گروه اقتصادی، در حالیکه مدتی پیش وزیر امور اقتصادی و دارایی نوسانات نرخ ارز را ناشی از عوامل غیربنیادین اقتصادی عنوان کرده بود، اما افزایش نوسانات نرخ ارز در هفتههای اخیر حاکی از ضرورت در پیش گرفتن اقدامات عملیاتی بانک مرکزی به منظور کنترل نوسانات این روزهای بازار ارز است.
به گزارش بولتن نیوز، نوسانات نرخ ارز از ابتدای آذر ماه آغاز شد و روند فزاینده ای را در پیش گرفت. در حالی که قرار بود تا سوم آذر ماه مذاکرات هسته ای به نتیجه برسد اما تمدید آن به هفت ماه دیگر و همچنین کاهش قیمت نفت باعث شد تا سفته بازان بار دیگر به امید کسب سودهای بادآورده راهی بازار ارز شوند.
دیروز گرچه بازار ارز، روز نسبتا آرامی را پشت سر گذاشت، اما نوسانات این روزهای بازار نشان می دهد در صورت کوچک ترین غفلتی از سوی نهادهای تنظیم کننده بازار ارز، چه بسا بار دیگر سفته بازان عرصه را برای جولان در این بازار مناسب ببینند.
از سوی دیگر ادامه روند نزولی نرخ تورم مستلزم کنترل نرخ است زیرا با توجه به افزایش 7 ـ 6 درصدی نرخ ارز در هفته های اخیر، در صورت ادامه این روند، تورم ناشی از رشد نرخ بسرعت به کالاهای مصرفی وارداتی و حتی داخلی سرایت کرده و برنامه های کنترل تورم دولت را خنثی خواهد کرد.
از سوی دیگر رشد نرخ ارز در بازار باعث شده است، فاصله نرخ مبادله ای ارز و قیمت بازار آن بار دیگر افزایش پیدا کند. این در حالی است که بانک مرکزی در یک روند آرام و تدریجی نرخ مبادلاتی دلار آمریکا را در ماه های اخیر از 2500 به 2700 تومان افزایش داده است.
در این خصوص سیدکمال سیدعلی، معاون پیشین ارزی بانک مرکزی در گفت وگو با جام جم به تشریح این موضوع پرداخت و گفت: قیمت واقعی ارز فاصله معناداری با نرخ مبادلاتی آن دارد.
وی افزود: نرخ پایین مبادلات دلیلی است تا تقاضاهای غیر واقعی رشد داشته باشد.
این اختلاف 800 تومانی میزان کمی نیست که بتوان از آن چشم پوشی کرد و همین امر رانتی را به وجود می آورد که مقابله با آن بسیار مشکل خواهد بود.
سیدعلی تصریح کرد: به عقیده من دولت و بانک مرکزی باید سیاست تک نرخی شدن ارز را در پیش بگیرند تا از این تقاضاهای واهی کاسته شود. نرخ ارز مبادلاتی باید نزدیک به نرخ بازار آزاد باشد و مدیریت آن نیز توسط دولت صورت گیرد تا همه تقاضا ها شفاف و واقعی شود.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر تمدید مذاکرات باعث شده تا قطعی بودن آن مشخص نشود و همین امر دلیلی شده تا بازار به این موضوع واکنش منفی نشان بدهد. البته ناگفته نماند که همین تمدید شدن مذاکرات یک امتیاز و یک حسن است. امتیاز از این نظر که دیگر تحریمی به تحریم های قبلی اضافه نشده و می توان امیدوار بود که در ماه های آینده نتیجه قطعی حاصل شود.
معاون پیشین ارزی بانک مرکزی گفت: کاهش قیمت نفت در بازار هم روی بازار ارز تاثیر مستقیم داشت. شواهد نشان می دهد که دولت باید قیمت دلار را در بودجه سال 94 دست کم 3000 تومان تعیین کند تا فاصله ارز مبادلاتی با بازار آزاد کاهش یابد.
دولت به افزایش نرخ ارز علاقه دارد
در همین حال حیدر مستخدمین حسینی، کارشناس مسائل اقتصادی و مشاور وزیر اقتصاد در این خصوص به جام جم گفت: واقعیت این است که دولت 80 درصد بازار ارز را به صورت انحصاری در اختیار دارد و تمایل دارد که نرخ ارز افزایش یابد.به گفته مستخدمین حسینی در صورت افزایش نرخ ارز بالاترین درآمد نصیب دولت می شود و به متقاضیان اعطا می کند.
وی افزود: البته قیمت ارز در بازار آزاد تابع عرضه و تقاضاست و هر زمانی که عرضه ارز با ابهام مواجه شود یا بازار استنباط کند که عرضه با شفافیت همراه نیست بسرعت واکنش نشان می دهد و نوسانات کلید می خورد.
مشاور وزیر اقتصاد تصریح کرد: حال اگر دولت و بانک مرکزی هم به این مساله دامن بزنند، قطعا این تغییرات با شتاب بیشتری پیش خواهد رفت.
