مسئولان ارزی در شرایط سخت از خود سلب مسئولیت نکنند

وزیر امور اقتصاد و دارایی در جلسه غیر علنی روز سه شنبه هفته گذشته مجلس شورای اسلامی در سخنانی رئیس کل بانک مرکزی را مسئول بازار ارز دانست و از خود در این زمینه سلب مسئولیت کرد.

این در حالی است که افکار عمومی به دلائل گوناگون نمی تواند این رفتار شمس‌الدین حسینی را هضم کند؛ همه ما چهره خندان آقای وزیر را طی روزهای 8 تا 10 بهمن سال گذشته کم و بیش به خاطر می آوریم که بدون توجه به غیبت طولانی مدت خود در روزهای پرنوسان ارز و سکه بر صفحات تلویزیون و روزنامه‌ها ظاهر شد و با افتخار از موفقیت هایش در مهار نوسانات قیمت ها در بازار ارز و سکه سخن گفت.

آقای دکتر شاید خودشان به دلیل مشغله فراوان فراموششان شده است. از همین رو و فقط محض یادآوری توجهشان را به این نمونه جلب می کنیم :

" .... سید شمس الدین حسینی در گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما با اشاره به اینکه از روز پنجشنبه هفته گذشته بازار ارز و سکه شاهد اصلاح روند قیمتها بوده است، گفت: سیاستها و اقدامات انجام شده در این بازارها موثر واقع شده که با تکمیل آن آثار بیشتر هویدا می شود.

سخنگوی اقتصادی دولت تصریح کرد: در مهر و آبان ماه سال 89 محدودیت تبدیل برخی اسعار در برخی کشورها برای ما ایجاد شد که بانک مرکزی آن را مدیریت کرد و محدودیت تبدیل اسعار از بین رفت و با مداخله بانک مرکزی فاصله قیمتها کاهش یافت اما از نیمه سال 90 این شکاف ارزی بیشتر شد.

وزیر اموراقتصادی و دارایی افزود: گر چه بانک مرکزی ارز زیادی به بازار عرضه کرد ولی نتوانست بر این شکاف ارزی قائق آید، بنابراین پیشنهاد کرد که نیاز اصلی کشور را پشتیبانی کند با نرخ 1400 تومان نرخ را در بازار کنترل کند ولی این سیاست در ماهها و هفته های اخیر از دست رفت...." فرارو به نقل از واحد مرکزی خبر، 9 بهمن ماه 90

همانگونه که در جملات فوق مشاهده می شود، وزیر اقتصاد خود را در موفقیت های حاصل برای مدیریت قیمت ها در بازار ارز و سکه شریک و دخیل می داند. حق ماجرا هم همین است و بدون همکاری و همدلی تمامی نهادها و دستگاه های اجرایی نمی توان بازارهای مختلف را در شرایط فعلی به درستی مدیریت کرد، بازار ارز و طلا هم از این قاعده مستثنی نیستند و کنترل آنها هم قطعا به همکاری وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و.... نیاز دارد. این مشارکت البته در موفقیت ها و شکست ها پابرجاست و یک مسئول تنها نمی تواند و نباید خود را در موفقیت ها سهیم بداند.

** تشکیل کمیته ساماندهی بازار ارز

موضوع دیگری که توجه به آن سلب مسئولیت وزیر اقتصاد از خود در مورد نوسان قیمت ها در بازار ارز را توجیه ناپذیرتر می کند، تشکیل کمیته ساماندهی بازار ارز و نقش و مسئولیت شخص وزیر اقتصاد در این کمیته است.

شمس الدین حسینی در همان گفت‌وگوی ویژه خبری در تاریخ 8 بهمن ماه 91 که رسانه ها در 9 بهمن منتشرش کردند، از تشکیل این کمیته خبر می دهد:

" .... سخنگوی اقتصادی دولت تصریح کرد: بر این اساس، تقاضای زیاد ولی کاذب برای ارز ایجاد شد و در دو هفته اخیر با توجه به درخواست بانک مرکزی از دولت، دولت به بانک مرکزی کمک کرد. بر این اساس از نیمه دوم دی ماه سال جاری کارگروه ویژه ای با حضور رئیس جمهور، رئیس کل بانک مرکزی، وزرای اقتصادی و سایر وزرا تشکیل شد و با توجه به مجموع مطالعاتی که سال گذشته در بازار ارز به دلیل تشابه اتفاقات صورت گرفته انجام شد، سریعا به جمع بندی رسیدیم و سیاستهای لازم را اتخاذ کردیم...."

