جنگ سرد غرب و روسیه، فرصت طلائی آشتی ایران و اروپا را فراهم کرده است

گروه اقتصادی- محمدرضا سبزعلیپور رئیس مرکز تجارت جهانی ایران و رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی را درخصوص بحران اوکراین و تنش بوجود آمده بین غرب و روسیه و موقعیت پیش روی ایران گفت: پس از متشنج شدن اوضاع اوکراین و لشگرکشی روسیه و الحاق کریمه به خاک خود و متعاقباً بالا گرفتن اختلافات بین روسیه، آمریکا و اتحادیه اروپا، بحث فشارهای سیاسی، مالی و اقتصادی و همچنین اعمال تحریمهای غرب علیه روسیه مطرح گردید که برخی از این تحریمها چند روز پیش وضع و برعلیه مسکو به مرحله اجرا درآمد لکن اتفاقات رخ داده موجب بروز تغیر و تحولاتی در عرصه جهانی شده که روابط آینده غرب و شرق را از بعد سیاسی، مالی و اقتصادی تیره و تار کرده، بطوریکه این رخداد به یکی از مهمترین موضوعات روز محافل سیاسی و خبری جهان مبدل شده است. 

به گزارش بولتن نیوز، وی افزود: فشارهای غرب روز به روز بر دولت کرملین بالا گرفته و به همین دلیل روسیه هم برای پاسخگوئی و مقابله به مثل کردن با جهان غرب همه امکاناتش را بسیج نموده تا از این طریق غرب را به تجدید نظر درباره روشی که در پیش گرفته وادار کند. اما کرملین در مناسبات خود با اتحادیه اروپا و آمریکا با چالشهای مهمی روبه‌رو شده که در اولین مرحله، آمریکا و اتحادیه اروپا با پشتیبانی کانادا و ژاپن تصمیم گرفتند تا از دو ماه پیش تعدادی از اشخاص حقیقی و شرکتهای روسی را تحریم کنند.

در همین راستا دومین مرحله از تحریمها را نیز چندی قبل برعلیه روسیه اعمال کردند. لکن بنظر میرسد روند تحریمهای غرب برعلیه روسیه طی ماههای آینده نیز همچنان با شیب ملایمی ادامه داشته باشد. اما اصلی‌ترین تحریمی که میتواند روسیه را با چالش جدی روبه‌رو کند تحریم بازارهای صادراتی نفت و گاز روسیه است که تأمین کننده بیش از۶۰ درصد درآمد ملی این کشور میباشد.

علیپور اظهار داشت: در پاسخ به تحریمهای غرب، روسیه هم تصمیم به قطع صادرات گاز خود به اروپا را گرفته تا شاید از این گذر اروپا را در تنگنا قرار دهد و اروپا هم برای رفع مشگل خود، آمریکا را متقاعد کند تا دست از سر روسیه بردارد. گاز روسیه برای اروپا بسیار حائز اهمیت بوده و عدم صادرات آن میتواند اروپا را دچار بحران کند از همین رو چند کشور اروپایی از آمریکا درخواست کرده ‎اند تا منابع جدیدی برای صادرات زود هنگام گاز به اروپا پیدا کند. آمریکا هم وعده داده تا سال 2015 نخستین محموله گازی خود را راهی اروپا کند و10 سال بعد نیز، کل گاز مورد نیاز کشورهای اروپایی را تأمین نماید. اما این زمان برای اروپا طولانیست و آنها دنبال منابعی هستند تا خیلی سریعتر گاز و انرژی قاره سبز را تأمین نماید. از سوی دیگر روسیه نیز برای تهدید مجدد اروپا، قرارداد صادراتی نسبتاً کلانی را یکی دو روز پیش با چین امضاء نمود تا به غرب ثابت کند که گاز روسیه روی دست دولت نخواهد ماند و مشتری دست به نقد دارد که همین موضوع اروپا را بیشتر به وحشت انداخته است.

