نودمين سالروز تاسيس دانشگاه تهران

به گزارش بولتن نیوز ،در روز 15 بهمن سال 1313 شمسي٬ سنگ بناي ساخت اولين دانشگاه نوين ايران در عهد معاصر پس از سالها تلاش و كوشش بزرگان اين سرزمين و به دست رضا شاه پهلوي در زمين هاي جلاليه تهران بنا نهاده شد. 

افتتاح دانشگاه تهران

در خبر روزنامه اطلاعات آن روز آمد:

" ... بعدازظهر امروز اعلیحضرت همایون شاهی تالار تشریح را در محل دانشگاه تهران در اراضی جلالیه بازدید و افتتاح فرمودند. در ضمن نصب لوح تاریخی ساختمان دانشگاه که مرتب از عمارت دانشکده فنی٬ حقوق و طب و ادبیات معمول گردید..."

در اين روز٬ تالار تشريح دانشكده طب به عنوان اولين بخش دانشگاه تهران افتتاح شد و كلنگ ساخت ديگر دانشكده ها هم به زمين زده شد. همچنين لوحي برنزي به عنوان يادبود در محل تاسيس دانشكده طب در زير خاك گذاشته شد.

متن لوح يادبود :

"... هنگام شاهنشاهی پادشاه ایران رضا‌شـاه پهـلوی سر دودمان پهلوی، ساختمان دانشگاه تهران به فرمان او آغاز و این نوشته کـه بـه یـادگار در دل سنگ جا گرفته به زمین سپرده شد. بهمن‌ماه ۱۳۱۳ خورشیدی ..."

کلنگ ساخت دانشگاه در شمالی‌ترین بخش اصلی دانشگاه و در محل پلکان تالار دانشکده پزشکی دانشگاه تهران به زمین خورده و لوح يادبود ساخت دانشگاه نیز در همان جا به خاک سپرده شد. به استناد اسناد تاریخی، سالن تشریح و تالار دانشکده پزشکی دانشگاه تهران قدیمی‌ترین بخش دانشگاهی مدرن ایران است.

افتتاح تالار تشريح دانشكده پزشكي توسط رضاشاه و دكتر ابوالقاسم بختيار از بنيانگذاران دانشكده پزشكي تهران

ايده اصلي ساخت دانشگاه را سالها قبل٬ دكتر اسماعيل سنگ مطرح كرد. دكتر اسماعيل سنگ در سال 1268 شمسي در ساري متولد شد. وي يك پزشك٬ اديب و سياستمدار دوران پهلوي بود. پس از تحصيلات ابتدايي در ساري جهت ادامه تحصيل به تهران مي آيد و مدتي به تحصيل در مدرسه فرانسوي آليانس مي پردازد و سپس جهت ادامه تحصيل عازم سوييس مي شود و به مدت 10 سال به تحصيل در رشته طب و ارتوپدي مي پردازد.

دكتر اسماعيل سنگ

پس از بازگشت به ايران به كار طبابت مشغول مي شود و سپس به عنوان نماينده ساري در مجلس ششم وارد مجلس شوراي ملي مي شود. در سال 1305 شمسي وي نخستين فردي بود كه پيشنهاد ساخت دانشگاه را به وزير وقت معارف٬ سيد محمد تدين٬ داد. وي در مجلس گفت : " ... بواسطه نداشتن اونیورسیته (دانشگاه) است که محصل به اروپا می‌رود و دست ما به طرف خارجی‌ها برای مستخدمین خارجی دراز است ..."

تدين در جواب دكتر سنگ نوشت : "... راجع به اونیورسیته که می‌توانیم آن را دارالعلوم بگوییم کمال علاقه را دارم و مشغول تهیه لوازم مقدماتی آن هم هستم٬ نظر من این است که در یک فضای وسیعی که شاید هشتاد تا صد هزار ذرع مربع وسعت داشته باشد بنایی ساخته شود که شعب علوم و فنون مختلف در آنجا تأسیس گردد..."

با انتشار این نامه از سوی تدین٬ رضاشاه که تازه به قدرت رسیده بود با این پیشنهاد موافقت کرد و از تدین دعوت کرد تا درباره ایده دانشگاه بیشتر توضیح دهد. تدین نیز درباره ایده ساخت دانشگاهی در پایتخت با شاه صحبت کرد. رضا شاه هم که از این ایده خوش اش آمده بود از دکترعیسی صدیق اعلم خواست تا به اروپا برود و با مطالعه وضعیت دانشگاه‌های این کشور‌هاي مترقي٬ طرح کلی يك دانشگاه را طراحي و ارائه دهد. همزمان با بازگشت دکتر صدیق اعلم و آماده شدن طرح دانشگاه در بهمن سال 1312 شمسي در جلسه هیأت دولت و با كوشش علي اصغر حكمت (كفيل وزارت معارف) ٬ شاه با ساخت و تاسيس دانشگاه موافقت كرد و بودجه ۲۵۰۰۰۰ تومانی در اختیار وزارت معارف قرار گرفت تا زمین مناسبی را برای ساخت دانشگاه تهران پیدا کنند و سرانجام اراضي باغ جـلالیه‌ براي ساخت دانشگاه انتخاب و خريداري شد.

نام "دانشگاه"  برای مجموعه واحدهای مستقل آموزشی انتخاب شد و نام هر کدام از واحدها را "دانشکده" گذاشتند. کلمه "استاد" برای معلمان دانشگاه و "دانشجو" نیز انتخاب شدند.

در نظر گرفته‌ شد که ساختمان دانشگاه‌ تهران از دانشکده پزشکی شروع شود و ساخت و افتتاح تالار تشریح اولين قسمت آن باشد. در اوایل اردیبهشت سال 1313 شمسي كار ساخت تالار تشريح آغاز گردید و با کمال جدیت پيگيري شد. نقشه‌ محل‌ نگهداری‌ اجساد و سالن‌های تشریح در دو طبقه و آمفی‌تئاتر مخصوص تعلیمات نظری به‌ مرحله اجرا گـذارده شـد و تا اواخر دی ‌ماه سال 1313 شمسي خاتمه پذیرفت. وقتی که گزارش اتمام‌ ساختمان تالار تشريح به رضا شاه رسید از سرعت‌ اتمام آن ابراز تعجب کرد و قرار شد که یک‌ روز جهت بازديد بيايد.

دكتر محمد حسين لقمان ادهم ( 1329 شمسي - 1258 شمسي)٬ دكتر اميرخان اميراعلم (1340 شمسي - 1255 شمسي) و دكتر ابوالقاسم بختيار (1349 شمسي - 1248 شمسي) از بنيانگذاران اصلي تالار تشريح و دانشكده پزشكي تهران بودند. دكتر محمد حسين لقمان ادهم رييس دانشكده طب بود و دکتر امیراعلم رئیس کـرسی تـشریح دانشكده طب و دکتر ابوالقاسم ‌بـختیار،‌ جـراح و معاون‌ دانشکده طب بودند و در راه ايجاد و اعتلاي دانشكده پزشكي تهران تلاش و كوشش بسيار كردند.  

دكتر محمد حسين لقمان ادهم                  دكتر امير اعلم                   دكتر ابوالقاسم بختيار     

تهيه و تنظيم :

دكتر حسين شهزادي - فوق تخصص قلب كودكان - مركز قلب شهيد رجايي