خبرخوش: «رعایت شئون اخلاقی»، تنها شرط تماشای جام جهانی در سینما!

گروه سینما و تلویزیون، درحدود یک دهۀ اخیر با افزایش شبکه های تلویزیونی و تاکید ویژۀ صداوسیما بر روی برنامه های ورزشی و به نیز به طور ویژه پخش مستقیم مسابقات فوتبال ایرانی و خارجی، شاهد زایش خرده فرهنگی جدید در جامعه و به خصوص درمیان نسل جوان جامعه بوده ایم.

به گزارش بولتن نیوز، از آنجا که رسانۀ ملّی به دلیل ویژگی های فرهنگی کشورمان، قادر به تولید و پخش بسیاری از انواع و اقسام نمایش های تلوزیونی(TV Show) نیست و در تولید بسیاری از نمونه ها و ژانرهای مختلف برنامه سازی تلویزیونی با موانع فرهنگی مواجه است، ناچاراً بر روی آن عدۀ باقی مانده از انواع مختلف تولیدات تلویزیونی سرمایه گذاری بیشتری می نماید که برنامه های وزرشی که شامل انواع و اقسام برنامه های تفسیری، کارشناسی، تفریحی و همچنین پخش مستقیم و غیرمستقیم مسابقات است، در این میان سهم قابل توجهی را از آن خود کرده اند که همان طور که اشاره شد، موجب زایش خرده فرهنگی خاص در جامعه گردیده است: خرده فرهنگی که عشق و زندگی و هیجاناتش را در فوتبال روز دنیا جستجو می کند و درگیر کری خوانی های فوتبال و "فوتبال دوستی" است و در این میان تاکیدات ویژه ای که در اصول اساسی فرهنگی ایرانی-اسلامی بر وزرش و سلامتی موجود است، راه را برای او هموارتر نیز ساخته است.

این مهم که از منظر مدیریت کلان فرهنگی باید به جوانب مختلف این مسئله نگاهی ویژه داشت، مسئلۀ مهمی است که نباید از آن غفلت ورزید و بر گرده ی مسئولین و مدیران فرهنگی و اجتماعی است که با اشراف کامل بر این موضوع، ضمن جلوگیری از آسیب های احتمالی حیات این خرده فرهنگ، این جامعه ی نسبتاً بزرگ را زیر چتر حمایتی خود گرفته و سعی کند، با شناسایی ظرفیت های سازنده ی این گرایش های فردی و جمعی، نیروی سازنده ی درون آن را کشف و در خدمت پیشرفت کلی فرهنگی جامعه قرار دهد و بررسی این مسائل نیاز به مداقه ی جدی و اساسی دارد که البته در این یادداشت قرار نیست به آن بپردازیم و با اشاره به این مهم، قصد داریم بر روی موضوعی خاص که بحث داغ این روزهای این خرده فرهنگ و باقی آحاد اجتماع است، انگشت بگذاریم: جام جهانی فوتبال و حضور تیم ملی کشورمان در برزیل!

در حالی که در روزهای نخستین خردادماه قرار داریم، بحث های مختلفی درخصوص حضور در این بزرگ ترین رویداد ورزشی سال به راه افتاده و هر روز با نزدیک شدن به مسابقات جام جهانی برزیل این مباحث داغ تر و جدی تر نیز می شوند. مسائلی همچون همراهی تعدادی از هنرمندان به عنوان حامی روحیه بخش به بازیکنان تیم ملی کشورمان در برزیل که با نظرات موافق و مخالف بسیاری همراه بوده و حواشی بسیاری را به دنبال داشته یا بحث پخش بازی های جام جهانی در اماکن عمومی و به ویژه سالن های سینما، برخی از مهمترین این بحث هاست که در این یادداشت قصد داریم با تاکید ویژه بر روی موضوع دوم یعنی پخش مسابقات برای علاقمندان در سالن های سینما به ابعاد مختلف آن بپردازیم.

