دوبلر باید چه ویژیگی داشته باشد وچگونه آغاز کند
به گزارش بولتن نیوز، این روزها یکی از معدود سریال هایی که او بازی کرده با نام «من چه کاره ام» از شبکه دو پخش می شود که یک سریال آموزشی است و قصه هایش را در کنار تصاویر مستند به نمایش می گذارد.
والی زاده در طول پنج دهه فعالیت در عرصه دوبله، بازیگری و گویندگی، با روزنامه ها و نشریات مختلف گفت وگو کرده که شاید در وهله اول به نظر برسد حرف تازه ای برای گفتن ندارد، اما وقتی با او به گفت وگو می نشینیم، گفت وگویی شیرین رقم می خورد.
گفت وگویمان را از دوبله شروع کنیم یا بازیگری؟
راستش آنقدر مصاحبه کرده ام و از حال و احوال و این طرف و آن طرف حرف زده ام که می ترسم صدای مردم در بیاید و بگویند والی زاده چقدر مصاحبه می کند.
می توانیم درباره کار جدیدتان ـ سریال من چه کاره ام ـ صحبت کنیم که تا به حال درباره اش حرف نزده اید.
این سریال به مواد مخدر و عواقب مصرف آن می پردازد. سعی دارد از گرفتار شدن جوانان در دام اعتیاد جلوگیری کند و من در 17 یا 18 قسمت سریال بازی کرده ام.
من چه کاره ام را داریوش جهانگیری کارگردانی کرده که از بچه های خوب تلویزیون است. او از من خواست در این سریال بازی کنم و من هم دیدم سریال خوبی است، پیام و محتوای ارزشمندی دارد؛ به همین دلیل با رغبت پذیرفتم و بازی کردم، اما متاسفانه سریال ظهرها پخش می شود که به نظرم بدترین ساعت برای نمایش یک سریال است.
وقتی سریال را بازی می کردید، می دانستید قرار است. چه زمانی پخش بشود؟
ابتدا قرار بود شب ها پخش شود، اما نمی دانم جدول پخش برنامه ها جا نداشت یا دلیل دیگری باعث شد ظهرها به نمایش دربیاید.
ساختار سریال برایتان اهمیت داشت چون بخش هایی از آن را بازیگران روایت می کنند و بخش های دیگری از آن مستند است؟
بله. جنبه آموزشی سریال برایم مهم است. در هر قسمت معتادانی را می بینیم که در کمپ های مربوط به ترک مواد مخدر، موفق شده اند اعتیادشان را ترک کنند. آنها داستان زندگی خودشان را تعریف می کنند و به موازات آن قصه ای را به نمایش می گذاریم که بی ارتباط با همان موضوع نیست. این سریال راه های پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر را به نمایش می گذارد و نشان می دهد که در صورت معتاد شدن یک فرد چطور تک تک اعضای خانواده درگیر می شوند.
اگر اشتباه نکنم قبلا هم نقش معتاد را بازی کرده اید؟
بله اما بعید می دانم پخش شده باشد. یک سریال هفت هشت قسمتی به نام «دوستان» بود که اصلا از پخش آن خبر ندارم. در هر قسمت سریال من چه کاره ام یک داستان مجزا را می بینیم و من در یکی دو تا از آنها نقش معتاد را بازی کرده ام؛ البته معتادانی که اعتیادشان تازه شروع شده و هنوز خیلی نابود نشده اند.
نقشی که در سریال من چه کاره ام بازی کرده اید، در حدی بود که بخواهید درباره معتادها اطلاعاتی کسب کنید یا نیاز به جزئیاتی داشته باشید که به دردتان بخورد؟
نه. داستان ها هر قسمت بسیار کوتاه است و اصلا پیچیدگی ندارد. این سریال زن و شوهری را نشان می دهد که دو فرزند دارند؛ یک پسر و یک دختر. همه تلاش آنها این است که بچه ها درگیر اعتیاد نشوند. هر قسمت 20 دقیقه است؛ حدود هفت یا هشت دقیقه اش مستندهایی است که به زندگی معتادان واقعی می پردازد و افرادی را نشان می دهد که برای ترک مواد مخدر به کمپ های مختلف مراجعه کرده اند. در کنار این مستندها، هر بار یک داستان ساده روایت می شود که من در برخی از آنها بازی کرده ام. این زمان و ساختار آنقدر پیچیده نیست که بخواهم اطلاعات زیادی درباره معتادان به دست بیاورم.