رئیس شورای سیاستگذاری اقتصاد مقاومتی و بخش خصوصی تصریح نمود:  طبق نظر غالب کارشناسان برجسته و نهادهای ناظر بر بازار انرژی، ایران یکی از مناسبترین منابع و گزینه ‎ها برای جایگزینی روسیه در بازار گاز اروپاست و این مهم میتواند سهم یک درصدی صادرات گاز ایران در بازارهای جهانی گاز را هم تا حدود زیادی ارتقاء دهد. موقعیت جغرافیایی خاص و برخورداری از منابع عمده نفت و ذخایر عظیم گازی دنیا آن هم بصورت بالقوه این امکان را به ایران میدهد تا در صورت عملیاتی شدن تحریمها علیه روسیه، به یکی از جایگزینهای احتمالی این کشور در بازار گاز مبدل شود. ایران علاوه بر این،‎ امکان انتقال گاز کشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیای میانه به اتحادیه اروپا را نیز دارد. در حال حاضر ایران روزانه 650 میلیون متر مکعب گاز تولید میکند که 350 میلیون متر مکعب آن برای مصارف داخلی استفاده میشود. همچنین نزدیک به 100میلیون متر مکعب از گاز تولیدی ایران هم به چاه ‌های نفت تزریق میشود. از این رهگذر ایران بعنوان دومین دارنده ذخایر گازی جهان، سریعاً میتواند نقش کلیدی خود را در پروژه‌ های گازی اروپا برجسته کرده و برای عملیاتی ‌شدن آن برنامه‌ریزی منظمی بنماید. البته اجرائی‌ شدن تحریمها علیه روسیه حامل نکات اساسی است؛ و آن اینکه، روسیه در سالهای گذشته در بازی‌ های رفت و برگشتی با تهران و بویژه در مورد تصویب تحریمها در شورای امنیت سازمان ملل با ارکستر قدرتهای بزرگ هماهنگ نواخته و از انحصار در بازار ایران هم بسیار منتفع شده ‌است. به عبارت دیگر، روسیه پیشتر در یک هماهنگی منظم با دیگر اعضای شورای امنیت، بخشی از توان اقتصادی و مانور سیاسی ایران را محدود کرده و در عین حال از فضای بوجودآمده به نفع خود سود برده است. 

وی افزود: مطمئناً بجای روسیه، هیچ کشور دیگری بغیر از ایران نمیتواند این خلاء را سریعاً پر کرده و نیاز اروپا به گاز را تأمین کند و همین امر باعث شده است تا نقش، جایگاه و ارزش ایران برای غرب بیش از پیش نمایان شده و غرب علی الخصوص اتحادیه اروپا را علیرغم تحریمهای بین المللی اعمال شده بر علیه ایران، آماده مذاکره با دولت جمهوری اسلامی ایران بنماید و باتوجه به مذاکرات هسته ای مقامات کشورمان با 1+5، فرصتی مناسب برای دولتمردان ما بوجود آمده است تا با دستی پر و در اختیار داشتن برگ برنده جدید، امتیازات قابل توجهی را از غرب بگیرند. درکل صراحتاً میتوان گفت که بحران اوکراین و آغاز جنگ سرد بین غرب و روسیه، فرصتی طلائی جهت آشتی ایران و اروپا فراهم کرده است بشرط اینکه دولت محترم با برنامه ریزی صحیح از این فرصت بوجود آمده بهترین استفاده را بکند، درغیر اینصورت فروشندگان جدید نفت و گاز اطراف ایران ازجمله قطر، ترکیه، آذربایجان، ترکمنستان، عراق و اخیراً هم اقلیم خودمختار کردستان عراق گوی سبقت را از ایران خواهند ربود.    

علیپور تأکید کرد: بنظر ميرسد كه براي اروپا، خاورميانه بر آفريقا رجحان‌ و ارجحیت دارد زيرا اولاً آفريقا گاز زیادي براي عرضه به اروپا نداشته و ثانياً احداث و نگهداري خطوط لولة دريايي براي انتقال گاز، بسيار دشوار و پرهزينه است. اما گاز خاورميانه مسير سومي را علاوه بر مسيرهاي اروپاي شرقي و مديترانه در اختيار اروپا قرار داده كه از تركيه خواهد گذشت. تركيه با پيش‌بيني به هنگام اين موضوع از يك سو، چند مسير را براي اتصال به شبكه گاز اروپا در دست مطالعه و مذاكره داشته است كه اخيراً يكي از آنها كه خط لوله "ناباكو" نام دارد، مورد استقبال و حمايت اتحاديه اروپا هم قرار گرفته و از سوي ديگر درحال فراهم كردن زيرساختهايي براي مذاكره با صاحبان منابع گازي در خاورميانه و منطقة درياي خزر ميباشد. ايران با بيش از 17درصد ذخاير گازی جهان يکي از بهترين پتانسيل ها براي صادرات گاز به اتحادية اروپا محسوب ميشود و همچنین بطور قطع بازار اروپا نیز بنابه دلايل متعددی بسیار مناسب ‌تر از بازارهاي هند و پاكستان براي ايران میباشد.