نخستین تجرب پخش فوتبال در سینما

نخستین بار که این بحث از طریق رسانه ها به تیر اصلی اخبار فرهنگی و ورزشی و اجتماعی تبدیل شد، جام جهانی 2010 بود. در آن سال این بحث به صورت ایده ای نو از طرف برخی از اهالی فرهنگ و کارشناسان اجتماعی، فرهنگی و ورزشی مطرح گردید و اتفاقاً با استقبال بسیار گرمی نیز از سوی مردم روبرو شد و زمینه ساز راه یافتن فوتبال به دیگر اماکن عمومی همچون پارک ها و کافه ها نیز گردید، اما بلافاصله پس از طرح موضوع، مشکلی عجیب نیز مطرح گردید و مخالفت هایی ازسوی مقامات نظارتی و انتظامی اعلام شد. سینما یک محیط عمومی بود و خانواده ها می توانستند برای دیدن فیلم به آنجا بروند. فوتبال هم از تلویزیون پخش می شد و با وجود اینکه زنان ایرانی اجازه حضور در استادیوم ها را ندارند، اما دیدن این ورزش از صفحه تلویزیون را تا آن روز کسی برای آنها ممنوع نکرده بود. با این حال، همین‌که پای فوتبال به سینما رسید، اتفاق هایی افتاد که سبب شد محدودیت هایی برای نمایش مسابقات در سینماها اعمال شود و عملاً این تجربه ی اجتماعی محقق نگردید. با نزدیک شدن بازی های جام ملت های آسیا در سال 2011 به میزبانی قطر، بار دیگر پخش بازی های فوتبال در سینما ها قوت گرفت، اما این بار هم به سرعت اعلام شد که پخش بازی های فوتبال در سینما ممنوع است.

با این حال دومین تجربه ی پخش فوتبال در سالن های سینما 2سال پس از جام جهانی 2010 عملی گردید و در خرداد سال 91 و در جریان بازی های جام ملت های اروپا(یورو ۲۰۱۲)، بار دیگر سالن های سینما میزبان علاقمندان به فوتبال شدند اما این بار هم مشکلاتی مانع ادامه یافتن این مسیر گردید. در این تاریخ، 2 پردیس سینمایی«زندگی» و «ملّت» در تهران براساس هماهنگی‌ با اداره اماکن، بلیت‌های دو بازی «انگلستان–فرانسه» و «اوکراین-سوئد» را برای خانم ها و آقایان به فروش رسانند و با وجود آنکه در خبرها آمده بود، مجوزهای لازم برای فروش بلیت به خانم ها گرفته شده، اما تکرار تجربه ی قبلی و البته اظهارات پلیس مبنی بر این که "فقط اجازه ی فروش بلیت به آقایان صادرشده"، ماموران اداره ی اماکن را در اواسط نیمه ی دوم بازی راهی سالن سینماکرد تا با توقف برنامه پخش زنده، تماشای فوتبال را برای علاقمندان نیمه کاره و این 2 سالن را پلمپ کنند.

با راهیابی تیم ملی فوتبال کشورمان به جام جهانی 2014 برزیل که این جام را به جام به مراتب جذاب تر از دوره ی پیش که تیم کشورمان در آن غایب بود، تبدیل کرد بار دیگر صحبت هایی درخصوص پخش فوتبال در سینما به راه افتاد و بار دیگر با مخالف نیروی انتظامی روبرو شد و اﺳﻤﺎﻋﯿﻞ اﺣﻤﺪی ﻣﻘﺪم ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ در ﺳﯿﻨﻤﺎھﺎ ھﻨﮕﺎم ﭘﺨﺶ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﻓﻮﺗﺒﺎل رخ داده، خبر از رفتار قابل تامل برخی از طرفداران پخش زنده فوتبال در سینماها داد و اعلام کرد: "در آن ﺟﺎ ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ و رﻓﺘﺎرھﺎی ﻧﺎھﻨﺠﺎر ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ، ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﻋﻼم ﮐﺮدﯾﻢ اﯾﻦ ﺳﯿﻨﻤﺎھﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺮای آﻗﺎﯾﺎن ﺑﺎﺷﺪ دﯾﮕﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺎﻣﺪ و اﯾﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دھﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﯿﻨﻤﺎھﺎ ﺑﺴﺘﺮی ﺑﺮای ﺑﺮوز ﻧﺎھﻨﺠﺎری ھﺎی رﻓﺘﺎری ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن داﻣﻦ ﺑﺰﻧﯿﻢ." این درحالی بود که سردار احمدرضا رادان هم پیش از این درمورد پخش فوتبال جام جهانی در سینماها گفته بود: "پخش مسابقات فوتبال جام جهانی در سینماها به صورت مختلط ممنوع است. اما سینماها می‌توانند به صورت جداگانه یک سالن را به زنان و دیگری را به مردان اختصاص دهند." اتفاقی که البته انگار زیاد به مذاق سینما داران خوش نیامده است.

البته سینمادارن چندین بار رسماً نسبت به این مسئله موضع گیری نموده و مخالفت شان را اعلام کرده بودند اما اوج این ناراضیتی را توسط استاد جمشید مشایخی در مراسم رونمایی از پیراهن های تیم ملی که توسط فدراسیون فوتبال کشورمان برگزار شد، مطرح گردید. مشایخی که به عنوان میهمان ویژه در این مراسم حضور یافته بود، با من می خواهم یک چیزی را به شماها بگویم. این توهین به مردان ایرانی است که اجازه نمی دهند بانوان در ورزشگاه ها حضور داشته باشند.چه کسی گفته ما ناموس نمی فهمیم؟ ما معنی ناموس را متوجه می شویم و برای بانوان این مرز و بوم ارزش قائل هستیم.»

