وقتی شبِ یک روزِ تعطیل، کارگران را بلعید

گروه اقتصادی: در ساعت‌های پایانی شب، زمانی که بیشتر مردم ایران در آرامش خانه‌هایشان به سر می‌بردند، در اعماق تاریک معدن زغال‌سنگ طبس، انفجاری مهیب جان ده‌ها کارگر را گرفت. فاجعه‌ای که در پی آن تاکنون ۵۰ نفر از کارگران جان خود را از دست دادند و ۲۲ نفر دیگر نیز مصدوم شدند. این حادثه تلخ نه‌تنها غمی سنگین بر دل خانواده‌های قربانیان نهاد، بلکه پرسش‌هایی جدی درباره شرایط کار در معادن کشور، ایمنی کارگران و چرایی حضور این تعداد کارگر در یک روز تعطیل و در ساعتی غیرمعمول برای کار به همراه داشت.

معدن‌کاری؛ شغلی با خطرات دائمی

به گزارش بولتن نیوز، معدن‌کاری همواره به عنوان یکی از پرخطرترین مشاغل شناخته شده است. کار در عمق زمین، جایی که هوا کمتر است، خطرات بیشتری در کمین کارگران است. انفجار گاز متان، ریزش تونل‌ها و نبود تجهیزات ایمنی مناسب، همه از عواملی هستند که جان کارگران را به خطر می‌اندازند. در معدن زغال‌سنگ طبس نیز به نظر می‌رسد همین عوامل نقش اصلی را در وقوع این حادثه داشته‌اند. 

با وجود پیشرفت‌های تکنولوژیکی در حوزه ایمنی معادن، هنوز بسیاری از معادن ایران از تجهیزات ایمنی به‌روز بی‌بهره‌اند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که نبود دستگاه‌های تهویه مناسب و سیستم‌های هشداردهنده می‌تواند یکی از دلایل وقوع چنین انفجارهای مرگباری باشد. متاسفانه، در سال‌های اخیر چندین حادثه مشابه در معادن مختلف کشور به وقوع پیوسته که همواره با تلفات جانی همراه بوده است.

چرا ۵۰ کارگر در یک روز تعطیل و در ساعت ۹ شب مشغول به کار بودند؟

یکی از سوالاتی که پس از این حادثه به ذهن بسیاری می‌رسد، این است که چرا ۵۰ نفر در ساعتی که معمولاً وقت استراحت است، در معدن مشغول به کار بودند. کار شبانه در معادن به‌ویژه در ایران چندان رایج نیست، مگر آنکه فشار کاری و تقاضای زیاد برای تولید مواد معدنی وجود داشته باشد. این موضوع نه‌تنها نشانه‌ای از شرایط سخت کاری در این معادن است، بلکه شاید نشان‌دهنده عدم رعایت استانداردهای کاری و فشار بر روی کارگران برای انجام اضافه‌کاری در زمان‌های غیرعادی باشد. قضیه وقتی بغرنج‌تر می‌شود که می‌بینیم این اتفاق در یک روز تعطیل رخ داده است.

به گفته برخی از کارشناسان، یکی از دلایل اشتغال بیش از حد کارگران در چنین ساعتی می‌تواند به فشارهای اقتصادی و تلاش برای بهره‌وری بیشتر بازگردد. در شرایط اقتصادی کنونی، بسیاری از معادن تلاش می‌کنند تا با حداقل هزینه‌ها، حداکثر تولید را داشته باشند. این فشار برای تولید بیشتر می‌تواند منجر به سهل‌انگاری در رعایت اصول ایمنی و استفاده از نیروی کار در زمان‌های غیرعادی شود.

فشار اقتصادی و جان‌های از دست رفته

شرایط اقتصادی کنونی ایران نیز بی‌تاثیر بر این حادثه نبوده است. بسیاری از کارگران معدن به دلیل نیاز مالی، حاضر به پذیرش هر شرایط کاری هستند. حتی در روز تعطیل و حتی در نیمه شب. از ساعات طولانی کار گرفته تا نبود تجهیزات ایمنی کافی، همه این مسائل فشار بیشتری بر دوش کارگران می‌گذارد. در چنین شرایطی، عدم توجه به ایمنی و نبود نظارت کافی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.

اگرچه معادن به‌عنوان یکی از منابع مهم درآمدزایی در کشور شناخته می‌شوند، اما این موضوع نباید به بهای جان کارگران تمام شود. وجود قوانینی برای حمایت از حقوق و ایمنی کارگران ضروری است و نظارت دقیق بر اجرای این قوانین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

حادثه‌ای که می‌توانست جلوگیری شود

سوالی که همواره پس از چنین حوادثی مطرح می‌شود این است که آیا این حادثه قابل پیشگیری بود؟ برخی کارشناسان بر این باورند که با رعایت استانداردهای ایمنی، نصب دستگاه‌های هشداردهنده و تهویه مناسب، می‌توانست از وقوع این فاجعه جلوگیری کرد. 

با توجه به تعداد زیاد کارگرانی که در این معدن مشغول به کار بودند و عدم رعایت استانداردهای ایمنی، به نظر می‌رسد که این حادثه نتیجه یک سیستم معیوب باشد. سیستمی که در آن نیاز به تولید بیشتر، جان کارگران را به خطر می‌اندازد.

چه باید کرد؟

پس از چنین حوادثی، بررسی علت حادثه و پاسخگویی مسئولان اهمیت ویژه‌ای دارد. اما مهم‌تر از همه، جلوگیری از تکرار این فجایع است. اصلاح قوانین مربوط به کار در معادن، نظارت دقیق‌تر بر اجرای آن‌ها و بهبود شرایط کاری برای کارگران، اقداماتی هستند که باید فوراً در دستور کار قرار گیرند.

با این حال، در این لحظات غم‌انگیز، دل خانواده‌های قربانیان تنها به دنبال یک پاسخ است: چرا؟ چرا ۵۰ نفر باید در یک روز تعطیل و در ساعتی غیرمعمول مشغول به کار باشند؟ چرا ایمنی به اندازه کافی رعایت نشده بود؟ و چرا این حادثه تلخ باید رخ می‌داد؟