قاصدان خواب‌آلود مرگ در جاده‌ها
آمارها مي‌گويند فقط در نوروز امسال 35 درصد تصادفات رانندگي را واژگوني خودرو تشكيل داده كه دليل عمده آن خستگي و خواب‌آلودگي راننده گزارش شده است.
در حالي كه رانندگي همراه با خواب‌آلودگي بيش از چهار برابر خطر تصادف به هنگام رانندگي را افزايش ميدهد، با وجود اين، همچنان رانندگان در سفرهاي جاده‌اي به‌صورت كاملا شايعي در حالتي خواب‌آلوده رانندگي مي‌كنند كه متاسفانه در موارد متعددي حوادث خونباري را رقم مي‌زنند.
گزارش‌هاي كارشناسان پليس از صحنه تصادفات رانندگي و آمارهاي پزشكي قانوني گوياي اين واقعيت است كه وقوع 35 درصد تصادفات رانندگي به دليل واژگوني خودرو كه ناشي از خواب‌آلودگي و خستگي رانندگان است، موضوع چندان كم اهميتي نيست كه بتوان از كنار آن بسادگي گذشت.
رئيس پليس راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي در حالي دليل وقوع 35 درصد تصادفات جرحي و فوتي را خواب‌آلودگي و خستگي رانندگان اعلام مي‌كند كه با هشدار در اين زمينه، از اين واقعيت تلخ پرده برمي‌دارد كه با وجود تاكيد فراوان پليس و اطلاع‌رساني رسانه‌ها مبني بر پرهيز رانندگان از رانندگي هنگام خستگي و خواب‌آلودگي، اما هنوز اين عامل مهم‌ترين علت وقوع تصادفات و واژگوني خودرو در جاده‌هاي كشور است.
سردار اسكندر مومني به رانندگان توصيه مي‌كند از آنجا كه لحظه‌اي غفلت ممكن است حوادث جبران‌ناپذيري براي رانندگان و ساير سرنشينان خودرو به بار آورد، بنابراين از رانندگان مي‌خواهيم پس از هر دو ساعت رانندگي استراحت كنند.
چشم‌هاي خواب‌آلود؛ تصادفات خونين
34 كشته و زخمي در تصادف اتوبوس و تريلر (بيست و دوم مرداد 91)؛ بررسي‌هاي كارشناسي پليس از صحنه تصادف، انحراف به چپ اتوبوس ناشي از خستگي و خواب‌آلودگي راننده را دليل وقوع اين حادثه نشان مي‌داد.
خستگي و خواب‌آلودگي راننده يك دستگاه كاميون كشنده ولوو پنج سرنشين خودروي پژو را به خواب ابدي فرو برد. (بيست و چهارم آبان 90)
بر اثر حادثه سقوط يك دستگاه خودروي سواري پژو به پايين يك پل در اتوبان قم ـ تهران، چهار سرنشين آن بشدت مصدوم شدند. گزارش پليس از صحنه تصادف خواب‌آلودگي ناشي از خستگي و تمركز نداشتن راننده را دليل اين حادثه نشان مي‌داد.
خواب‌آلودگي راننده سمند، سبب مرگ هفت سرنشين اين خودروي سواري در محور هفتگل ـ باغملك استان خوزستان شد.
شانزدهم فروردين سال گذشته واژگوني يك دستگاه خودروي سواري پرايد در كيلومتر 19 جاده فاروج به شيروان در استان خراسان شمالي شش نفر را روانه بيمارستان كرد. در اين حادثه هم خستگي و خواب‌آلودگي راننده دليل وقوع اين تصادف گزارش شده است.
اينها فقط نمونه‌هايي از صدها تصادف خونين در جاده‌هاي كشورمان بوده است كه خستگي و خواب‌آلودگي راننده، سالانه تعداد زيادي رانندگان خودروها و سرنشينان آنها را در سفرهاي جاده‌اي به كام مرگ مي‌كشاند.
با اين‌كه مسئولان پليس راهور بارها نسبت به خطر وقوع تصادفات خونين و مرگباري كه خستگي و خواب‌آلودگي راننده موجب وقوع آنها مي‌شود به رانندگان هشدار داده‌اند، اما متاسفانه آمارهاي پليس بيانگر اين واقعيت تلخ است كه همچنان واژگوني خودرو به دليل خواب‌آلودگي و تمركز نداشتن رانندگان در صدر عوامل وقوع حوادث خونبار جاده‌ها قرار دارد.