و اما سینماداران چه می گویند؟

با اعلام مواضع نیروی انتظامی در این خصوص، طرف دیگر تصمیم گیرنده، یعنی مدیران فرهنگی و صاحبان سینما نیز مجبور به اظهارنظر شدند و جالب این که آن ها نیز به هیچ وجه حاضر به کوتاه آمدن از مواضع خود نبودند. نیروی انتظامی امکان پخش زنده فوتبال در سینما را با رعایت تفکیک جنسیتی مجاز دانسته است. موضوعی که سینماداران آن را نپذیرفته اند و می گویند امکان انجام این کار را ندارند و معتقدند، محیط سینما با مکان‌های دیگر تفاوت دارد و یک محیط خانوادگی است و ما مانع ورود هیچ کسی نمی‌شویم سینما محیط بسته‌ای است و وقتی خانواده درکنار هم هستند به امنیت هم کمک می‌کنند و ممکن است با توجه به هیجانی که در فوتبال است، این جداسازی باعث مشکلاتی شود.»

در این میان مدیر سینما «آزادی» با ابراز امیدواری از پخش مسابقات جام جهانی فوتبال در این سینما تاکید کرده است: «اگر خانواده‌ها و خانم‌ها امکان حضور در سینما را برای تماشای مسابقات نداشته باشند، از پخش فوتبال صرف‌نظر خواهیم کرد.» سعیدی‌پور با بیان اینکه چهارسال قبل مجوز لازم برای حضور خانم‌ها در سینماها به هنگام پخش مسابقات فوتبال داده نشد، خاطرنشان کرد: «ما در همان زمان هم با همکاران دیگر به این اجماع رسیدیم که فوتبال در سینما فقط برای آقایان پخش نشود، چون سینما یک محیط خانوادگی است و اگر قرار باشد فقط مجردها و آقایان به سینما بیایند همان اتفاقاتی که در استادیوم‌ها رخ می‌دهد، در سینماها نیز تکرار می‌شود؛ درصورتی که حضورحتی یک خانم در میان آقایان باعث می‌شود اخلاق بیشتر رعایت شود.»

رئیس انجمن سینماداران کشور در پاسخ به این اظهارات سردار، با اعلام اینکه ما از نیروی انتظامی درخواست یک نشست مشترک کرده ایم، گفت: «ما بدون مجوز نمی‌توانیم اقدام به پخش فوتبال کنیم و برای این کار هم نیاز به مجوز نیروی انتظامی و هم نیاز به مجوز ارشاد داریم. اگر در جلسه مشترک نتوانیم به توافق نهایی برسیم و خانواده‌ها نتوانند همراه یکدیگر در سینماها مسابقات را تماشا کنند، ما هم از پخش مسابقات فوتبال صرف نظرمی‌کنیم.»

این در شرایطی است که برج میلاد و سالن های سینمایی اش که پای ثابت نمایش بازی های فوتبال در سینما بوده اند، امسال هیچ برنامه ای برای پخش زنده جام جهانی 2014حتی با تفکیک جنسیتی هم ندارد. «مجتبی خشایار» معاون بهره‌برداری برج میلاد، روز شنبه دراین باره گفت: از طرف نیروی انتظامی به صورت مکتوب به ما اعلام شد که اجازه پخش مسابقات جام‌جهانی را نداریم. به این ترتیب حتی مسابقه فینال لیگ قهرمانان اروپا را هم پخش نخواهیم کرد. خشایار همچنین افزود: "ما در تلاش بودیم تا مسابقات لیگ جهانی پیش‌رو را در برج میلاد نمایش دهیم، اما با توجه به عدم صدور مجوز این امکان دیگر فراهم نیست."

خبرهای خوش در روزهای پایانی

با این وجود و درحالی که همۀ علاقمندان به فوتبال کم کم از خیر تماشای جام جهانی در سالن های سینما می گذشتند، امروز خبری امیدبخش از سوی یک دو خبرگزاری رسمی و معتبر و از قول غلامرضا فرجی، سخنگوی انجمن سینماداران مخابره گردید. از آن چه از صحبت های فرجی و نیز در ادامه مسئولان نیروی انتظامی و به طور خاص، سردار احمدی مقدم برداشت می شود، این است که انگار بلاخره قفل سینماهای کشور با کلید تفاهم به روی فوتبال دوستان باز شده و به نظر می رسد، در جام جهانی برزیل خانواده های ایرانی می توانند از سالن سینماهای کشور، ملی پوشان کشورشان را پشتیبانی نموده و به تماشای بازی های فوتبال بنشینند.

