بازی تحریم و مشارکت

گروه سیاسی: روزنه‌گشاها یعنی همان 3 حزب اصلاح‌طلب که با انتشار بیانیه‌ای بر حضور فعالانه در انتخابات تاکید کرده‌اند، حالا در حال انتشار فهرست کاندیداهای مورد حمایت خود در سراسر ایران هستند.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن امروز، روز گذشته حزب اعتماد ملی لیست کاندیداهای خود در سراسر ایران را منتشر کرد. روز یکشنبه نیز حزب ندای ایرانیان همین اقدام را انجام داد و فهرست کاندیداهای مورد حمایت این حزب در سراسر کشور را منتشر کرد.
نکته قابل توجه اینکه حزب ندای ایرانیان در تهران از فهرست صدای ملت به سرلیستی علی مطهری نیز حمایت کرد. حزب اعتماد ملی نیز که کاندیداهای خود در 21 استان را معرفی کرده است، اعلام کرده کاندیداهای مورد حمایت خود در شهرستان‌های استان تهران را متعاقبا اعلام خواهد کرد. بر اساس بیانیه اعتماد ملی و نیز بیانیه ندای ایرانیان، هر 2 حزب اصلاح‌طلب در اکثر استان‌های کشور دارای کاندیدا هستند. بر اساس این گزارش، حزب اعتماد ملی در استان‌های یزد، همدان، هرمزگان، مرکزی، مازندران، لرستان، گیلان، کهگیلویه‌وبویراحمد، کرمانشاه، کرمان، قزوین، سمنان، زنجان، خوزستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، بوشهر، ایلام، اردبیل، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی کاندیداهای خود را اعلام کرد.
حزب ندای ایرانیان نیز فهرست کاندیداهای خود را در 26 استان یعنی استان‌های تهران (صدای ملت)، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، البرز، اصفهان، ایلام، بوشهر، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، زنجان، خوزستان، سمنان، قزوین، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه‌وبویراحمد، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان و یزد معرفی کرده است.
از آنجا که بیانیه‌های این 2 حزب سرشناس اصلاح‌طلب شامل حوزه‌های انتخابیه شده و اسامی کاندیداها به تفکیک حوزه‌های انتخابیه اعلام شده است، بررسی تعداد این حوزه‌های انتخابیه نیز قابل توجه است. حزب ندای ایرانیان اسامی 102 کاندیدای خود را در 26 استان اعلام کرده است. حزب اعتماد ملی نیز اسامی 45 کاندیدای خود را در 21 استان اعلام کرده و البته این حزب هنوز اسامی کاندیداهای خود در استان تهران را اعلام نکرده است.
حزب کارگزاران سازندگی هنوز کاندیداهای خود در سراسر کشور را به تفکیک استان‌ها و حوزه‌های انتخابیه منتشر نکرده است اما بر اساس اظهارات دبیرکل این حزب، آنها در برخی استان‌ها امکان رقابت تا 80 درصد را دارند.
* اقدامی خلاف نظر رادیکال‌ها؟
بیانیه 110 اصلاح‌طلب که به بیانیه روزنه‌گشاها مشهور شده، برخلاف ژست ابتدایی جبهه اصلاحات در تحریم انتخابات بوده است. اختلاف دیدگاه احزاب کارگزاران، اعتماد ملی و ندای ایرانیان با طیف‌های رادیکال این جریان در پی تغییر رئیس جبهه اصلاحات و جایگزینی آذر منصوری به جای بهزاد نبوی مطرح شد. همان زمان در درون جریان اصلاح‌طلب، این جابه‌جایی را نشان‌دهنده تمایل سران اصلاحات به تندروی و میدان دادن به عناصر رادیکال تفسیر کردند. به همین دلیل هنگام انتشار بیانیه روزنه‌گشاها، نخستین تحلیلی که مطرح شد این بود که این حزب‌ها به واسطه اختلاف دیدگاه عمیق با عناصر تندرو، تصمیم گرفته‌اند انحصار رادیکال‌ها در جریان اصلاحات را از بین ببرند یا دست‌کم در این مقطع خودشان از ذیل این انحصار خارج شوند.
