حرص صنایع لبنی

 به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن امروز، تعیین نرخ شیر خام به عنوان یکی از کالاهای اساسی گروه یک، در اختیار ستاد تنظیم بازار کشور است و «شورای قیمت‌گذاری کالاهای کشاورزی و دامی» به ریاست وزیر جهاد کشاورزی مسؤولیت اعلان نرخ خرید تضمینی شیر خام را بر عهده دارد. احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران یکم مهر در گفت‌وگویی اعلام کرده بود در جلسه ستاد تنظیم بازار قیمت مصوب هر کیلو شیرخام با چربی ۳,۲ درصد در دامداری ۱۸ هزار تومان مصوب شد. از اول مهر کارخانه‌های لبنی هر کیلو شیرخام را با نرخ ۱۸ هزار تومان باید خریداری کنند اما کارخانه‌های لبنی اعلام کردند هیچ‌گونه مصوبه‌ای در راستای افزایش قیمت شیرخام دریافت نکرده‌اند و امکان تعیین قیمت محصولات لبنی برای مصرف‌کننده نیز ممکن نیست.
در این ارتباط دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران گفت: کارخانه‌های لبنی تا امروز (با گذشت ۶ ماه از سال ۱۴۰۳) هیچ‌گونه ابلاغیه‌ای درباره نرخ خرید تضمینی شیر خام دریافت نکرده‌اند و دستگاه‌های ذی‌ربط مصوبه‌ای در این زمینه ابلاغ نکرده‌اند.
به گفته رضا باکری، تاخیر در ابلاغ این مصوبه با توجه به الزام و تبعیت قیمت محصولات لبنی از مصوبات ستاد تنظیم بازار کشور و شورای قیمت‌گذاری کالاهای کشاورزی، موجب آسیب جدی به روابط تامین‌کنندگان مواد اولیه (دامداری‌های کشور) و صنایع لبنی شده است.
افزایش قیمت لبنیات در حالی است که مصرف ۳ تا ۵ واحد شیر و لبنیات در هرم غذایی روزانه افراد جامعه ضروری است که شامل شیر، ماست، پنیر، کشک و دوغ می‌شود. سرانه مصرف سالانه شیر و لبنیات در کشورهای پیشرفته ۳۵۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم و میانگین جهانی آن ۳۰۰ کیلوگرم است اما در ایران سرانه مصرف سالانه شیر و لبنیات یک‌سوم میانگین جهانی است. در حالی که در برنامه چهارم توسعه هدفگذاری شده بود سرانه مصرف شیر و لبنیات در ایران به ۱۶۵ کیلوگرم به ازای هر نفر در سال برسد اما این رقم هنوز محقق نشده است.
باکری در ادامه از افزایش قیمت محصولات لبنی در پی افزایش قیمت شیر خبر داد و گفت: با افزایش قیمت شیر خام، فرآورده‌های لبنی نیز با افزایش قیمت مواجه خواهند شد. اگر قیمت شیر خام ۲۰ درصد افزایش یابد، لبنیات حدودا ۲۵ درصد افزایش قیمت را تجربه می‌کند. 
* کاهش تقاضا برای لبنیات در ایران
علی‌احسان ظفری، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه فرآورده‌های لبنی با اشاره به محصولاتی که با بیشترین افزایش قیمت مواجه خواهند شد، گفت: افزایش قیمت شیر بر افزایش قیمت محصولات فرآورده‌های لبنی بر پایه شیر مانند پنیر بیشترین تاثیر را می‌گذارد. کمترین قیمت در بین محصولات لبنیاتی برای خود شیر است. اگر این روند افزایشی ادامه‌ داشته باشد، شاهد کاهش هرچه بیشتر مصرف لبنیات خواهیم بود.
