صرف‌نظر از بحث توزیع کتب درسی، ساماندهی نیروی انسانی و مسائل و مشکلات پیرامون کمبود معلم در مقطع ابتدایی و عدم اختصاص سرانه به مدارس و هزاران موضوع دیگری که این روزها آموزش و پرورش با آن دست و پنجه نرم می‌کند، موضوع دیگری که هرسال در آستانه سال تحصیلی سر باز می‌کند، تراکم بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس و مشکل کمبود فضای آموزشی است.
** پایتخت فقیر در حوزه مدارس
شاید زمانی که می‌‌شنویم پایتخت فقیرترین شهر کشور به‌لحاظ فضای آموزشی است، برایمان کمی عجیب است، چرا که تهران را با برج‌ها، مراکز خرید و امکاناتش می‌شناسیم اما همین تهران کنار تمام این امکانات با معضل کمبود مدرسه و از سوی دیگر مدارس تخریبی و فرسوده دست و پنجه نرم می‌کند.
** حکایت کمبود مدرسه در منطقه 22 تهران
میان تمام مناطق تهران منطقه 22 وضعیت اورژانسی‌تری دارد چرا که انبوه سازی و ساخت‌وساز بی‌رویه مسکن در این محدوده و بی‌توجهی انبوه سازان به ساخت مدرسه باعث شده تا در آیندهای بسیار نزدیک با استقرار جمعیت در این واحدها، منطقه 22 با معضل نبود فضای آموزشی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان مواجه شود.
فضای آموزشی پایتخت اوضاع چندان مساعدی ندارد، اسفندیار چهاربند مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران در تاریخ 16 شهریور امسال هشدار دارد که هم اکنون بحران جدی و لاینحل شهر تهران تأمین فضای آموزشی است، نه نیروی انسانی.
** زنگ خطر بحران تأمین فضای آموزشی در تهران به صدا درآمد
این نخستین بار است که یک مسئول آموزش و پرورش آن‌هم با این صراحت از وضعیت بحرانی فضای آموزشی پایتخت خبر می‌دهد. چهاربند همچنین اطلاعات نگران کننده‌ای را از وضعیت فضای آموزشی منطقه 22 شهر تهران ارائه کرد، وضعیتی که زنگ خطر را برای مسئولان به صدا درآورده و اگر از کنار آن بی‌توجه عبور کنیم در آیندهای بسیار نزدیک با معضل جدیدی در شهر تهران آن هم معضل نبود مدرسه مواجه خواهیم شد.
مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران با اشاره به اینکه در منطقه 22 تهران بالغ بر 42هزار واحد مسکونی در حال ساخت است که تا دو سال آینده تحویل داده می‌شود، گفت: حداقل 25هزار دانش‌آموز در این واحدهای مسکونی مستقر می‌شوند، در حالی که ما حتی یک مترمربع فضای آموزشی در محدوده منطقه 22 تحویل نگرفته‌ایم. بنابراین تا دو سال آینده قطعاً در منطقه 22 تهران در بحث فضای آموزشی فاجعه‌ای ایجاد خواهد شد.
** آموزش و پرورش آب پاکی را روی دستان ساکنان منطقه 22 ریخت
چهاربند عنوان کرد: منطقه 22 تهران فقیرترین و محروم‌ترین منطقه شهرداری به‌لحاظ دسترسی به فضای آموزشی است، تا پایان مهرماه به ساکنان منطقه 22 اعلام خواهیم کرد که آموزش و پرورش هیچ‌گونه تعهدی برای ثبت‌نام فرزندانشان در این منطقه ندارد و مطالبات خود را از افرادی بگیرند که در صدور پروانه ساخت و پایان کار خلاف قانون عمل می‌کنند.
** شهردار منطقه 22 همکاری لازم را ندارد
مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران گفت: شهرداری منطقه 22 نیز همکاری لازم را ندارد و پاسخگو هم نیست. این منطقه بدون سرانه آموزشی به انبوه‌سازان مجوز ساخت می‌دهد.
وضعیت اضطراری کمبود مدرسه در منطقه 22 شهر تهران در شرایطی است که مسئولان آموزش و پرورش اعلام می‌کنند که آنها نمی‌توانند کاری انجام داده و انبوه سازان را ملزم به ساخت فضای آموزشی کنند چرا که آموزش و پرورش اهرمی برای اعمال قدرت به انبوه سازان در دست ندارد.
طبق ماده 18 قانون شوراها، انبوه سازان موظفند به‌ازای هر 200 واحد مسکونی یک فضای آموزشی احداث کرده در اختیار آموزش و پرورش قرار دهند اما هم‌اکنون این قانون از سوی انبوه سازان چندان جدی گرفته نمی‌شود به‌گونه‌ای که ساختمان‌ها پشت سر هم قد کشیده اما مدرسه‌ای ساخته نمی‌شود.
** آموزش و پرورش ناتوان از اعمال قدرت به انبوه‌سازان برای ساخت مدرسه
آن‌طور که داریوش ورناصری، مدیرکل نوسازی مدارس استان تهران، به خبرنگار تسنیم گفت: مسئولان شهرداری و استانداری که اهرم فشار و قدرت در دست آنهاست، باید انبوه سازان را به رعایت قانون و ساخت مدرسه ملزم کنند.
گذشته از وضعیت اضطراری منطقه 22 شهر تهران، سایت‌های مسکن مهر استان تهران نیز با معضل کمبود مدرسه مواجه هستند که این روند باعث شده است تا در این مناطق، مدارس به‌صورت دوشیفته اداره شوند و تراکم دانش‌آموزی در کلاس‌های درس بالا باشد. میان سایت‌های مسکن مهر وضعیت شهر پرند در مقایسه با سایر مناطق اورژانسی‌تر است.