رانندگان خواب‌آلود اتوبوس، بلاي جان مسافران
نگراني مسئولان پليس راهور از بابت افزايش حوادث رانندگي ناشي از خواب‌آلودگي رانندگان زماني بيشتر مي‌شود كه آمارهاي پليس از وقوع سالانه صدها مورد واژگوني اتوبوس يا تصادف آنها با خودروهاي ديگر به دليل خستگي و خواب‌آلودگي رانندگان در جاده‌ها كه موجب زخمي و كشته‌شدن مسافران‌شان مي‌شود، حكايت دارد.
بر اساس آخرين آمار مركز فرماندهي پليس راه كشور، فقط در 120 روز، اتوبوس‌هاي مسافربري بين شهري 217 مورد تصادف خونين را در جاده‌هاي كشور رقم زده و 109 نفر را به كام مرگ كشانده‌اند؛ تصادفات خونيني كه رانندگان ناوگان حمل ونقل عمومي در جاده‌ها رقم زده‌اند و روند افزايشي اين حوادث طي سال‌هاي اخير هر روز بر نگراني‌هاي مسئولان پليس راه از بابت حضور اين ارابه‌هاي مرگ در جاده‌ها دامن مي‌زند.
نكته: بررسي تصادفات و حوادث رانندگي نشان داده است تعداد زيادي از رانندگاني كه دچار سوانح رانندگي شده‌اند بيش از 10 ساعت پياپي رانندگي كرده بودند
فرسودگي و نقص فني اين اتوبوس‌ها، خواب‌آلودگي راننده، نبود نظارت جدي ماموران پليس بر عملكرد رانندگان اتوبوس‌ها، ارتكاب برخي تخلفات حادثه‌ساز در جاده‌ها توسط آنها، به كارگيري رانندگان بي‌تجربه و بي‌صلاحيت و... از مهم‌ترين دلايلي هستند كه كارشناسان و صاحب‌نظران حوزه حمل و نقل و تصادفات آنها را در وقوع تصادفات اتوبوس‌هاي بين‌شهري دخيل مي‌دانند.
چرا رانندگان خواب‌آلود مي‌شوند؟
بررسي تصادفات و حوادث رانندگي نشان داده است تعداد زيادي از رانندگاني كه دچار سوانح رانندگي شده‌اند براي بيش از ده ساعت پياپي رانندگي كرده بودند.
در واقع علت اصلي خواب‌آلودگي‌هاي زمان رانندگي، كم‌بودن ساعات خواب و بي‌خوابي‌هاي زياد پيش از رانندگي است، به همين دليل قانون حداكثر زمان رانندگي در طول شبانه‌روز براي رانندگان كاميون‌ها معادل ده ساعت و براي رانندگان اتوبوس‌ها معادل هشت ساعت از يك سال قبل به تصويب رسيده و در مورد رانندگان وسايل نقليه حمل و نقل عمومي بار و مسافر اعمال مي‌شود.
برخي از عملكردهاي طبيعي بدن و شرايط فيزيولوژيك نيز مي‌توانند سبب خواب‌آلودگي شوند؛ از جمله اين مسائل مي‌توان به پرخوري خصوصا مصرف زياد غذاهاي چرب يا تخميري مانند دوغ كه زمينه را براي چرت‌زدن و خواب‌آلودگي مهيا مي‌كند، اشاره كرد.
در بسياري از كشورهاي جهان مصرف مشروبات الكلي يكي از عوامل اصلي تصادفات رانندگي است. الكل و مواد مخدر كه تضعيف‌كننده‌هاي سيستم عصبي مركزي و مغز هستند، مي‌توانند با ايجاد خواب‌آلودگي و گيجي، زمان تصميم‌گيري و عكس‌العمل راننده را افزايش داده و موجب افزايش احتمال وقوع تصادفات شوند. مصرف برخي از داروهاي آرامبخش و خواب‌آور مثل ديازپام يا داروهاي حاوي كدئين و نيز داروهاي ضدحساسيت (آنتي‌هيستامين) نيز گيجي و خواب‌آلودگي راننده را در پي دارد.
ترك داروهاي محرك يا ايجاد تحمل نسبت به اين داروها موجب خواب زياد و افسردگي مي‌شود. برخي از رانندگان معتاد به اين داروها وقتي در شرايط خاصي قرار مي‌گيرند كه امكان مصرف اين قرص‌ها را به‌هر دليل ندارند، مثلا راننده‌اي كه در جمع خانواده يا مسافران امكان مصرف اين قرص‌ها را ندارد، دچار خواب‌آلودگي مي‌شود و احتمال تصادف در زمان رانندگي در او بيشتر مي‌شود. توصيه مي‌شود تحت نظر روانپزشك يا پزشك معالج اقدام به قطع مصرف آنها كرد.