با این وجود به مرور نشانه‌هایی آشکار شده که می‌گوید یا برخی طیف‌های رادیکال اصلاحات تا حدی از مواضع خود عدول کرده‌اند و نسبت به مشارکت محدود در انتخابات متمایل شده‌اند و یا اینکه از ابتدا این طراحی به صورتی غیرمحسوس ولو بدون اطلاع برخی افراد دخیل در این موضوع، در دستور کار بوده است. به عنوان نمونه پس از انتشار بیانیه روزنه‌گشاها، سعید حجاریان از سران طیف‌های رادیکال اصلاح‌طلبان، اگرچه نسبت به بیانیه روزنه‌گشاها با گلایه صحبت کرد اما در ادامه تصریح کرد که او از فعالیت انتخاباتی و رقابت کاندیداهای اصلاح‌طلب در برخی حوزه‌ها البته بدون ذکر عنوان جبهه اصلاحات استقبال می‌کند. حجاریان البته تاکید کرد که اصلاح‌طلبان نباید در تهران فهرست انتخاباتی بدهند و دلیل مخالفت حجاریان با ارائه فهرست اصلاح‌طلبان در تهران، اطمینان او از شکست آنها و عدم اعتماد مردم به اصلاح‌طلبان است. ضمن اینکه طیف تندرو معتقد است باید ژست خودشان درباره تحریم انتخابات را در جایی مثل تهران که شانسی برای پیروزی ندارند اتخاذ کنند اما در شهرستان‌ها و حوزه‌های انتخابیه خارج از استان تهران که امکان پیروزی کاندیداهای اصلاح‌طلب وجود دارد، آنها باید فعالانه مشارکت و رقابت کنند. البته برای مشارکت و رقابت در شهرستان‌ها نیز حجاریان شرط گذاشته و گفته است این مشارکت و رقابت بدون قید نام جبهه اصلاحات و با عنوان کاندیدای خود حزب باید شکل بگیرد.
این اظهارات حجاریان نشان داد حتی طیف‌های تندروی اصلاح‌طلبان که موضع تحریم علیه انتخابات 11 اسفند را برای جبهه اصلاحات اتخاذ کرده‌اند؛ موافق مشارکت و رقابت در انتخابات در شهرستان‌ها - و نه تهران- هستند.   
بر همین اساس می‌توان فعالیت‌های انتخاباتی روزنه‌گشاها را ارزیابی کرد. غیر از حزب ندای ایرانیان که فهرست صدای ملت را در تهران به عنوان فهرست انتخاباتی خود معرفی کرد، 2 حزب کارگزاران سازندگی و اعتماد ملی تاکنون از معرفی فهرست مطهری به عنوان فهرست حزب خود امتناع کرده‌اند. اگرچه امثال حسین مرعشی تاکید کرده‌اند فهرست صدای ملت با مشورت و توصیه‌های آنان به مطهری جمع‌بندی شده است اما هنوز به صورت رسمی اعلام نکرده‌اند که فهرست صدای ملت، فهرست انتخاباتی آنها در تهران است. البته اعضای این 2 حزب حمایت خود را از این فهرست اعلام کرده‌اند. به عبارتی آنها هم می‌خواهند پدرخوانده‌های رادیکال که از آنها خواسته‌اند در تهران فهرست انتخاباتی معرفی نکنند؛ از آنها راضی باشند و هم اینکه به صورت تلویحی هواداران خود را ترغیب کنند از فهرست صدای ملت حمایت کرده و برای رای آوردن آن تلاش کنند. 
با این حال هم روزنه‌گشاها و هم طیف رادیکال جبهه اصلاحات و حزب اتحاد ملت، نسبت به معرفی کاندیداهای اصلاح‌طلب در شهرستان‌ها و حمایت از آنها و تلاش برای پیروزی آنها اختلاف نظر ندارند.
* اختلاف هست اما...
3 روز تا انتخابات 11 اسفند مانده است. اصولگرایان با فهرست ائتلافی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب و پایداری به میدان آمده‌اند. برخی طیف‌های اصولگرا نیز فهرست امنا را منتشر کرده‌اند. این اقدام البته در انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی نیز رخ داد اما در نهایت فهرست ائتلاف توانست کرسی‌های مجلس را از آن خود کند.
