سدهای در دست اجرا، نویدبخش آینده‌ای روشن برای کردستان

 به گزارش بولتن نیوز به نقل از ایرنا، استان کردستان هفت درصد منابع آب سطحی کشور را به خود اختصاص داده اما در برخی از مناطق استان از جمله نقاط شرقی، مشکل تامین آب پایدار وجود دارد؛ ضمن اینکه میانگین زمین های کشاورزی آبی استان از متوسط کشوری پایینتر است.

در سال های اخیر اقدامات خوبی در زمینه تامین آب شرب پایدار برخی شهرهای استان از جمله بانه، سقز و سنندج انجام شد اما نقاط شرقی استان یعنی قروه، دهگلان و بیجار هنوز در زمینه آب شرب و کشاورزی با مشکل مواجه است که در گزارشی جداگانه، این موضوع و انتقال آب سد آزاد به سد قوچم و روند اجرای پروژه بررسی شد.

در حال حاضر چندین پروژه سدسازی، آبرسانی و شبکه پایاب سدها با پیشرفت بالا، در استان در دست اجراست که به مزیت‌ این طرح ها برای توسعه بخش کشاورزی و تامین آب شرب پایدار در مناطق مختلف اشاره می شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در حال حاضر هفت پروژه سدسازی در استان در دست اجراست.

آرش آریانژاد افزود: یکی از این پروژه ها، سد چراغ ویس سقز بوده که حجم مخزن آن ۸۵.۵ میلیون متر مکعب با پیشرفت فیزیکی ۹۹.۴۲ درصدی است.

وی با اشاره به در دست اجرا بودن پروژه سد سیازاخ دیواندره، اضافه کرد: حجم مخزن این سد ۲۳۰ میلیون متر مکعب است و ۹۵.۷۸ درصد پیشرفت دارد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان یکی دیگر از سدهای در دست اجرا را سورال دهگلان عنوان کرد و گفت: حجم مخزن این سد ۱۱میلیون متر مکعب و میزان پیشرفت فیزیکی آن ۹۸ درصد است.

وی افزود: سد عباس آباد هم با حجم مخزن ۱۴ میلیون متر مکعبی از دیگر پروژه های در دست اجراست که ۹۷.۸۰ درصد پیشرفت دارد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان به این هم اشاره کرد که سد امیرآباد کامیاران با حجم مخزن ۵.۷۰میلیون متر مکعبی در دست اجرا و میزان پیشرفت فیزیکی آن ۹۸ درصد است.

آریانژاد با اشاره به در دست اجرا بودن سد رمشت، ادامه داد: حجم مخزن این سد ۵.۸۰ میلیون متر مکعب و ۹۹.۲۰ درصد پیشرفت دارد.

وی از دیگر پروژه های در دست اجرای استان را سد زیویه اعلام و اضافه کرد: حجم مخزن این سد ۱۵.۲ میلیون متر مکعب و میزان پیشرفت فیزیکی آن ۹۸.۳۰ درصد است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان اظهار کرد: طرح ها و پروژه هایی که بناست تا پایان سال ۱۴۰۳ به بهره برداری برسند، شامل سد سیازاخ دیواندره، سد امیر آباد کامیاران و شبکه آبیاری و زهکشی گاران مریوان است.

آریانژاد ادامه داد: در صورت بهره برداری از این موارد تامین آب کشاورزی اراضی کشاورزی در کامیاران، تبدیل اراضی دیم به آبی، تامین آب شرب در دیواندره و تبدیل مانده اراضی دیم پایین دست سد گاران به آبی انجام می شود.

منبع تأمین آب شرب شهر سقز تا قبل از بهره برداری از سد چراغ ویس، سد مخزنی بوکان (شهید کاظمی)بود و نیاز شرب شهر سقز جزو اهداف سد مخزنی بوکان (شهید کاظمی) نبود و در چند سال اخیر بدلیل لزوم تأمین آب شرب شهر تبریز، آبگیری از مخزن سد مذکور برای تأمین نیاز شرب شهر سقز با مشکلاتی همراه شده بود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان در این رابطه بیشتر توضیح داد و گفت: افق طرح انتقال آب از سد بوکان (شهید کاظمی) به سقز سال ۱۳۹۰ بوده و با توجه به مشکلات موجود، هدف اصلی طرح سد مخزنی چراغ ویس تأمین آب شرب شهر سقز با کیفیت مناسب بوده است.

آریانژاد اضافه کرد: مزیت اجرای سد چراغ ویس تنظیم و کنترل سیلابها و روانابها و همچنین تأمین نیاز آب شرب شهر سقز به میزان ۲۴ میلیون متر مکعب در سال، تأمین آب کشاورزی به میزان ۲۵ میلیون متر مکعب برای پنج هزار هکتار اراضی کشاورزی پایاب سد چراغ ویس، تأمین آب صنعت به میزان سه میلیون متر مکعب در سال، تأمین آب محیط زیست و پایداری جریان به میزان ۲۴.۵۰ میلیون متر مکعب در سال است.