شما کارتان را با تئاتر شروع کردید، اما در دنیای دوبله ماندگار شدید؛ بازیگری هیچ وقت برای شما جدی بوده است؟
من بازیگری را دوست دارم به شرط این که از من بخواهند نقشی را بازی کنم. اگر کاری در این زمینه پیشنهاد نشود، پیگیرش نمی شوم چون کار اصلی من دوبله است.
گفتید سریال من چه کاره ام چون آموزشی بود بازی در آن را پذیرفتید، یعنی اگر آموزشی نبود، بازی نمی کردید؟
احتمالا بازی می کردم، اما خب مساله آموزشی بودن آن برای من اهمیت دارد. دوست دارم کارهایی انجام بدهم که به درد مردم بخورد. البته نه این که مدام آن را پخش کنند. سه سال پیش برای شبکه دو یک فیلم بازی کردم به نام «یاد استاد» و چند سال است به بهانه روز معلم آن را پخش می کنند.
این تله فیلم سال 88 ساخته شد؟
بله، سال 88 بود.
از آن زمان پنج سال گذشته است.
بله، پنج سال پیش بود و از آن زمان هر سال روز معلم پخش می شود.
گمان می کنم بیشتر کارهای بازیگری شما در تله فیلم باشد. درست است؟
اصولا ورود من به دنیای هنر با بازیگری بود، اما بعد که وارد دوبله شدم، تمرکز اصلی ام بر حرفه دوبله بوده و گاهی که پیشنهادی برای بازیگری داشتم، بازی می کردم.
با این حساب پیشنهادهای زیادی نداشتید؟
نه، زیاد نبوده و لابد اگر هم انتخابی بوده حتما پیش خودشان گفته اند والی زاده که مشغول دوبله است. عمرمان تمام شد و هنوز همین حرف ها را می زنند.
خب شما واقعا درگیر دوبله هستید.
بله اما اگر برای کارگردانی اهمیت داشته باشد که یک نقش را حتما من بازی کنم و بر حضور من اصرار داشته باشد، حتما این کار را می کنم.
پس بازیگری را به دوبله ترجیح می دهید؟
نه. زندگی ام از راه دوبله می گذرد، پنجاه و چهار سال است که با دوبله زندگی کرده ام، بنابراین بیشتر از بازیگری برایم اهمیت دارد.
ولی به نظر می رسد به بازیگری علاقه ویژه ای دارید و از این که فرصتش پیش نیامده خیلی راضی نیستید!
نه. دوست ندارم خودم را تحمیل کنم و بگویم من می خواهم فلان نقش را بازی کنم یا چرا در فلان فیلم یا فلان سریال به من نقش نمی دهید. هر وقت نقشی باشد و از من بخواهند، آن را بازی می کنم ولی خودم پیگیر نیستم. اصلا کارم در دوبله طوری نیست که بتوانم راحت بازی در هر کاری را بپذیرم چون بعضی وقت ها برای بازیگری مجبورم کار دوبله را تعطیل کنم و در حالت آماده باش بمانم.
خب شاید چون خودتان را در دوبله مشغول کرده اید، نقش کمتری به شما پیشنهاد می شود!
پیشنهاد هم مهم است. هر نقشی را نمی توان بازی کرد. بالاخره من هم سوابقی برای خودم دارم و باید نقش را دوست داشته باشم، مورد پسندم باشد و توانایی بازی کردنش را داشته باشم.
اگر برگردیم به گذشته، همچنان این روند را ادامه می دهید و به جای بازیگری، کار در عرصه دوبله را انتخاب می کنید؟
من از تئاتر به دوبله کشیده شده ام و حتما دوباره این کار را خواهم کرد. تمام دوستان من که امروز موفق هستند کارشان را از تئاتر شروع کرده اند؛ حتی کسانی که از تئاتر به دوبله می آیند هم موفق هستند.
چند وقت پیش نمایشی در تئاتر شهر می دیدم. جوان هایی بسیار توانمند و خوش صدا در این نمایش بازی می کردند. به خودم گفتم این جوان ها به درد کار دوبله می خورند، اما آنها عاشق بازیگری و تئاتر هستند و به سمت دوبله کشیده نمی شوند. البته همیشه این طور نیست گاهی عده ای هم هستند که به محض آن که در کار خودشان به نتیجه نمی رسند، می خواهند وارد دوبله شوند و چون استعداد و توان این کار را ندارند، هیچ وقت به جایی نمی رسند.
