شعر عمان سامانی معرفت خالص است

گروه فرهنگی: برج میلاد تهران، عصر پنجشنبه 22 آبان میزبان تعدادی از شاعران بود تا از دو کتاب شعر «عمان سامانی» و «دیوان محبی» رونمایی کند.
 
به گزارش بولتن نیوز، در این برنامه که در ادامه سلسله نشست های «یک فنجان شعر» برگزار می شد، علیرضا بهرامی - شاعر - که اجرای نشست را برعهده داشت، برپایی این محفل را همزمان با ماه محرم مختص شعر آئینی عنوان کرد و گفت: این برنامه را تقدیم استاد عباس مشفق کاشانی می‌کنیم که چند دهه در این حوزه کوشیده و خداوند ایشان را برای ما سلامت نگه دارد.
 
سپس ساعد باقری پیش از آنکه شعر بخواند، درباره تاثیر شعر عمان سامانی بر شاعران پس از خود سخن گفت. او نمونه های شعری مختلفی را که متاثر از شعر عمان سروده شده اند، برای حضار قرائت کرد و  در جای جای اشعار، نکات و جزئیات ادبی و محتوایی را بطور خلاصه تفسیر می کرد.
 
باقری در ادامه گفت: ما شاعرانی داریم که در حوزه ادبیات عاشورایی، هر یک بر تارک یکی از قالب های شعری می درخشند و می توان از تاثیرگذاری آنها در این عرصه صحبت کرد. بسیاری هم هستند که توانسته اند در ترکیب بندهایشان به ساحت عمان سامانی نزدیک شوند. شاید سلیمان صباحی بیدگلی تا حدودی توانسته باشد به ساحت او نزدیک شود.
 
او سپس با خواندن بخشی از اشعار صباحی بیدگلی به اشارات و ارجاعات شعری او به شعر عمان سامانی اشاره کرد و افزود: بخش هایی از اشعار عاشورایی عمان، معرفت خالص است. به‌خصوص بخشی که مربوط به حضرت علی اکبر (ع) است، غوغاست و خواننده با خواندن این اشعار به قدرت توصیف و درک معنوی شاعر پی می برد.
 
پس از اینکه ساعد باقری بخش مربوط به حضرت علی اکبر (ع) را از دیوان عمان سامانی قرائت کرد و حاضران را تحت تاثیر قرار داد، نوبت به زهیر توکلی رسید که دیوان عمان با شرح و تفسیر وی منتشر شده و در این نشست رونمایی می شد.
 
توکلی با بیان اینکه ابتدا هیچ قصدی برای جمع آوری و مقدمه‌نویسی بر این کتاب نداشته و اصرارهای علیرضا بهرامی که از یک نذر برای امام حسین (ع) صحبت می کرده، باعث شده تا کار لازم را روی این کتاب صورت دهد، پیگیری ها و همت خود بهرامی را طبق نذری که وجود داشته، در چاپ کتاب موثر دانست.
 
وی همچنین گفت: وقتی دیوان عمان را استاد محمدعلی مجاهدی گردآوری و چاپ کرد، بعدها چند نفر از روی کار او، دست به چاپ آن اشعار زدند. از مجاهدی که درباره انتشار این کتاب ها از روی دست کتاب او سوال می کردیم، می‌گفت که از این نوع سرقت ادبی نه تنها ناراحت نیست بلکه خوشحال است؛ چون کار متعلق به امام حسین است و هرچه بیشتر منتشر شود بهتر است.
 
وی به خاستگاه روستایی و زیست ساده عمان سامانی اشاره کرد و ادامه داد: چه بسیار اشعار آئینی و قدیمی و حتی کسانی که سینه‌شان منبع این اشعار است، در روستاها و نقاط دورافتاده هستند که ما از آنها بی اطلاعیم و معلوم نیست که روزی بتوانند یا بخواهند اشعاری را که سینه به سینه به آنها رسیده، به انتشار برسانند.
 
این شاعر به تلمذ از دکتر قربان ولیئی – از شاعران آئینی‌سرا – اشاره کرد و افزود: او نکته هایی را درباره شعر عرفانی به من آموخته که می توان آنها را ارکان اصلی شعر عرفانی دانست. به قول ایشان، اگر در شعری هیجاناتی هست که خواننده را به حالات معنوی دعوت می کند، آن شعر لزوما اثری عرفانی نیست. چون در شعر عرفانی، هیجان خیلی کم است و بیشتر معرفت و شناخت وجود دارد؛ چرا که شناخت، هیجان را کم می کند.
 
وی به نقل از قربان ولیئی اضافه کرد: یکی دیگر از علائم شعر عرفانی این است که این نوع شعر حاصل تجربه عرفانی شاعر است که به ذهن او القا می شود و رد این تاثیر را در ذهن و شعر شاعر باقی می گذارد. یعنی وقتی شعر کسی را که تجربه عارفانه داشته بخوانیم، می فهمیم که دارد از یک تجربه شخصی صحبت می کند. دیگر اینکه، شعر عرفانی معمولا ساده است، چون عارف هرچه بالاتر می رود، ساده تر می شود. همچنان که متن قرآن هم ساده است و هر آدم عادی می تواند آن را بخواند. بنابراین با این معیارها می توان شعر عرفانی را سنجید. من وقتی شعر عمان را می خواندم، متوجه شدم که او به صراحت می گوید که حرف های کسی دیگر را نقل می کند.

 زهیر توکلی تعدادی از اشعار عاشورایی اش را برای حضار خواند.
 
سپس محمدسعید میرزایی پیش از شعرخوانی، در سخنانی کوتاه از تاثیر ناخودآگاه شاعر در سرودن صحبت کرد و ضمن شرح آنچه سوررئالیست های فرانسوی از ناخودآگاه بیان می کنند، بر تاثیر شهود و ناخودآگاه در ارائه اشعار مذهبی و معنوی تاکید کرد.
 
او در این باره گفت: من در اشعار نوذر پرنگ و استاد شهریار نفوذ پررنگ این دریافت شهودی و حضور ناخودآگاه را احساس می کنم که منجر به خلق شعرهای معنوی خوبی از سوی آنها شده است.
 
میرزایی همچنین گفت: به اعتقاد من، تا زمانی که شاعر نتواند شعر عاشقانه بگوید، شعر مذهبی و عاشورایی را هم نمی تواند تجربه کند.
 
محسن وطنی، امیر بختیاری، حسین آهی و... از دیگر شاعرانی بودند که در پنجمین نشست «یک فنجان شعر» برج میلاد که به مناسبت ماه محرم با عنوان «یک جرعه شعر» برگزار می شد، شعرخوانی کردند. همچنین در این برنامه دو کتاب «دیوان محبی» (اشعار ایده‌آل فرقانی از شاعران آئینی عهد قاجار) و «دیوان عمان سامانی» (شرح و تفسیر زهیر توکلی) رونمایی و به حاضران اهدا شد.
 
میرزا نورالله عمان سامانی ملقب به تاج الشعراء و متخلص به عمان از شعرای آئینی نیمة دوم سدة 13 و اوایل سدة 14 هجری است که به سال 1258ه.ق در سامان (مرکز بخش لار استان چهارمحال بختیاری) به دنیا آمده و به سال 1322ه.ق در سن 64 سالگی در زادگاهش بدرود حیات گفته است. آثاری که از او به یادگار مانده، عبارتند از: گنجینه اسرار، معراج نامه، محزن الدُّرر و دیوان اشعار.