مرتضی رئیسی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور اعلام کرد: 300 پروژه نیمه‌تمام آموزشی در سایت‌های مسکن مهر وجود دارد که مکاتبات لازم با وزارت راه برای تکمیل این 300 پروژه آموزشی صورت گرفته است تا در مهر 94 با چالش مدرسه در سایت‌های مسکن مهر مواجه نشویم. اگر جمعیت به‌طور کامل در سایت‌های مسکن مهر مستقر شود علاوه بر مدارس موجود تعداد دوهزار و 200 مدرسه جدید دیگر نیاز است که ساخت آن اعتبار سنگینی را می‌طلبد.
با شروع سال تحصیلی جدید قرار است 50 پروژه آموزشی خیّرساز در شهر تهران افتتاح شود اما با توجه به نیاز شهر تهران، افتتاح این تعداد واحدهای آموزشی بازهم نمی‌تواند نیاز شهر تهران را پاسخ دهد.
بحث کمبود زمین برای ساخت مدرسه معضل دیگری است که محمدرضا حافظی، ئیس مجمع خیّرین مدرسه‌ساز به آن اشاره کرد و به خبرنگار تسنیم گفت: متأسفانه شهر تهران محروم‌ترین شهر کشور به‌لحاظ فضای آموزشی است و هم در شمال شهر و هم در جنوب شهر تهران با این مشکل مواجه هستیم که علت اصلی آن عدم وجود زمین در تهران است. بسیاری از ساختمان‌های مدارس در شهر تهران استیجاری است، مالکان تعدادی از مدارس حکم تخلیه را نیز از دادگاه گرفته‌اند.
حافظی ادامه داد: از شهرداری خواسته‌ایم تا اگر زمینی در اختیار دارد آن را به جامعه خیّرین مدرسه‌ساز برای ساخت مدرسه واگذار کند. هم‌اکنون در منطقه 22 شهر تهران اغلب زمین‌ها به انبوه سازی اختصاص یافته و دیگر زمینی برای ساخت مدرسه باقی نمانده است. در گذشته قانونی وجود داشت که به‌ازای احداث 200 واحد مسکونی یک مدرسه ساخته شود که هم‌اکنون این قانون لغو شده است. خیّران مدرسه‌ساز جلسه‌ای را با رئیس شورای شهر برگزار و تقاضا کردند تا تسهیلاتی را در رابطه با واگذاری زمین اطراف پارک‌ها برای آموزش و پرورش قائل شوند اما اقدامی در این زمینه صورت نگرفت در حالی که برای حل معضل کمبود فضای آموزشی در شهر تهران به همکاری تمام نهادها نیاز داریم.
** مدارس فرسوده و تخریبی معضل دیگری بیخ گوش پایتخت
مدارس فرسوده و تخریبی مشکل دیگری است که پایتخت با آن دست به گریبان است و
به‌اعتقاد رئیس سازمان نوسازی مشکل اصلی تهران در وضعیت کنونی بحث مدارس
تخریبی است.
درحال حاضر پنج‌هزار کلاس غیرمقاوم در تهران وجود دارد که در مقابل حوادث غیرطبیعی ازجمله زلزله آسیب‌پذیرند و باید بازسازی شوند.
ورناصری، مدیرکل نوسازی مدارس استان تهران معتقد است که هم‌اکنون 2هزار مدرسه شهر تهران نیازمند مقاوم سازی هستند که طرح و نقشه لازم برای مقاوم سازی این مدارس تهیه شده است اما اجرای آن به منابع مالی زیادی نیاز دارد به‌گونه‌ای که به‌ازای مقاوم سازی هر مترمربع حدود 150 تا 200 هزار تومان هزینه نیاز است.
** نگرانی استاندار از وضعیت مدارس تهران
حسین هاشمی استاندار تهران نیز با حضور در جلسه در شورای آموزش و پرورش استان تهران که 25 شهریور در استانداری تهران برگزار شد، اظهار داشت: 25 درصد از 30 هزار کلاس درس موجود در شهر تهران فرسوده و ناایمن هستند. بر اساس اعلام مدیرکل آموزش و پرورش استان تهران در مناطق 5 و 22 بحران فضای آموزشی وجود دارد و با توجه به آمار ارائه شده برای آینده مدارس استان تهران نگران هستیم و باید در اولین نشست به حل مشکلات و حل چالش‌های موجود در فضای آموزشی بپردازیم.
استاندار تهران تصریح کرد: ما فکر می‌کردیم در پردیس و پرند در موضوع کمبود مدارس مشکل داریم اما در شهر تهران نیز با اعلام این گزارش‌ها وضعیت مدارس فرسوده نیز بسیار نگران کننده است.
به گزارش بولتن نیوز تهران در حالی با مشکل کمبود فضای آموزشی و مدارس فرسوده دست و پنجه نرم می‌کند که این موضوع به‌ویژه در برخی مناطق شهر باعث افزایش تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های درس و در نهایت کاهش کیفیت آموزش می‌شود.
5هزار و 400 پروژه نیمه‌تمام آموزشی نیز در سراسر کشور وجود دارد که اعتباری برای تکمیل آنها وجود ندارد که از این تعداد سهم تهران 200 پروژه نیمه‌تمام آموزشی است که شامل دوهزار و 200 کلاس درس است. اگر بخشی از این پروژه‌های نیمه‌تمام آموزشی تکمیل شود می‌تواند مشکل کمبود فضای آموزشی در برخی نقاط کشور از جمله تهران را تا حدودی درمان کند.