باور کنید کسانی هستند که وقتی بازنشسته می شوند، تصمیم می گیرند وارد دوبله شوند چون فکر می کنند خیلی راحت می توان وارد این حرفه شد ولی خبر ندارند سال ها زحمت و پشتکار جوانی نیاز دارد. در سن بالا که نمی توان وارد یک حرفه جدید شد. هر رشته ای به زمان، سوابقی و استعدادهایی نیاز دارد. دوبله هم کاری است که هیچ کس بدون داشتن صدای خوب در آن موفق نمی شود.
و احتمالا عده دیگری هستند که فکر می کنند چون صدای خوبی دارند، می توانند دوبلور بشوند!
اگر جوان باشد هیچ اشکالی ندارد. الان تلویزیون کلاس های آموزشی در زمینه دوبله دارد و می توانند در این کلاس ها شرکت کنند، دوره های آموزشی و کارآموزی را بگذرانند و بعد از آن وارد دنیای دوبله شوند.
شنیده ایم ورود به دنیای دوبله خیلی سخت است.
هر کسی بخواهد وارد دنیای دوبله شود باید از طریق تلویزیون اقدام کند؛ در کلاس های آموزش دوبله تلویزیون شرکت کند و اگر در این کلاس ها موفق شود بازار کارش هم فراهم است. اگر یک جوان علاقه به دوبله داشته باشد و بخواهد از انر ژی و استعدادش در این زمینه بهره بگیرد مشکلی نیست، اما آدمی داریم که بیشتر از 50 سال دارد و می خواهد وارد دنیای دوبله شود چون تصور می کند این کار یعنی حرف زدن. توقع دارد تلویزیون جوان ها را رها کند و او را بپذیرد!
دوبله به همین سادگی نیست که شما فیلمی را در خانه ببینی، لذت ببری و فکر کنی دوبله خیلی کار راحتی است. من بیشتر از 54 سال است در این کار سابقه دارم. وقتی وارد این حرفه شدم فقط 17 سال داشتم.
شما در زمینه دوبله آموزش نمی دهید؟
نه. برای این که آموزش دادن کار هر کسی نیست، باید برای تدریس هم درس خواند و تحصیل کرد. به همین راحتی نمی توان درس داد. افرادی مثل من به صورت تجربی چیزهایی یاد گرفتهاند. می توانیم به کسانی که دوره های آموزشی را می گذرانند و بعد کنار دست ما می نشینند تجربیاتمان را انتقال بدهیم که البته این وظیفه ماست، اما آموزش یک مقوله تخصصی است.
کسی که دوره های آموزشی را پشت سر می گذارد، چقدر باید زمان بگذرد تا بتواند به صورت حرفه ای دوبله کند؟
بستگی به استعداد، صدا، نبوغ و علاقه افراد دارد. هر شغلی همین طور است. برای موفقیت در هر حرفه ای باید به آن علاقه و در آن زمینه استعداد داشته باشید. هر کسی وقتی وارد حرفه ای می شود حتما خودش را در آن حرفه مستعد می بیند. شما حتما خودتان را در مورد روزنامه نگاری مستعد دیده اید که وارد این حرفه شده اید. فکر می کنید منوچهر والی زاده می تواند وارد دنیای روزنامه نگاری شود؟ معلوم است که نمی توانم چون نه استعدادش را دارم و نه دیگر زمان کافی دارم که بتوانم آن را یاد بگیرم.
دوبله زیر شاخه های متعددی هم دارد که ممکن است یک نفر فقط در مورد یکی از آنها مستعد باشد. درست است؟
بله، شاخه های مختلفی دارد، اما معمولا افراد حرفه ای و توانمندی داریم که در همه زمینه ها خوب کار می کنند، هم در فیلم های معمولی حرف می زنند، هم در کارتون ها و آثار فانتزی.
ولی شما هیچ وقت تیپ اجرا نکرده اید و حتی در کارتون لوک خوش شانس هم با صدای خودتان و جدی صحبت می کردید.
حرف زدن در کارتون نیاز به تیپ سازی دارد و من علاقه ای نداشتم این کار را بکنم. البته همان طور که گفتید خیلی کم پیش آمده در کارتون حرف بزنم و این موارد محدود با صدای خودم بوده است.
معمولا جای مردهای جوان در فیلم های رمانتیک و عاشقانه حرف زده اید.
بله، تقریبا همین طور است.
گاهی در برنامه هایی مثل «چراغ برق» نشان داده اید به اجرا هم علاقه دارید!
نه، اجرا نبوده است. در این برنامه هایی که شما اشاره می کنید من مجری نبوده ام. بهتر است بگویم به عنوان مجری - بازیگر در این کارها ظاهر شده ام.