یکی از مشکلاتی که هم‌اکنون مردم در تهیه سبد غذایی دارند این است که هر چند وقت یک بار شاهد تغییر قیمت کالاهای مصرفی هستیم. برای نمونه قیمت شیر و لبنیات خیلی وقت نیست که به دلیل افزایش هزینه بسته‌بندی گران شده بود. قبل‌تر از آن نیز اعلام کردند قیمت شیر خام و لبنیات به دلیل حذف نهاده‌های دامی از لیست تخصیص ارز دولتی افزایش یافته است. به عبارت دیگر قیمت شیر و لبنیات به قدری افزایش یافته که میزان سرانه مصرف شیر ایران به کمتر از ۲ دهه قبل رسیده است.
در شرایطی که تقاضا برای مصرف شیر و لبنیات در کشور بسیار پایین است، افزایش پی در پی قیمت‌ها منجر می‌شود باز هم میزان تقاضا برای شیر و لبنیات کاهش یابد. در این شرایط دولت باید برای اینکه این مساله برای سلامت جامعه مشکلی به وجود نیاورد اقداماتی همچون پرداخت یارانه مصرف لبنیات را در دستور کار قرار دهد. پیش از این قرار بود که کارت خرید الکترونیکی برای مردم فعال شود تا قیمت کالاهای اساسی مانند لبنیات، گوشت و... برای مصرف‌کننده‌ها بویژه دهک‌های پایین جامعه ارزان‌تر تمام شود اما این اقدام انجام نشده و مصرف شیر و لبنیات از سوی دهک‌های پایین جامعه بشدت کاهش یافته است.
از طرفی سیاست‌گذاری غیرشفاف درباره قیمت شیر خام نیز به مشکلات افزوده است، چرا که در شرایط کنونی بسیاری از شرکت‌ها قیمت محصولات خود را بالاتر برده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد نظارت بر بازار ضعیف است. پلتفرم‌های فروش آنلاین که کالاهای مصرفی به خریداران تحویل می‌دهند نیز قیمت این محصولات را نجومی کرده‌اند. 
* توزیع شیر مدارس زیر فشار گرانی و نبود زیرساخت‌ها
سال گذشته وزارت آموزش‌و‌پرورش بعد از توقف 10 ساله توزیع شیر در مدارس آن را در چند استان کشور اجرایی کرد. قرار بود این پروژه در کل کشور اجرایی شود اما در ادامه به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های تولید شیر در برخی استان‌ها و نیز قیمت بالای شیر، این پروژه با چالش‌هایی مواجه شد. در حالی که بر هیچ‌کس پوشیده نیست در شرایط کنونی که سفره مردم به دلیل تورم‌ کوچک شده است، این وظیفه دولت است که مانع زیاده‌خواهی صنایع شود. البته نباید فراموش کرد بسیاری از مغازه‌های لبنیات سنتی بدون توجه به ملاحظات و مصوبات، هرگاه بخواهند بر قیمت محصولات خود می‌افزایند. اتحادیه‌ها نیز گویا وظیفه‌ای برای خود قائل نیستند که بر کیفیت و قیمت محصولات آنها نظارت کنند.
در حال حاضر بسیاری از این صنایع به بهانه‌ اینکه ذی‌نفعان آنها سهامداران هستند و سودآوری در اولویت برنامه آنها قرار دارد، به دنبال گران کردن قیمت محصولات لبنی هستند، در حالی که هم اکنون بازارهای صادراتی برای این شرکت‌ها فراهم است و می‌توانند بخشی از محصولات خود را برای رشد سودآوری صادر کنند، همان‌طور که در ۲ سال گذشته بسیاری از این شرکت‌ها برای نخستین‌بار به بازار روسیه وارد شدند. البته پیش از این بازار کشورهایی مانند عراق نیز به نوعی در تصاحب شرکت‌های لبنیاتی ایران بود. به طور قطع درآمدهای ارزی می‌تواند سودآوری قابل توجهی برای این صنایع به ارمغان آورد، بنابراین نباید به بازار داخلی به عنوان محلی برای کسب سودهای نجومی نگاه کنند.