مستخدمین حسینی اظهار کرد: یک نکته کلیدی در این خصوص وجود دارد و آن این است که نرخ مبادلاتی در اختیار بانک مرکزی است و تابع عرضه و تقاضا نیست. اکنون این نرخ حدود 2700 تومان است و توسط بانک مرکزی داده شده است. از سوی دیگر افزایش نرخ مبادلاتی و رساندن آن به 2850 تومان نشان دهنده این است که دولت زمینه رشد نرخ ارز را فراهم کرده است.
وی گفت: بخشنامه بانک مرکزی در خصوص نرخ سودبانکی که از وظایف مهم آن محسوب می شود، عاملی شد تا رشد نرخ ارز را شاهد باشیم. ضرب المثلی در این باره داریم که می گوید اگر سیاست درست را در شرایط نادرست به کار بگیریم نتیجه اش معکوس خواهد بود. توجه داشته باشید که اکنون در شرایط رکود اقتصادی هستیم و بخشنامه های سختگیرانه و مجدانه در خصوص نرخ سود بانکی باعث می شود تا بانک ها در شرایط کمبود نقدینگی دچار تنگنای بیشتری شوند و ممکن است این منابع از بانک ها خارج و به بازارهایی مانند بازار ارز منتقل شود.
این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به این موضوع که اگر مردم سپرده های خود را از شبکه بانکی خارج کنند اتفاقات جبران ناپذیری در انتظار کشور خواهد بود، عنوان کرد: شرایط اقتصادی در حالت مناسب قرار ندارد، به همین دلیل دولت و بانک مرکزی باید در هر زمینه ای محتاطانه عمل کنند.
مستخدمین حسینی افزود: کاهش قیمت نفت را در زمینه افزایش نرخ ارز نباید دست کم بگیریم. شرایط اقتصادی در پنج دهه گذشته نشان می دهد هر زمان که قیمت نفت کاهش پیدا کرده قیمت دلار رشد داشته و در پی آن تقاضا نیز با افزایش روبه رو بوده است. اکنون آمریکا هم تولیدکننده نفت شده و دیگر مانند گذشته متقاضی نفت نخواهد بود و این، شرایط را برای کشورهای صادرکننده نفت مشکل می کند.
وی اضافه کرد: تمدید مذاکرات 1+5 هم به عنوان شوک بیرونی در بازار داخلی بسیار تاثیرگذار بود. در این میان مسائلی هم وجود دارد که خیلی به آن توجه نمی شود، اما ریشه افزایش نرخ ارز در آن قرار دارد. سال 91 کاهش ارزش پول را شاهد بودیم و فاصله هزار تومانی به 3000 تومان افزایش یافت. در آن زمان باید نفت بیشتری می فروختیم تا این شکاف کمتر به چشم بیاید، اما اکنون با کاهش قیمت نفت این امکان فراهم نیست و فقط با مدیریت دولت و بانک مرکزی می توان از این مسیر عبور کرد. در کنار این مساله بحث مذاکرات هم نقش برجسته ای دارد. البته نباید بر این باور باشیم که با به نتیجه رسیدن مذاکرات همه چیز ارزان می شود، بلکه می تواند روی تولید تاثیر بگذارد.
نرخ برابری ارزها دست دولت ها نیست
در ادامه دکتر بهمن آرمان، کارشناس مسائل اقتصادی در این باره به جام جم گفت: نرخ برابری ارزها را دولت ها نمی توانند تعیین کنند و متاثر از عرضه و تقاضا و مسائل سیاسی است.
وی افزود: نوسانات اخیر نرخ ارز به طور مشخص متاثر از دو عامل کاهش قیمت نفت و نتیجه بخش نبودن مذاکرات برای لغو تحریم ها علیه ایران است که به صورت ریشه ای و مقطعی این عوامل باعث شدند چنین شرایطی در کشور به وجود بیاید.
آرمان ادامه داد: در دو سال اخیر کشور با تورم 50 درصدی روبه رو بوده است و طبق اصول اولیه اقتصاد نرخ برابری ارز نمی تواند با بودن چنین نوساناتی ثابت بماند و آنچه مشاهده می شود واکنش به واقعیت های اقتصادی کشور است.این اقتصاد دان اظهار کرد: مردم توقعاتشان را باید با واقعیات کشور منطبق کنند. انتظاراتی که مردم از دولت دارند نباید همان توقعاتی باشد که از دولتی با نفت صد دلار دارند.
آرمان افزود: اما مردم از دولت این انتظار را دارند که چرا ایران همانند ونزوئلا بیشترین آسیب را از کاهش قیمت نفت دارد.
وی تاکید کرد: اگر درآمدهای نفتی در بخش های مولد اقتصاد سرمایه گذاری می شد و اگر بورس به یک نهاد تامین منابع مالی مورد نیاز در بخش سرمایه گذاری های جدید تبدیل می شد چنین رویدادی اتفاق نمی افتاد.
آرمان تصریح کرد: از این رو این یک فرصت است تا دولت با ایجاد انگیزه های کافی زمینه سرمایه گذاری در فعالیت های مولد را به وجود آورد. تا ابد نمی توان نفت فروخت و به جای آن گندم، شکر، روغن نباتی، بنزین و خوراک دام وارد کرد. بالاخره دولت ها باید یک روز متوجه بشوند که نفت هرچند به این زودی ها تمام نمی شود اما نمی توان روی آن تکیه کرد، به این دلیل که قیمت آن دست بازار داخلی نیست.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com