وی افزود: هدف از احداث سد سیازاخ، کنترل و تنظیم جریانهای نابهنگام رودخانه قزل اوزن، مهمترین مزیت اجرای این سد است که می تواند تامین کننده آب کشاورزی ساحل چپ و راست رودخانه و مسیر دیواندره–بیجار سالانه حدود ۱۴۰ تا ۱۸۰ میلیون متر مکعب، بر حسب آورد رودخانه و در نتیجه توسعه کشاورزی، افزایش اشتغال و بهبود دامداری و زیست محیطی شود؛ ضمن اینکه تأمین آب شرب و صنایع شهرستانهای دیواندره و بیجاراز دیگر مزایا و اهداف طرح است.

مزیت و هدف از اجرای سد سورال هم تأمین آب کشاورزی به میزان ۱۱ میلیون متر مکعب در سال برای شبکه آبیاری و زهکش اراضی پایین دست به میزان هزار و ۲۰۰ هکتار، احیا و بهبود اراضی کشاورزی، کنترل سیلاب، تأمین نیاز زیست محیطی رودخانه، بهبود دامداری، کشاورزی و محصولات و رونق اقتصادی منطقه است.

به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کردستان به هدف از اجرای سد عباس آباد بانه هم اشاره کرد و گفت: شرایط ویژه ساختگاههای شهر بانه، در ارتفاعات نزدیک به شهر طوری است که احداث سدهای بزرگ در آن عملی نیست و این موضوع برنامه ریزی برای تامین منابع آبی بلند مدت را با مشکل مواجه ساخته است.

آریانژاد ادامه داد: افق طرح سد بانه (سبد لو) که در ورودی شهر بانه از طرف سقز در سال ۱۳۸۲ به بهره برداری رسید، تا سال ۱۳۹۵ بوده است در حالی که در زمان اتمام کار به دلیل شرایط ساختگاه، جزو گرانترین پروژه های تامین آب نسبت به حجم استحصال شده بود.

وی افزود: رشد شدید جمعیت بانه نیز بواسطه بازارهای مرزی و جمعیت سیار آن باعث شد که اجرای پروژه تامین آب در اسرع وقت به نیاز ضروری و اضطراری تبدیل شود و لازم بود که منابع آب دیگری برای بهره برداری در سال ۱۳۹۵ تعریف شود؛ بنابراین هدف اصلی احداث این سد، تأمین آب شرب شهر بانه و شهرهای بوئین، کانی سور و روستاهای مسیر بوده همچنین مهارآبهای مرزی، توسعه گردشگری و تأمین نیازهای صنعت و حق آبه کشاورزی پایین دست است.

مزیت و هدف از اجرای سد امیرآباد کامیاران نیز تأمین آب کشاورزی برای شبکه آبیاری و زهکش اراضی پایین دست به میزان۶۵۰ هکتار، احیا و بهبود اراضی کشاورزی، کنترل سیلاب، تأمین نیاز زیست محیطی رودخانه، بهبود دامداری، کشاورزی، محصولات و رونق اقتصادی منطقه است

تأمین آب کشاورزی برای شبکه آبیاری و زهکشی اراضی پایین دست به میزان۵۸۰ هکتار، احیا و بهبود اراضی کشاورزی، کنترل سیلاب، تأمین نیاز زیست محیطی رودخانه، بهبود دامداری، کشاورزی و محصولات و رونق اقتصادی منطقه از مزایا و اهداف اجرای سد رمشت است.

هدف از اجرای سد زیویه هم کنترل و مهار آب های مرزی، تأمین آب کشاورزی برای شبکه آبیاری و زهکشی اراضی پایین دست برای تأمین آب مورد نیاز هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی تحت پوشش، احیا و بهبود اراضی کشاورزی دشتهای پایین دست، کنترل سیلاب و تأمین نیاز زیست محیطی رودخانه است.

کردستان، استانی کوهستانی و اقلیم آن متاثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای است که موجب بارندگی‌های مناسب در بهار و ریزش برف در زمستان‌ها می‌شود.

میزان بارندگی سالانه در شرایط عادی اقلیمی معادل ۴۵۵ میلی‌متر است، بیشترین میزان بارندگی سالیانه مربوط به شهرهای مریوان و بانه با حدود ۸۰۰ میلی‌متر و کمترین میزان بارندگی در شرق استان حدود ۴۰۰ میلی‌متر است، میزان بارش در قسمت مرکزی یعنی سنندج نزدیک به ۵۰۰ میلی متر است.

از حوضه های آبریز اصلی استان کردستان می‌توان به خلیج فارس و دریای عمان، دریای خزر و دریاچه ارومیه و حوضه‌های آبریز نیز به سفیدرود شامل رودخانه‌های تلوار و قزل اوزن، مرزی غرب شامل رودخانه‌های سیروان و زاب کوچک، کرخه شامل رودخانه رازآور و دریاچه ارومیه شامل رودخانه های زرینه و سیمینه اشاره کرد.

تعداد دشت‌های استان ۹ مورد است که پنج دشت آن در نیمه شرقی، ۲ دشت در غرب و ۲ مورد دیگر در جنوب استان واقع شده است، دشت‌های قروه، دهگلان و چهاردولی در شرق استان جزو دشت‌های ممنوعه محسوب می‌شود.

۱۸ سد در کردستان وجود دارد که از این تعداد مدیریت ۱۲ سد در اختیار استان و بهره‌برداری مابقی سدها در اختیار استان‌های همجوار از جمله آذربایجان‌غربی و کرمانشاه قرار دارد.