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت البته پیش از این خبر تشکیل این کمیته را داده بود:

" ... معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از تشکیل کمیته پنج نفره در دولت به منظور کنترل نرخ ارز خبر داد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، رضا فاطمی امین توضیح داد: کمیته پنج نفره‌ای در دولت با حضور نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی تشکیل شده تا وضعیت بازار ارز را بررسی کرده و تمهیدات لازم برای کنترل آن را بیندیشد...." ایسنا، 27 دی ماه 90

برخی منابع آگاه البته تاریخ تشکیل این کمیته را 18 دی ماه سال 90 عنوان می کنند اما زمان تشکیل این کمیته هر چه باشد، مسلم است که از همان تاریخ تمام تصمیمات مرتبط با ارز توسط این کمیته اتخاذ می شود. مسئولیت این کمیته هم با حکم رئیس جمهور با وزیر امور اقتصادی و دارایی است. این کمیته و تداخل هایی که مسئولیت های تعریف شده برای آن با وظایف قانونی و ذاتی بانک مرکزی داشت، همان روزها مورد توجه و انتقاد رسانه ها قرار گرفت و پیش بینی شد که این تصمیم در آینده ای نه چندان دور به اختلال بیشتر در بازار می انجامد؛ تذکراتی که البته شنیده نشد تا امروز که به وضوح مشخص شده است عدم هماهنگی در تصمیمات و ناآشنایی اعضای کمیته با مسائل ارزی، باعث شده است مشکلات به قوت خود باقی باشند.

حال در چنین شرایطی وزیر امور اقتصادی و دارایی بدون توجه به مسئولیت خطیر خود در کمیته ساماندهی بازار ارز، تمام مسئولیت ها را متوجه بانک مرکزی می داند.

** بر چه مبنایی وعده می دهید؟

نکته آخر هم در مورد این سلب مسئولیت، وعده هایی است که وزیر اقتصاد برای ساماندهی بازار طی روزهای اخیر می دهد.

" .... عضو کمیسیون برنامه و بودجه افزود: در این جلسه وزیر اقتصاد قول داد ظرف 2 تا 3 روز آینده تحولات مثبتی در بازار ارز انجام شود و التهاب بازار برطرف خواهد شد.

نماینده آمل در مجلس افزود: چون وزیر اقتصاد به عنوان مسئول اقتصادی کشور است به مجلس دعوت شد و در جلسه غیرعلنی توضیحاتی ارائه کرد که در روزهای آینده اتفاقات مثبتی در بازار ارز انجام خواهد شد...." فارس، 21 شهریور 91

سؤال در واقع این است که اگر تا به حال وزیر امور اقتصادی و دارایی مسئولیتی در بازار ارز نداشته است و تمام مسئولیت های متوجه رئیس کل بانک مرکزی است، پس بر چه مبنایی شمس الدین حسینی وعده مدیریت بازار و اتفاقات خوب را در روزهای آینده می دهد؟

لازم به یادآوری است بیان این نکات به هیچ وجه به این معنا و با این هدف نیست که عملکرد رئیس کل بانک مرکزی، معاون ارزی این بانک و مدیران آن را کاملا عاری از خطا و درست ارزیابی کنیم بلکه هدف یادآوری این نکته است که مسئولان اجرایی کشور در قبال اتفاقات و کاستی ها مطابق مسئولیت ها و دایره تعریف شده برای آنها توسط قانون باید پاسخگو باشند و نباید تنها در زمان آرامش و موفقیت ها خود را شریک اعلام کنند.

مشکلات امروز کشور تنها و تنها در سایه همکاری همدلی تمامی مدیران و مسئولان قابل حل است و همانگونه مقام معظم رهبری در دیدارشان با اعضای دولت فرمودند مدیران اجرایی باید ضمن اهتمام به این همکاری ها، به قاعده تفکیک مسئولیت ها و پاسخگویی در همان حوزه نیز پایبند باشند.