چطور شد که تصمیم گرفتید این نوع اجرا را هم تجربه کنید؟
از من دعوت به کار شد، من هم پذیرفتم. قبلا گفتم که وقتی مرا بخواهند، قبول می کنم و پیشنهاد کار را می پذیرم. البته از نظر من همین اجراها هم نوعی بازیگری بوده و من هیچ وقت مجری نبوده ام و نمی خواهم مجری باشم.
چرا؟
استعداد مجریگری ندارم. این کار حرفه ای مستقل است که به دانش و تجربه خاص خودش نیاز دارد. یک مجری باید سال ها تجربه کند، مطالعه کند، اجراهای مختلف را ببیند و همیشه در حال یاد گرفتن باشد. همه این کارها برای مجری ضروری است و من چون درگیر دوبله شدم دیگر فرصت و امکان کسب تجربه و یادگرفتن و مطالعه کردن درباره اجرای تلویزیونی را ندارم. فکر می کنم استعدادش را هم ندارم. اجرا به مهارت هایی مانند حرف زدن و مدیریت نیاز دارد؛ مدیریت زمان و آدم ها و مباحث یک برنامه اصلا کار ساده ای نیست. این کارها برای من سخت است چون همیشه کارم را پشت صحنه انجام داده ام و به جلوی دید بودن خیلی عادت ندارم.
یعنی دوست دارید در قالب یک نقش در تلویزیون ظاهر شوید؟
بله دقیقا. من در برنامه چراغ برق به عنوان یک مجری حضور نداشتم. آنجا نقش یک سردبیر روزنامه را بازی می کردم و در قالب یک نقش میزبان مهمانان برنامه بودم. بجز اینها برنامه چراغ برق یک برنامه تولیدی بود و شاید اگر به صورت زنده پخش می شد نمی توانستم آن را اداره کنم و از پس کار برنمی آمدم.
چند بار تاکید کردید وقتی کاری را از شما بخواهند، قبول می کنید! هیچ وقت پیش آمده، پیشنهادی را رد کنید؟
بله. این اتفاق افتاده است.
چه پیشنهادهایی بوده؟ اسم کارها را به خاطر دارید؟
یادم نیست، اما مطمئنم این اتفاق افتاده است. مواردی بوده که گفته ام نه چون از عهده کار بر نمی آمده ام.
بزرگ ترین خط قرمز شما برای انجام یک کار چیست؟
این که آن کار را بلد باشم. کار امثال من در عرصه نمایش است و مردم مخاطبان ما هستند. نمی توانیم خودمان را به زور به آنها تحمیل کنیم. هر کاری را اول باید یاد گرفت و بعد انجام داد. کسی که از گرد راه می رسد و یکشبه ره صد ساله می رود، جزو موارد استثناست. ممکن است خدا به یکی استعداد ویژه ای داده باشد یا کسی ذوق و پشتکار زیادی برای یادگرفتن کاری داشته باشد و بتواند یکشبه راه صد ساله برود، اما در شرایط عادی باید با تلاش و کوشش کاری را یاد گرفت و بعد آن را انجام داد.
یکی از مواردی که مورد توجه برخی دوبلورها قرار می گیرد، گویندگی آگهی های بازرگانی و تبلیغات تلویزیونی است. شما در این زمینه خیلی فعالیت نکرده اید، در حالی که در مقایسه با دوبله درآمد بهتری دارد!
برخی از کسانی که در برنامه های تلویزیونی گویندگی می کنند، جوانان کم تجربه ای هستند که دستمزد زیادی نمی گیرند. فقط به گوینده های باتجربه دستمزد خوبی می دهند. درست است که دستمزد گویندگی در تبلیغات از دستمزد دوبله بیشتر است، اما خیلی در این زمینه فعالیت نکرده ام.
چرا؟
برای این که از من نخواستند. هر تبلیغی یک سفارش دهنده دارد و انتخاب گوینده هم به سلیقه این سفارش دهنده برمی گردد و این که از صدای چه کسی خوشش می آید.
شاید دلیلش این باشد که صدای شما برای جوان های احساساتی و عاشق پیشه مناسب است و اهل تیپ سازی هم نیستند. بنابراین فعالیت تان به دوبله فیلم ها و سریال ها محدود شده است.
شاید همین طور باشد.
قصد ندارید کمی روند کارتان را تغییر بدهید؟
54 سال است در دوبله کار می کنم، زحمت می کشم و زندگی ام از این راه می گذرد. کار دیگری جز این کار بلد نیستم.
آذر مهاجر - گروه رادیو و تلویزیون
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