اینطور که پیداست برای تحقق این اتفاق خوشایند که می تواند موجب ایجاد شور و نشاط و شادی در جامعه گردیده و نیز روحیه ای مضاعف را به ملی پوشان عزیزکشورمان در آستانه پیکارهای سخت پیش رو ببخشد، باید 2 شرط ویژه را رعایت کنند. شرط اول جلب رضایت صاحبان فیلم های سینمایی درحال اکران که از همین حالا می توان این موضوع را حل شده، تلقی نمود و شرط اصلی و جدی، شرطی است که نیروی انتظامی کشورمان مطرح نموده و آن هم شرط منطقیِ"رعایت شئون اخلاقی" در سالن های سینما و درحین تماشای فوتبال است.

غلامرضا فرجی که پس از جلسه شورای صنفی نمایش به پاسخ خبرنگاران درخصوص آن چه در این نشست اتفاق افتاده، پاسخ می داد، گفت: "شورای صنفی این موضوع را بررسی کرد و قرارشد پس از اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح نسبت به پخش فوتبال در سینماهایشان اقدام کنند. البته این درصورتی است که پخش فوتبال تداخلی با نمایش فیلم نداشته باشد. همچنین سینماداران وظیفه دارند نسبت به فیلم‌هایی که درحال نمایش هستند، ضمن گرفتن مجوز به صورت کتبی رضایت صاحبان فیلم‌ها را نیز جذب کنند.

رضا سعیدی‌پور،‌ مدیر سینما آزادی نیز درباره چگونگی اخذ مجوز اداره اماکن برای پخش فوتبال و لزوم دریافت این مجوز گفت: «مجوز اداره اماکن برای نمایش فوتبال در سینماها الزامی است. همان‌طور که برای کنسرت‌هایی که برگزار می‌شود، علاوه بر مجوز ارشاد نیاز به مجوز اماکن است؛ چرا که برقراری امنیت و مراقبت از سالن سینما برعهده نیروی انتظامی است و اگر اتفاقی در سالن رخ دهد، این اداره اماکن است که باید پاسخگو باشد. وزارت ارشاد تنها درباره محتوای پخش اجازه اظهارنظر می‌کند.»

وی در پاسخ به این پرسش که آیا اداره اماکن مانند گذشته با پخش فوتبال مشکل دارد؟ نوید از گشایشی در کار می‌دهد و توضیح داد: در حال رایزنی هستیم که هماهنگی‌های لازم انجام شود. طی جلساتی که تاکنون داشته‌ایم، بعید است مشکلی وجود داشته باشد اما هنوز دو سه جلسه دیگر باقی مانده است. وزارت ارشاد هم برای این امر از ما حمایت می‌کند. پردیس‌های سینمایی در آینده جلسه‌ای با نیروی انتظامی خواهندداشت و به نظر می‌رسد امسال نسبت به چند سال گذشته اوضاع بهتر و مخالفت‌ها کمتر باشد.

از طرفی سردار اسماعیل احمدی مقدم، رییس پلیس کشور نیز در جدیدترین اظهاراتش، گفته است، "باید مسائل اخلاقی درون سینماها رعایت شود، تا کانونی برای بروز رفتارهای ناهنجار نباشد" حال با این تک شرط رییس پلیس کشور برای پخش سینمایی مسابقات فوتبال جام جهانی باید منتظرماند و دید که آیا فضای خانوداگی سینماهای ما خواهند توانست فضای ناسالم ورزشگاه ها را تحت تاثیر قرار داده و موجب به وجود آمدن فضایی فرهنگی تر در وزرشگاه ها گردند یا برعکس ادعای اهالی فرهنگ، صاحبان سینما و حتی استادمشایخی این فضای مسموم و غیرخانوادگی وزرشگاه هاست که سالن های سینما را نیز از حالت طبیعی خود خارج می کند.

کلید گشایش درهای سینما به روی فوتبال دوستان تنها در دستان مردم است

درچنین شرایطی البته وظیفه ی رسانه های جمعی در تشویق مردم به رعایت شئون اخلاقی، غیرقابل انکار است اما بی شک هیچ کس بهتر از تک تک افراد جامعه و خود مردم نمی تواند به سالم سازی فضای فرهنگی یاری رساند و شاید اگر خود مردم هشیار باشند و در صورت بروز هرگونه اختلال در رعایت شئون عرفی و فرهنگی و اخلاقی با زبانی نرم و رویی خوش به همدیگر هشدار لازم را بدهند، بتوان امیدوار بود که این جام جهانی به خیروخوشی به پایان برسد و در عین حال الگویی باشد برای نمونه های آتی و درعین حال کمکی باشد برای سالم سازی فضای وزرشگاه های کشورمان!