همچنين قطع مصرف چاي و قهوه زياد هم مي‌تواند از علل پرخوابي و خواب‌آلودگي حين رانندگي باشد.
خواب‌آلودگي را جدي بگيريد
اين يك هشدار جدي است: با حالت خواب‌آلودگي پشت فرمان نشستن خطر بروز تصادفات رانندگي را به‌طرز قابل توجهي افزايش ميدهد.
اهميت خستگي آنجاست كه راننده از ترس اين‌كه اتفاقي برايش رخ ندهد مجبور به نوشيدن، خوردن و حتي باز كردن كمربند ايمني مي‌شود و اين موارد، خطرات بيشتري را براي وي و همراهانش به‌دنبال خواهد داشت.
به‌طور كلي در كشور ما همه رانندگان اعم از حرفه‌اي و عادي ممكن است به‌‌واسطه شرايطي دچار پديده خستگي شوند كه بهترين راه براي جلوگيري از آن كمي استراحت در مكان‌هاي تعبيه شده در كنار جاده‌هاست.
رئيس پليس راه كشور مي‌گويد: «بررسي تصادفات در سفرهاي اخير نشان ميدهد بيشترين تصادفات مربوط به خواب‌آلودگي افراد هنگام رانندگي بوده است. با اين‌كه اين خطر به عنوان يك خطر هميشه در كمين و پنهان به مردم يادآوري شده است، همچنان قرباني مي‌گيرد.
سرهنگ مهماندار معتقد است: رانندگان بدون عجله و با استراحت كافي قبل از سفر مي‌توانند جلوي وقوع چنين حوادثي را بگيرند، همچنين رانندگان هنگام رانندگي و در صورت خواب‌آلودگي با نيم‌ساعت خوابيدن و پياده شدن از ماشين مي‌توانند بدن خود را به حالت عادي برگردانده و از وقوع حادثه براي خود و خانواده‌شان جلوگيري كنند.
توصيه‌هايي براي پيشگيري از خواب‌آلودگي
رانندگي در شب هم اصول و قوانين خود را دارد كه بي‌توجهي به آنها مي‌تواند حوادث جبران‌ناپذيري را رقم بزند.
1 ـ شب قبل از مسافرت به مقدار كافي و خوب استراحت كنيد.
2 ـ در مسافرت‌هاي طولاني حتما در فواصل رانندگي دوساعته مدتي را در مكان مناسبي توقف كرده، حدود 20 تا 30 دقيقه استراحت كنيد.
3 ـ قبل از شروع رانندگي از غذاهاي كم‌حجم و سبك استفاده كرده و از مصرف غذاهاي حجيم، چرب، ماست و دوغ اجتناب كنيد.
4 ـ سعي كنيد در طول شبانه‌روز هيچ‌گاه بيش از حداكثر زمان مجاز (هشت تا ده ساعت) رانندگي نكنيد.
5 ـ توجه داشته باشيد كه مصرف بسياري از داروها از جمله آرامبخش‌ها، ضدحساسيت‌ها و تركيبات كدئين‌دار موجب خواب‌آلودگي مي‌شود، لذا در صورت مصرف اين داروها از رانندگي بپرهيزيد.
6 ـ در همه حال از مصرف مواد مخدر، الكل و همچنين مواد محرك اجتناب كنيد.
7 ـ در صورت ابتلا به بيماري‌هاي جسمي يا رواني حتما براي رانندگي از پزشك معالجتان اجازه بگيريد.
8 ـ در صورت ابتلا به اختلالات خواب، مانند وقفه تنفسي در حين خواب و ناركولپسي به پزشك مراجعه كنيد.
اگر جزو آن‌دسته از رانندگاني هستيد كه با اين‌كه چشمانتان را از خستگي بسختي باز نگه مي‌داريد تا در مقابل با سرعت بيشتري به مقصد برسيد، كافي است لحظه‌اي درنگ كنيد و به عاقبت كار خود بينديشيد، در آن صورت ترجيح مي‌دهيد خودرويتان را در گوشه‌اي از شانه خاكي راه متوقف كرده، براي دقايقي كوتاه هم كه شده استراحت كنيد و پس از آن با خيالي آسوده و همراه با آرامش تا مقصد رانندگي كنيد.
پوران محمدي / گروه جامعه
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
