اردن در آستانه یک انفجار اقتصادی است

گروه بین الملل: کشور پادشاهی اردن به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی خود داری حساسیت ویژه ای در نگاه غرب و ایالات متحده است؛ این کشور کوچک که مجموعه خطوط مرزی آن تنها به 1619 کیلومتر می رسد در نقطه ای قرار گرفته است که از شمال با سوریه، از شمال شرقی با عراق، از شرق و جنوب با عربستان سعودی و از غرب با اسرائیل و کرانه باختری همسایه‌است .

به گزارش صفحه عربی بولتن نیوز، بحران های اقتصادی و سیاسی به وجود آمده در این کشور موجب آن گردید که آمریکا برای نجات آن دست به دامان عربستان و قطر شود تا با دلارهای نفتی خود از به خطر افتادن امنیت اسرائیل جلوگیری کند.

«حسن هانی زاده» در گفت و گو با بولتن نیوز به علل پذیرش اردن در شورای همکاری خلیج فارس و تبیین وضعیت کنونی این کشور پرداخته است.

بولتن: کشور اردن به لحاظ موقعیت ژئوپلیتیکی و سیاست خارجی دارای چه ویژگی هایی است که مورد توجه کشورهای منطقه و به خصوص عربستان و قطر قرار دارد؟

پس از دو دهه اختلاف میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، بالاخره 6 کشور نسبت به حضور اردن در این شورا رضایت دادند.

در طول این سال ها عربستان و قطر به ورود اردن به این شورا علاقه نشان می دادند و این در حالی بود که کشورهایی نظیر کویت و امارات متحده عربی به شدت نسبت به حضور اردن در این شورا واکنش منفی نشان می دادند.

دلیل این واکنش نیز در دو کشور متفاوت است؛ کشور کویت به دلیل کمک های اردن به صدام در جنگ 1990 علیه این کشور نسبت به اردن حساس است و امارات متحده نیز از سرازیر شدن نیروی کار اردن به کشورش هراسان است.

گذشته از این موارد، از آنجا که کشور اردن همسایه عربستان سعودی به حساب می آید و هردو کشور نیز دارای نظام پادشاهی می باشند، اختلافات فراونی هم در مسائل سیاست خارجی- و به خصوص مسئله فلسطین- و هم در خصوص مرزها با یکدیگر دارند و حضور اردن در شورای همکاری خلیج فارس به صورت پنهان به اختلافات دامن زده و آن را افزایش خواهد داد.

بولتن: در حال حاضر در سیاست خارجی عربستان و قطر نسبت به اردن چه نقاط اشتراک و اختلافی وجود دارد؟

از یک سو به دلیل پیشینه نامناسب روابط اردن و عربستان، اردن را به این سمت می برد که از اختلافات میان عربستان و قطر بهره برداری کند.

از سوی دیگر بحران اقتصادی بوجود آمده در اردن موجب گردید که کشورهای عربستان و قطر با فشار آمریکا به کمک اردن بروند چرا که اقتصاد آمریکا و اروپا آسیب دیده است و عربستان و قطر می توانند از محل دلارهای نفتی، اردن را نجات دهند.

پیش بینی ها حاکی از آن است که بحران اقتصادی اردن به تنش های اجتماعی در این کشور دامن زده و کار را به فروپاشی نظام سیاسی اردن می کشاند و در صورت فروپاشی نظام اردن، امنیت اسرائیل به طور مستقیم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و دلیل فشارهای آمریکا بر شورای همکاری خلیج فارس در خصوص پذیرش اردن نیز برای جلوگیری از فروپاشی نظام اردن است.

بولتن: در صورت فروپاشی نظام سیاسی فعلی در اردن، چه تهدیداتی منافع غرب و آمریکا را در منطقه در معرض خطر قرار می دهد؟

به نظر می رسد که اردن در آستانه یک خیزش مردمی قرار دارد و نگاهی به ترکیب جامعه اردن نیز خطر فروپاشی نظام سیاسی را تشدید می کند؛ جامعه اردن، جامعه ای عشایری است و علاوه بر این اسلامگرایان نیز در این کشور سابقه ای طولانی دارند.

اخیرا نیز پادشاه اردن سعی داشته است تا با تغییر قانون انتخابات، امتیازاتی به سران قبائل و اسلامگرایان دهد که به نظر نمی رسد فایده چندانی داشته باشد چرا که بحران اقتصادی در این کشور به نقطه انفجار آمیزی رسیده است.

اردن تلاش می کند که با رایزنی های خود منابع درآمدی را افزایش دهد و از کشورهای شورای همکاری مساعدت دریافت کند و از طریق سرمایه و نیروی کار این کشورها از اوضاع فعلی رهایی یابد.

در صورت فروپاشی نظام سیاسی اردن، وضعیت منطقه دستخوش تغییرات مهمی می گردد چرا که اخوان المسلمین اردن بسیار فعال هستند و از سوی دیگر 60 درصد جمعیت این کشور را فلسطینیان مهاجر تشکیل می دهند.

بولتن: آیا اسلامگرایان فعال در اردن، از عقبه فکری سلفی برخوردارند یا ایدئولوژی متفاوتی دارند؟

اسلام گرایان اردن سلفی بوده و متاثر از وهابی های عربستان می باشند و سعی می کنند که واقعیات اسلامی را در اردن حفظ کنند بدین معنا که ساختار اجتماعی اردن را در وضع موجود حفظ نمایند.

البته لیبرال ها و افراد معتدل نیز در اردن وجود دارند اما نفوذ سلفی به خصوص در لایه های پایین جامعه فوق العاده است و بدین ترتیب اسلامگرایان این کشور به سمت سلفی گری تمایل دارند.