بازی گردانان بازار انرژی جهان پس از 2025

بولتن نیوز به نقل از شانا_ پیمان جنوبی:  قدرتهای بزرگ، اهداف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی ،رفاهی و امنیتی را در پرتو برتریهای فناوری و افزایش قدرت رقابتی دنبال می کنند، چرا که دست یافتن هر بازیگر به فناوری برتر برای خلق ثروت و ارتقای سطح بهره وری و کارامدی ملی، راهبردی ضروری در عصر کنونی برای دست یافتن به زندگی بهتر است.

تمامی جوامع برای تحقق اهداف خویش به رشد اقتصادی نیازمندند و رشد اقتصادی نیز نیازمند تامین پایدار انرژی است.

مطالعات جهانی حاکی از آن است که منابع هیدرو کربوری تا سال 2050 میلادی سهم عمده ای را در سبد انرژی جهان بعهده خواهند داشت و بررسی روند ذخایر و منابع هیدروکربوری و توزیع جغرافیایی آن در سطح جهان نیز نشان دهنده آن است که از افق 2025 میلادی به بعد تنها پنج کشور خاورمیانه شامل عربستان سعودی، ایران، کویت، عراق و امارات با دارا بودن 70 درصد از ذخایر و منابع نفت و گاز جهان، عمده ترین تولید کننده و بازیگران اصلی بازار سوختهای فسیلی خواهند بود.

نگاهی به ذخایر اثبات شده 754.12 میلیارد بشکه ای نفت خام و 75.91 تریلیون متر مکعبی گاز طبیعی  در منطقه غرب آسیا (مطابق آمار سال 2008 ) نشاندهنده آن است که 59.95 درصد از کل ذخایر 1333 میلیارد بشکه ای به اثبات رسیده نفت در جهان( بدون احتساب 150.7 میلیارد بشکه شنهای نفتی کانادا) و 41.03 درصد از کل ذخایر اثبات شده گاز طبیعی 185.3 تریلیون متر مکعبی جهان در منطقه غرب آسیا قرار گرفته است.

ذخایر نفت خام

بررسی ها در خصوص ضریب برداشت نفت خام حاکی از آن است که با توجه به آمار ذخایر و حجم تولید نفت خام در مناطق مختلف جهان در سال 2008، متوسط عمر مخازن نفت منطقه غرب آسیا در بخش ذخایر  حداقل 28 و حداکثر 64 سال بیشتر از دیگر مناطق جهان است.

نتایج این پژوهش نشان می دهد که با توجه به ذخایر اثبات شده نفت خام تا پایان سال 2008 ( بدون در نظر گرفتن شنهای نفتی کانادا) و روند تولید نفت خام در مناطق مختلف جهان در این سال، کشورهای منطقه " آمریکای شمالی" و " آسیا و حوزه اقیانوس آرام" به ترتیب نام با سهم 5.64 و 3.34 درصدی از کل ذخایر نفتی جهان، به ترتیب 16.05 و 9.69 درصد از تولید نفت خام جهان را به خود اختصاص داده اند و با ادامه روند برداشت به این شکل عمر مخازن نفتی این کشورها به ترتیب تا 14.8 و 14.52 سال پس از سال 2008 به اتمام خواهد رسید.

کشورهای منطقه " اروپا و اورآسیا" و "آفریقا" نیز به ترتیب نام با سهم 11.3 و 9.98 درصدی از کل ذخایر نفتی جهان در سال 2008، به ترتیب 21.5 و 12.57 درصد از تولید نفت خام جهان را به خود تخصیص داده اند و با ادامه برداشت به این شکل، عمر میادین نفتی این کشورها در صورت ادامه برداشت مطابق سال 2008 تنها تکافوی 22.15 و 33.45 سال را پس از 2008 خواهد داشت.

