه زنی روسها در معادلات قاره سبز در سال های اخیر به دنبال تضعیف
آن هستند و گنجاندن نام گازپروم در فهرست تحریم های ضدروسی نیز، گامی در
این راستاست.
در تشریح جایگاه گاز پروم در ساختار اقتصاد و سیاست
روسیه و نیز تعامل این کشور با جهان پیرامونی همین بس که این شرکت به واسطه
ذخایر گازی و در اختیار داشتن بیش از 152 هزار کیلومتر خط لوله گاز طبیعی،
بزرگترین شبکه خطوط لوله انتقال گاز در جهان را داراست.
از آنجا که
گازپروم، 25 درصد از گاز طبیعی مورد نیاز اروپا را تامین می کند، لذا نبض
انرژی این قاره را در دست گرفته و به شدت در تلاش است تا این ویژگی انحصاری
را با فشار غیرمتعارف بر رقبای خود حفظ نماید.
در واقع گازپروم،
بزرگترین شرکت روسیه و نیز بزرگترین تامین کننده گاز طبیعی اروپاست که در
سال 2004 با تولید تقریبی 93 درصد از گاز طبیعی روسیه، فروشی معادل 31
میلیارد دلار داشت و این رقم در سال 2012 میلادی به 158میلیارد دلار رسید.
برخورداری از چنین جایگاهی سبب شده است گازپروم در نوک پیکان جنگ
تحریمی غرب علیه روسیه قرار گیرد و ائتلاف غربی به سرکردگی آمریکا تلاش کند
با تحریم این شرکت از نفوذ روزافزون آن در ساختار چانه زنی های سیاسی مسکو
و بروکسل بکاهد.
بدیهی است روس ها نیز در این وضع بیکار ننشسته و
با اتکا به توان داخلی و نیز استفاده از توانمندی های صنعتی متحدان سنتی
خود مانند بلاروس، به دنبال فرار از تله تحریمی غربی ها و حفظ جایگاه
گازپروم در بازار جهانی انرژی هستند.
در همین راستا، اواسط ماه
فوریه شورای مدیران گازپروم مقررات خرید خود را تغیییر داد و تصمیم گرفته
شد، از این به بعد وسایل و تجهیزات از تولیدکنندگان داخل روسیه خریداری
شوند.
'سرگئی پراووسودوف' رییس انستیتو انرژی ملی روسیه در این
باره می گوید 'گازپروم مدت هاست که سیاست جایگزینی واردات را به اجرا می
گذارد. بر اساس برآورد پارسال حدود 95 درصد خریدهای گازپروم از
تولیدکنندگان داخلی بوده است. هم اکنون 100 درصد لوله های مورد استفاده
شرکت تولید داخل است'.
پراووسودوف اضافه می کند 'البته خرید های
خارجی روسیه منحصر به شرکای این کشور نیست، بلکه محصولات همه کشورهایی که
به تحریم های ضدروسی غرب نپیوسته اند، خریداری می شود'.
گازپروم
برای دور زدن تحریم های غرب و جلب توجه تولیدکنندگان خارجی، گزینه های
مختلفی را اجرا می کند که اعلام برنامه چهار میلیارد دلاری سالانه خرید
خارجی از جمله آنهاست.
رییس انستیتو انرژی ملی روسیه می گوید
'بدیهی است سفارشاتی در این حجم نمی تواند از نظر تولیدکنندگان خارجی دور
بماند، ضمن اینکه همه ادعاها مبنی بر از دست رفتن موقعیت ممتاز گازپروم (در
بازار جهانی انرژی) بی اساس و بی معناست'.
'کنستانتین کاستین'
رئیس بنیاد مدیریت رشد جامعه مدنی روسیه نیز با اشاره به تلاش غرب برای
بیرون راندن گازپروم از بازار جهانی انرژی از طریق اعمال تحریم می گوید
'روسیه از امتیاز اجرای سیاست مستقل به نفع ملت خود برخوردار است'.
کاستین
با تاکید بر اینکه تمام مسائل مرتبط با همکاری های بین المللی، اتخاذ
مواضع مشترک و امنیت جمعی باید پشت میز مذاکرات حل و فصل شوند، اضافه می
کند 'اگر به شرایط جاری نظری بیندازیم، خواهیم دید که اقتصاد روسیه در حال
احیاست و عامل تحریم در بین پدیده های بحرانی که با آنها روبرو بوده ایم،
چندان بزرگ نیست'.
کارشناس برجسته روس با اشاره به تحولات اخیر در
روابط آمریکا و کوبا و ناگزیر شدن آمریکایی ها به احیای روابط با هاوانا می
گوید 'واشنگتن و بروکسل با وجود وضع تحریم های ضدروسی خیلی زود درک کردند
که دیدن روسیه به عنوان کشور صادرکننده گاز و نفت، سیاستی بی چشم انداز
است'.
برآیند جنگ تحریمی غرب علیه روسیه و تمرکز غربی ها بر محدود
کردن فعالیت صنایع نفت و گاز روسی با اولویت گاز پروم در بازار جهانی
انرژی، موید این واقعیت است که نوک پیکان حمله ائتلاف واشنگتن- بروکسل
متوجه غول انرژی روس ها است.
در نهایت می توان گفت غربی ها که به
دلیل ظرفیت های بازدارندگی دفاعی روسیه از هر گونه رویارویی نظامی با مسکو
پرهیز می کنند، در تلاشند تا با به کارگیری ابزار تحریم با اولویت بخش
انرژی به عنوان بدعت جدید در مناسبات بین المللی، خواسته های خود را به
کرملین تحمیل کنند.