از چپق مادربزرگ تا سیگار دخترکان؛ تداوم یک دغدغه اجتماعی

به گزارش بولتن نیوز ،توفیق وحیدی آذر: داستان «وقتی مادر بزرگ چپق را زمین گذاشت» روایت تحولات فرهنگی و تغییر رفتارهای نسلی است. نویسنده از خاطره ترک چپق توسط مادربزرگ به دلیل توصیه حکیم، به افزایش مصرف سیگار در میان جوانان امروز، به‌ویژه دختران، می‌پردازد. او با نقد عملکرد نهادهای آموزشی و فرهنگی، ضعف در فرهنگ‌سازی و مقابله با این معضل را برجسته می‌کند. پیام نهایی داستان، دعوت به تأمل و تلاش برای کاهش مصرف دخانیات و ایجاد الگوهای مثبت در جامعه است.

نمی دانم چه معنی و دلیل داشت ،ما همه به او  آبا می گفتیم ، آبا مادر بزرگ مان بود، مادر آنا یعنی مادرمان ؛ و راحت تر بگویم مادر بزرگ مادری مان!.....از وقتی دنیا را شناخته بودیم همیشه آبا را با یک چپق دیده بودیم  که آن را آماده می کرد و مشغول کشیدن چپق مانند سرخ پوستان می شد....در طاقچه خانه ما هم یک چپق  قرار داشت که به احترام آبا نگهداری می شد! البته در همه خانه های فامیل مشابه این چپق در طاقچه ها یا با چند میخ روی دیوار بود تا هر وقت به خانه ای مهمان برود، چپق برای استفاده اش وجود داشته باشد.  این چپق تا زمان حمله شهرداری  آقا ایرج به خانه قدیمی مان با گذشت سال های طولانی باقی مانده بود که در این یورش به تاراج رفت !  یک روز آبا که خودش دنیایی از دانش گیاه دارویی را داشت، به علت سرفه به حکیم مراجعه کرد و از روز بعد چپق و تنباکو در خانه شأن کنار گذارده شد و ما کودکان عصر تلویزیون جعبه جادویی سیاه و سفید مبهوت این تصمیم بزرگ ماندیم. آبا چپق را بدستور حکیم کنار گذارد  و از شیخ کربلایی تقی پدر بزرگ یعنی شوهرش هم خواست که او هم سیگاری را که همیشه خودش لوله می کرد و توتون در آن می نهاد کنار بگذارد ....ماجرای دخانیات به سادگی در خانواده ختم شد.
 ###
 سال ها از این ماجرا می گذرد و من با ذکر یاد آن در گذر تلخ و شیرین زندگی گذشتم و لبخند  و اشک هر دو با من همراه شدند! ### 
در محله رشدیه تبریز در تراکم فروشی و تغییر کاربری خانه های آرام بتدریج خانه ها در خیابان اصلی به رستوران ها تبدیل می شود که فقط جوان های لوکس با فیس و افاده و رنگ و رخ رنگین اما با حسرتی در دل مشغول خوردن چایی می شوند....اما استیل این جوانان همیشه به چشم می خورد آنها تابوهای خاص را شکسته اند ، موی مدل زنانه دم اسبی برای پسران و حتی مردان چندان توجهی را جلب نمی کند و شلوارهایی تازه پاره آنها تعجب امثال من را بر نمی انگیزد ،اما آنچه که  تاکنون عجیب بوده و درک نمی توانم بکنم ،سیگار کشیدن استیل دختران مدل پیش از جنگ جهانی و مشابه ارتیست های سینمای سیاه و سفید هالیوود است که در تبریز شهر آرام و کمترمداخله گر در زندگی ها دیده می شوند....البته نسل  سینمای نو و بقول امروزین نسل زد  نیز حضور خود را دارند ....آنها سیگار می کشند و مو بران ما نسل ای و بی و سی و دی سیخ می کنند. آموزش رسمی در فرهنگ و آموزش علم ناتوان است و من مبهوت این ناتوانی در مدرسه و معلم و کتاب درسی نویس و برنامه ریز آموزشی ام. برای من به عنوان یک پدر خانواده مفهوم سیگار و پک زدن برای پسران تعریف ناشده بود که چه برسد به دخترکان جوان و شاد و زیبا روی!
 ### 
اما اعتیاد به سیگار در جوانان بسیار است ,رشد آمار سیگار کشیدن زنان و دختران نشان از سرعت ابتلا و اعتیاد ان است سن شروع مصرف دخانیات در کشور به ۹ سال رسیده! افزایش شیوع استعمال سیگار توسط بانوان نگران کننده است   آمار نگران کننده افزایش شیوع استعمال سیگار توسط بانوان در سال ۱۳۹۵ میزان شیوع مصرف بانوان ۲.۴ بوده سال ۱۴۰۰ به ۴.۲ رسیده است. هرچه سن استعمال پایین‌تر بیاید ترک آن سخت‌تر است به نحوی که آمار نشان می دهد و خانواده ها هراس هر از انتقال نوع تنباکوی  داخل سیگار به انواع دیگر مخدرات دارند؛ ما یک عمر سیگار را سوییچ اعتیاد به  دیگر چیز ها می دانسته ایم.
  ###
هر بار که سیگار کشیدن این کوچولوها در رستوران های بی سرانجام و غیرمجاز را می بینم باز یاد مادر بزرگم می افتند که چگونه اراده کرد و‌ چپق را بر زمین نهاد تا سالم بماند آیا آن مردان خود قهرمان پندار عرصه آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد و حتی مردان محیط زیست  توانسته فاصله کمی بیشتر از میز خود را ببیند . با آن برنامه درسی خسته کننده و فقدان ارزیابی عملکرد این چندین دهه می دانیم آنها به جز صندلی و میز خود هیچ ندیده اند. وقتی آبا چپق را زمین گذاشت ما فکر کردیم همه این کار را کردند اما اکنون به غیر آن دیده می شود کاری کنیم که جوانان ما هم چپق هایشان را کنار بگذارند.