از سوی دیگر، برخی احزاب اصلاح‌طلب اقدام به معرفی فهرست انتخاباتی در سراسر کشور کرده‌اند؛ فهرستی که بسیاری از افراد آن با هم مشترک هستند. در تهران نیز آنها سیاست کج‌دار و مریز اتخاذ کرده‌اند. از یک سو جبهه اصلاحات مدعی نداشتن فهرست و خط قرمز بودن معرفی فهرست در تهران است اما از سوی دیگر ندای ایرانیان فهرست صدای ملت را به عنوان فهرست خود در تهران معرفی می‌کند؛ حزب کارگزاران از این فهرست اعلام حمایت می‌کند و می‌گوید این فهرست با توصیه آنها به وجود آمده اما از معرفی این فهرست به عنوان فهرست انتخاباتی خود در تهران استنکاف می‌کند. حزب اعتماد ملی نیز همین سیاست را در پیش گرفته است. آیا این رفتار روزنه‌گشاها خلاف منویات جبهه اصلاحات است؟ آیا تندروها از وضعیت فعلی فعالیت‌های روزنه‌گشاها ناراضی هستند؟ آیا روزنه‌گشاها روی خط قرمز رادیکال‌ها پا گذاشته‌اند؟
به نظر می‌رسد آنچه اینک در انتخابات به اسم روزنه‌گشایی از سوی برخی احزاب اصلاح‌طلب در حال انجام است، چندان خلاف دیدگاه‌ها و نظرات و نقشه‌های طیف رادیکال نیست. یک بار دیگر صحبت‌های حجاریان با روزنامه اعتماد پس از انتشار بیانیه روزنه‌گشاها را مرور کنیم. حجاریان درباره سیاست اصلاح‌طلبان در انتخابات 11 اسفند می‌گوید: «الگوی مطلوب از نظر من این است که اگر حزبی می‌تواند نفر تایید صلاحیت‌شده‌اش را کاملا تضمین کند، به اسم و هویت حزبی‌اش کار کند اما نام جبهه اصلاحات را خرج نکند. بر سر این موضوع نباید دعوای هویتی کرد چون بحث استان‌ها کمی متفاوت است اما در تهران لیست دادن صحیح نبود و جبهه اصلاحات هم کار درستی انجام داد و اطلاعیه‌ای در این رابطه صادر کرد». سیاست انتخاباتی اصلاح‌طلبان از این اظهارات حجاریان پیداست. اکنون سوال اساسی این است: آیا رفتار روزنه‌گشاها در انتخابات، مغایر و خلاف سیاستی است که حجاریان به عنوان یکی از ارکان طیف رادیکال مطرح کرده است؟
این اظهارنظر حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی را که روز یکشنبه عنوان شده بخوانیم: «ما در تهران فهرستی نخواهیم داشت و درباره حمایت از ۲۰ درصد دیگر کرسی‌ها نیز شعب استانی ما در هماهنگی با جبهه اصلاحات استان خود عمل خواهند کرد».
آنچه الان توسط احزاب روزنه‌گشا در انتخابات در حال اجراست مغایرتی با مواضع حجاریان ندارد. چه حجاریان پس از بیانیه روزنه‌گشاها در دیدگاه‌های خود کمی نرمش به خرج داده باشد و چه روزنه‌گشاها تا حدودی تلاش کرده‌اند طیف رادیکال را از خود نرنجانند و خطوط قرمز آنها را در انتخابات رعایت کرده باشند؛ آنچه از رفتار و موضع اصلاح‌طلبان قابل مشاهده است این است: همه آنها روی سیاست و رفتار فعلی اتفاق نظر دارند. به عبارتی همه اصلاح‌طلبان اعم از رادیکال و جبهه اصلاحات و اتحاد ملت تا کارگزاران و اعتماد ملی و ندای ایرانیان، روی آنچه در انتخابات در حال انجام آن هستند اتفاق نظر دارند.