نتایج بررسی نشان می دهد کشورهای "آمریکای مرکزی و جنوبی" و منطقه "غرب آسیا" به ترتیب با سهم 9.79 و 59.95 درصدی از کل ذخایر نفتی جهان در سال 2008، با سهمی معادل 8.17 و 32.02 درصد از تولید جهانی نفت خام، بیشترین عمر مخازن را دارا خواهند بود به شکلی که با ادامه تولید با روند سال 2008 عمر ذخایر نفتی مناطق فوق به ترتیب 50.48 و 78.86 سال پس از 2008 براورد می شود.

ذخایر گاز طبیعی

بررسی های صورت گرفته در خصوص ضریب ذخیره به تولید گاز طبیعی حاکی از آن است که با توجه به آمار ذخایر و حجم تولید گاز طبیعی در مناطق مختلف جهان در سال 2008، متوسط عمر مخازن گاز طبیعی منطقه غرب آسیا در بخش ذخایر گاز طبیعی حداقل 131 سال و حد اکثر 181 سال بیشتر از دیگر مناطق جهان است.

نتایج پژوهشهای صورت گرفته توسط بریتیش پترولیم ( BP) نشاندهنده آن است که با توجه به ذخایر اثبات شده گاز طبیعی تا پایان سال 2008 و روند تولید در مناطق مختلف جهان در این سال، کشورهای منطقه " آمریکای شمالی" و " آمریکای مرکزی و جنوبی" به ترتیب نام با سهم 4.79 و 3.95 درصدی از کل 185.3 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی اثبات شده در جهان به ترتیب 26.5 و 5.2 درصد از تولید حدود 3066 میلیارد متر مکعبی گاز طبیعی جهان را در سال 2008 به خود اختصاص داده اند و با ادامه روند برداشت به این شکل، عمر ذخایر گاز طبیعی این مناطق به ترتیب تا 4.8 و 4 سال بعد به اتمام خواهد رسید.

برابر این گزارش کشورهای منطقه " آفریقا" و " حوزه اقیانوس آرام" به ترتیب نام با سهم 7.92 و 8.32 درصد از کل ذخایر گاز طبیعی جهان در سال 2008 به ترتیب 7 و 13.4 درصد از تولید گاز طبیعی جهان در این سال را به خود تخصیص داده اند و ذخایر گاز طبیعی این کشورها در صورت ادامه برداشت مطابق سال 2008، به ترتیب تنها تکاپوی 68 و 37 سال آینده را خواهد کرد.

همچنین نتایج پژوهش سال 2009 شرکت بریتیش پترولیوم مندرج در ترازنامه هیدروکربوری سال 1387 نشان می دهد، کشورهای " اروپا و اورآسیا" و کشورهای" غرب آسیا " به ترتیب با سهم حدود 34 و 41 درصدی از کل ذخایر گاز طبیعی جهان در سال 2008، معادل 35.5 و 12.4 درصد از تولید جهانی گاز طبیعی را به خود اختصاص داده اند. با ادامه روند برداشت به این شکل، عمر مخازن گاز طبیعی این کشورها به ترتیب تا حدود 58 و 199 سال دیگر به اتمام خواهد رسید.

بر این اساس ملاحظه می کنیم با روند فعلی تولید و با توجه به ذخایر گاز طبیعی در مناطق مختلف جهان، کشورهای منطقه " غرب آسیا" با عمر ذخایری حدود 199 سال، بیشترین عمر مخازن را در جهان دارا هستند که تقریبا چیزی حدود سه برابر عمر مخازن گاز طبیعی در دیگر نقاط جهان است.

توضیح: نتایج فوق با توجه به ذخایر اثبات شده تا پایان سال 2008 یه دست آمده که با آمارهای سال 2009 اختلاف معنی داری ندارد. در صورت اکتشاف جدید و تغییر در تولید در سالهای بعد از 2009 شاهد تغییرات در عمر میادین نفتی خواهیم بود.

منبع آماری: ترازنامه هیدروکربوری سال های 1387 و 1388 وزارت نفت