نمایش پروانه های مفرغی در سایه

گروه هنری - سیدعلیرضا کیانپور: درحالی که اجرای نمایش"پروانه های مفرغی" به کارگردانی هوشمند هنرکار از امروز، سه شنبه 16مهرماه برای عموم علاقمندان به تئاتر در تالار سایۀ مجموعۀ تئاترشهر به روی صحنه می رود، عصر دیروز(15مهرماه) اجرای ویژۀ عکاسان این نمایش با همکاری "انجمن عکاسان خانۀ تئاتر" جلوی لنز دوربین عکاسان روزنامه ها، خبرگزاری ها و سایت های مرتبط به روی صحنه رفت و این درحالی است که بنابه تصمیم گیری اخیر روابط عمومی مجموعۀ تئاترشهر و با هماهنگی ای که با گروه های نمایشی صورت گرفته، درطول اجرای نمایش امکان عکاسی از نمایش ها برای هیچ عکاس و خبرنگاری میسر نخواهدبود.

 به گزارش بولتن نیوز، نمایش"پروانه مفرغی" نوشتۀ ویلیام گولدینگ که برای نخستین بار در ایران به روی صحنه می‌رود، نمایشی است کمدی با نگاهی فلسفی و بنا به اظهارنظر هوشمندهنرکار، کارگردان این اثر نمایشی تقابل اندیشه های متضاد و تعامل و تقابل اعتقادات گوناگون در آن طرح شده و پیرنگ اصلی نمایش را می توان رودررویی نو و کهنه قلمداد کرد. موضوعی که شاید قدمتی به اندازۀ تاریخ تفکر بشری داشته باشد.

نمایشنامۀ "پروانه مفرغی" نوشته ویلیام گلدینگ نویسنده مطرح انگلیسی و برنده جایزه نوبل است. این نویسنده بیشتر به عنوان رمان نویس و شاعر معروف است و با این که کار تئاتر انجام می داده، تنها نمایشنامه اش همین نمایشنامۀ"پروانه مفرغی" است. این متن در سال1352 توسط هوشنگ پیرنظر ترجمه شده است ولی اولین بار است که در ایران به صحنه می رود. گفتنی است مشهورترین اثر این نویسنده در ایران و دنیا، رمان "سالار مگس ها" است.

نکتۀ جالب توجه دیگر این است که اولین مواجۀ هوشمند هنرکار با متن نمایش"پروانه های مفرغی" به حدود 27سال پیش(یعنی 19سالگی هنرکار) باز می گردد و با آن که نزدیک به 10سال پیش یک بار آن را نمایشنامه خوانی کرده، از 20سال پیش مدام برای به روی صحنه بردن این نمایشنامه تلاش کرده تا این که بلاخره اکنون موفق به اجرای این نمایش در تالارسایۀ تئاترشهر شده است.

هوشمندهنرکار که سابقه و تجربیات فراوانی در بازیگری و کارگردانی نمایش های کمدی گوناگون، از سیاه بازی(همچون نمایش "چشم در برابر چشم" نوشتۀ غلامحسین ساعدی) تا اجرای آثار بزرگ نمایشی با نگاه طنز را در کارنامۀ خود دارد، علاوه بر کارگردانی نمایش"پروانه های مفرغی" به ایفای یکی از نقش های این نمایش نیز می پردازد.

از نکات حائز اهمیت دربارۀ نمایش "پروانه های مفرغی" شاید تناسب این نمایش با شرایط روز جامعۀ ماست و این درحالی است که به هرحال زمان نمایشنامۀ نوشته شده توسط ویلیام گولدینگ به دوران تاریخی اواخر امپراتوری روم باستان بازمی‌گردد اما مسائل و ماجراهای نمایش به هیچ عنوان محدود به دورۀ زمانی خاص نمایش نمانده و شمول فرازمانی و فرامکانی کاملی یافته اند. ماجراهای این نمایش به زمان ورود مسیحیت به امپراطوری روم و فروپاشی این امپراطوری مربوط می شود و داستان نمایش درباره سزار روم باستان است که دو پسر دارد؛ یکی از آنها نظامی و علناً در فکر کودتا است و دیگری شاعرپیشه است و طبعی لطیف دارد. در این میان دانشمندی با خواهر بسیار زیبایش وارد کاخ سزار می شوند و ماجراهایی رقم می خورد و همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، بزرگترین مسالۀ نمایش"پروانه های مفرغی" تقابل امور کهنه و نو است و اینکه چگونه هر چیز نو، کهنگی ها را پس زده و عمومیت می یابد.

نکتۀ مهم دیگر این نمایش دقتی است که هنرکار در انتخاب بازیگرانش خرج کرده و توانسته به تناسبی قابل قبول میان بازیگران و نقش هایشان دست یابد. برای نمونه کاظم هژیرآزاد برای نقش سزار و یا فرزین محدث برای نقش دانشمندجوان از جمله انتخاب های درخشان هوشمندهنرکار در نمایش "پروانه های مفرغی" هستند. همچنین نوع بازی ها به سمت شیوۀ گروتسک گرایش دارد و از شیوۀ بازیگری رئال خارج شده است. هنرکار همچنین با پررنگ نمودن فضاهای کمیک نمایشنامه،"پروانه های مفرغی" را به اثری کمدی و غیرکلاسیک تبدیل کرده است.

شیدا ابراهیمی تنها بازیگر زن این اثر نمایشی که بعد از همکاری با هوشمندهنرکار در نمایش قبلی این کارگردان یعنی"آنتیگونه" که در تالار مولوی در مهرماه87 اجرا شده، برای دومین بار در نمایشی از هنرکار نقش آفرینی می کند، نقش "اوفره زین" که دختری است احساساتی را در نمایش "پروانه های مفرغی" به عهده دارد. اوفره زین که قبل از شروع ماجرای نمایش، مسیحی شده است، زمان زیادی از نمایش را در سکوت بازی می کند. سکوتی که بنا به منطق شخصیت پردازی نمایشنامه به دلیل عهدی است که او بسته و ابراهیمی با بازی تیپیکال در کنار دیگر بازیگران این نمایش به خوبی از عهدۀ بازی شخصیت اوفره زین برآمده است. این شخصیت که در واقع خواهر دانشمندجوان است با ورودش به عنوان میهمان از یونان به قصر سزار روم باستان، تقابل بین جهل و دانش را به نمایش می‌گذارد و با ورود این دو و وقوع اتفاقاتی که متعاقباً رخ می دهد، نمایش به نوعی کمدی اشتباهات تبدیل شده و این اشتباهات پی در پی، در پایان منجر به فاجعه ای عظیم می شود.

کاظم هژیرآزاد، فرزین محدث، شیدا ابراهیمی، ‌سیاوش جامع، علی طاهری، کامیار محبی، کیارش لبانی به همراه هوشمند هنرکار بازیگران اصلی این نمایش هستند. پارسا پولادوند دستیار كارگردان، نسرین پیش بهار منشی صحنه، افسانه قلی‌زاده طراح گریم، الهام شعبانی طراح لباس، ابراهیم حسینی عکاس و علیرضا مصطفی‌زاده به عنوان طراح پوستر و بروشور با گروه همکاری دارند.

گفتنی است، نمایش "پروانه های مفرغی" از 16مهرماه هرشب ساعت19 به مدت115دقیقه در تالار"سایه" مجموعۀ تئاترشهر به صحنه می رود.