جلوگیری از قاچاق 5 میلیارد دلاری گازوئیل

گروه اقتصادی - بزرگترین دلیل عدم کاهش قاچاق و مصرف گازوئیل بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و حتی افزایش آن در سال های 91 و 92 این موضوع است که میزان گازوئیل سهمیه ای تخصیص یافته به خودروهای سنگین به مراتب بیشتر از مقدار مورد نیاز این خودروها است و هیچ ارتباطی نیز با میزان فعالیت آنها نداشت.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مسیرآنلاین،‌ شهرام آدم نژاد، سخنگوی کارگروه سامانه نظارت پایش هوشمند تردد ناوگان عمومی دیروز از آغاز اجرای فاز نخست اختصاص سهمیه سوخت گازوئیل ناوگان حمل و نقل عمومی بر اساس پیمایش از ابتدای اردیبهشت خبر داد و افزود: این طرح دو فاز دارد که فاز نخست آن از فردا آغاز می‌شود و کل طرح در مهرماه ۹۵ اجرایی خواهد شد تا براساس GPSو میزان پیمایش خودروها به آن‌ها سوخت تعلق می‌گیرد. 

«توزیع عادلانه سوخت به اندازه‌ تردد خودروهای حمل و نقلی»، «جلوگیری از مصرف سوخت یارانه‌ای خارج از محورهای ترددی حمل و نقل جاده‌ای درون شهری و برون شهری» و «ایجاد انتظام مناسب در حمل و نقل جاده‌ای» سه هدف اجرای این طرح هستند. البته آنطور که سخنگوی کارگروه سامانه نظارت پایش هوشمند تردد ناوگان عمومی اعلام کرده است، سهمیه اردیبهشت ماه خودروهای مشمول این طرح تغییری نمی‌کند، بلکه عملكرد این خودروها براساس پيمايش ثبت مي‌شود و اين پيمايش در خرداد ماه ملاك ارايه سوخت به آنها خواهد شد. 

به گزارش مسیرآنلاین اجرای طرح اختصاص گازوئیل بر مبنای پیمایش بر مبنای مصوبه 5 بهمن 93 هیئت دولت و بند «چ» ماده 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز (مصوب دی 92) و با همکاری وزارت نفت و وزارت راه و شهرسازی صورت می گیرد و اجرای آن می تواند نقش مهمی در کاهش قاچاق سوخت کشور و افزایش شفافیت نظام توزیع بار در کشور داشته باشد. قاچاق گازوئیل، بخش اعظم و عمده قاچاق سوخت کشور را تشکیل می دهد و بنابراین برای درک اهمیت و ضرورت اجرای این طرح، مناسب است نگاهی دقیق تر به میزان قاچاق گازوئیل کشور، ارزش و دلایل آن بیندازیم. هرچند معمولاً آمارهای دقیقی درباره میزان قاچاق سوخت کشور از سوی مسئولین کشور اعلام نمی شود، اما در سال گذشته، برخی از مسئولین ارشد ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به عنوان دستگاه اصلی متولی مبارزه با قاچاق سوخت در مصاحبه ها و جلسات متعددی به میزان قاچاق سوخت کشور اشاره کردند که در جدول زیر آمده است:

بنابراین می توان گفت حجم قاچاق گازوئیل کشور، حدود 20 میلیون لیتر در روز است که خسارت ناشی از آن در سال 92 بین 5 میلیارد دلار (با توجه به متوسط قیمت فوب خلیج فارس گازوئیل در آن سال) و 7.2 میلیارد دلار (با توجه به مابه التفاوت قیمت گازوئیل در ایران با کشورهای همسایه) بوده است. البته با توجه به سقوط قیمت جهانی نفت خام در نیمه دوم سال 93، قیمت فوب خلیج فارس گازوئیل کاهش شدیدی یافت و قیمت فعلی آن، 42 سنت در هر لیتر است و در نتیجه، حجم خسارت ناشی از قاچاق این فرآورده نفتی حداقل حدود 3 میلیارد دلار در سال تخمین زده می شود.

بزرگترین دلیل عدم کاهش قاچاق و مصرف گازوئیل بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و حتی افزایش آن در سال های 91 و 92 این موضوع است که میزان گازوئیل سهمیه ای تخصیص یافته به خودروهای سنگین به مراتب بیشتر از مقدار مورد نیاز این خودروها است و هیچ ارتباطی نیز با میزان فعالیت آنها نداشت. در نتیجه، خودروهای سنگین تبدیل به یکی از مجاری مهم قاچاق و خروج سوخت از چرخه مصرف داخل کشور در سال‌های اخیر شده اند. این نکته ای است که مورد تاکید مسئولین ارشد ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز قرار دارد. علیرضا بیات، معاون پیشگیری و هماهنگی سازمان‌ها و استان‌های ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، اردیبهشت 93 درباره دلایل قاچاق سوخت گفت: «مهم‌ترین دلیل قاچاق سوخت از ایران به سایر کشورها وجود اختلاف فاحش قیمت بین فرآورده‌های یارانه‌ای عرضه شده در داخل کشور با قیمت فرآورده در سایر کشورها است. به طور مثال، قیمت هر لیتر فرآورده نفت گاز در کشور ترکیه بین 6 تا 7 هزار تومان است که این اختلاف شدید جاذبه بسیار بالایی برای قاچاق سوخت به این کشور را به وجود آورده است. از طرف دیگر، ناکارآمدی نظام توزیع سهمیه‌های سوخت یارانه‌ای و انحرافات گسترده سهمیه موجود در کارت‌های هوشمند سوخت، مهم‌ترین منبع تأمین سوخت قاچاق در کشور به شمار می‌رود».بیات در بخش دیگری از این مصاحبه اضافه می کند: «اگر 20 درصد سهمیه‌ها واقعی شوند، روزانه تا 20 میلیون لیتر صرفاً نفت گاز مدیریت خواهد شد و تا حدود زیادی قاچاق سوخت منتفی می‌شود، هرچند باید قیمت‌ها واقعی شود».

بررسی های صورت گرفته نیز نشان می دهد که با توجه به میزان متوسط سوخت مصرفی خودروهای باری گازوییلی و میزان بارنامه های الکترونیکی صادره در کشور توسط سازمان راهداری، حداکثر 10.1 میلیارد لیتر در سال گازوییل برای پوشش تقاضای بخش حمل و نقل کشور کافی است ولی بر اساس آمارهای موجود، 17 میلیارد لیتر گازوییل در این بخش مصرف شده است. این بدان معناست که روزانه 19 میلیون لیتر از گازوئیل توزیعی در بخش حمل و نقل کشور، سرنوشت نامشخصی دارند و یا توسط خودروهای سنگینی که از بارنامه استفاده نمی کنند، مصرف می شود و یا به کشورهای همسایه قاچاق می‌گردد.

انتهای پیام/