غول بازار بدهی 37 درصد رشد کرد/ دولت بیش از هزار هزارمیلیارد تومان بدهکار است

گروه اقتصادی: در حالی که ارزش بازار سهام شامل بورس و فرابورس در یکسال گذشته 11.3 درصد کاهش داشته است،بررسی ها نشان می دهد که  حجم بازار بدهی ایران در یکسال گذشته 37 درصد رشد کرده است.
به گزارش بولتن نیوز، یکی از ابزارهای تامین مالی دولت استفاده از اوراق قرضه است که در سالهای گذشته از سوی دولت منتشر شده و در بورس به فروش رسیده است.سال گذشته بانک مرکزی نرخ سود اوراق مشارکت را به 30 درصد افزایش داد، تصمیمی که باعث اعتراض های بسیاری از سوی فعالان بازار سرمایه شد، با این حال بانک مرکزی این تصمیم را اجرایی کرد.

با گذشته شش ماه از سال نتایج این تصمیم بانک مرکزی باعث افت بازدهی بورس و در مقابل بزرگ شدن بازار بدهی دارد.
بررسی ها نشان می دهد که رشد ارزش بازار اوراق بدهی و تسهیلات بانکی معادل 6 و 19.8 درصد بوده که بیانگر آن است که حجم تسهیلات با سرعت بسیار بالاتری نسبت به حجم اوراق بدهی در حال رشد است.
همچنین، مانده اوراق بدهی کشور با 6 درصد رشد نسبت به ابتدای سال به عدد یک هزار و 11 همت (1.011 هزار میلیارد تومان) رسیده که از این رقم 799 همت آن مربور به اورا بدهی است.

در شش ماه گذشته همچنین خالص تامین مالی دولت از محل انتشار اوراق بدهی 82 همت گزارش شده است.
براساس این گزارش، از ابتدای سال 1400 الی انتهای شهریور سال ،1403 سهم تأمین مالی بخش خصوصی از محل انتشار اوراق،یا در کل تأمین مالی اوراق صورت گرفته در بازار سرمایه از 13 درصد به 19 رسیده است،این در حالی است که متوسط رشد سالانه ارزش اوراق بدهی بخش خصوصی در سالهای 1400  الی انتهای ،1402 معادل 54 درصد گزارش شده است.
طی شش ماه اول امسال همچنین،  مانده اوراق بدهی بخش خصوصی با 16 درصد رشد به 191 همت (هزار میلیارد تومان) رسیده که در این بازه زمانی، خالص تامین مالی بخش خصوصی 27 هزارمیلیارد تومان بوده است.

برمبنای این گزارش، خالص انتشار اوراق بدهی در شهریورماه به دلیل سررسید اوراق قرض الحسنه بانکی به مبلغ 50 همت به عدد منفی 33 همت رسیده است که دولت و بخش خصوصی در این ماه به ترتیب معادل 28 و 3/2 همت اوراق جدید منتشر کرده اند. همچنین حجم انتشار اوراق جدید دولت و بخش خصوصی در شش ماه اول سال به ترتیب برابر با 169 و 30 هزار میلیارد تومان گزارش شده است.
فقط در یک ماه منتهی به 31 شهریور1403 ، دولت با 30 هزار میلیارد تومان فروش اوراق، بزرگترین فروشنده و و بانک ها و صندوق های سرمایه گذاری به ترتیب با 20.2 همت و 12.5 هزار میلیارد تومان، بزرگترین خریدار اوراق در بازار فرابورس ایران بوده اند. این در حالی است که برخلاف ماه های گذشته، بانک مرکزی حجم خرید اوراق خود را کاهش داده و جایگاه نخست را به بانک ها واگذار کرده است.

بررسی ها نشان می دهد که حجم خالص خرید اوراق توسط بانک مرکزی در بازار فرابورس در یکسال گذشته معادل 176 هزارمیلیارد تومان بوده که 112 هزارمیلیارد تومان آن مربوط به شش ماهه نخست امسال است.ضمن اینکه صندوق های سرمایه گذاری در شش ماهه نخست امسال به صورت خالص50.5  هزار میلیارد تومان اوراق بدهی خریداری کرده اند.
پیش بینی ها نشان می دهد که در 12 ماه آینده 134 همت از اصل اوراق دولت، 20 همت از اصل اوراق بخش خصوصی و 6 همت از اصل اوراق شهرداری سررسید می شود.
در شهریورماه بر خلاف رویه پنج ماه ابتدایی سال جاری، بانک مرکزی بخشی از سفارشات قرارداد توافق بازخرید (ریپو) بانک ها را نپذیرفته و نرخ بین بانکی از متوسط 23.6 درصد در مرداد به 23.7 درصد در شهریور ماه رسیده است. در آخرین حراج شهریور ماه به تاریخ26 شهریور 1403،  مانده ریپو حدود 13.6 هزار میلیارد تومان (بیش از 5 درصد) نسبت به پایان مرداد ماه افزایش یافته و به حدود 270 همت رسیده است.

گزارش ها نشان می دهد که  در شهریورماه شاهد افزایش نرخ بهره بدون ریسک به خصوص در اوراق با سررسیدهای طولانی تر بوده ایم که نشان می دهد این اوراق در مقایسه با اوراق کوتاه مدت تر، کمتر مورد استقبال خریداران قرار گرفته است.ضمن اینکه متوسط نرخ اخزا که در خردادماه به سقف 35.8 درصد رسیده بود، در آخرین روز معاملاتی شهریورماه به 29.3 درصد رسیده است. 
متوسط نرخ اخزا در این ماه 30.1 درصد بوده که حاکی از افزایش 0.4 درصدی نسبت به ماه قبل دارد.
همچنین،  نرخ موثر وام مسکن که در اواخر سال 1402 به حدود 40 درصد رسیده بود، در شهریورماه نسبت به ماه قبل 0.6 درصد کاهش یافته و به 35.3  درصد رسیده است.