دستاوردهای بهداشتی جهان به قلم دکتر حسین شهزادی فوق تخصص قلب كودكان مركز قلب بیمارستان شهيد رجايي

گروه اجتماعی، دكتر حسين شهزادي، فوق تخصص قلب كودكان مركز قلب شهيد رجايي خلاصه دستاوردهای بهداشتی سال 2023 سازمان بهداشت جهانی را منتشر کرد.

به گزارش بولتن نیوز، خلاصه دستاوردهای بهداشتی سال 2023 منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی World Health Organization به شرح زیر است:

سازمان بهداشت جهانی

هفتاد و پنجمين سالگرد تاسيس سازمان بهداشت جهاني (WHO) و 75 سال دستاوردهاي بهداشتي در جهان

" ... اميد و آرزو براي داشتن جهاني بهتر وجود دارد ... "

همبستگي جهاني همه انسانها ، دولت ها و كشورها ، ما را قادر به مقابله با چالش هاي جدي و پيچيده در گذشته كرده است و نويدبخش آينده ايي بهتر براي جهان خواهد بود.

هدف نهايي سازمان بهداشت جهاني :

همه انسانها در هر جاي جهان، امكان داشتن يك زندگي سالم و ايمن را داشته باشند.

دستاوردهاي بهداشتي جهان در سال 2023 :

ريشه كن كردن بيماري ها
واکسیناسیون
پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری
سلامت در تغییرات اقلیمی و آب وهوایی
پیشگیری ، تشخیص و درمان بیماری های غیرواگیر و اختلالات سلامت روانی
کاهش مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ایی و جراحات
ارتقاء سلامت جنسی و باروری
دسترسی به داروها و محصولات بهداشتی
مرزهای جدید با سلامت دیجیتال

ريشه كن كردن بيماري ها در جهان درسال 2023 :

ريشه كني بيماري مالاريا توسط كشورهاي آذربايجان ، تاجيكستان و بليز
وضعيت طلايي كشور مصر در مسير حذف و ريشه كني هپاتيت C
عملكرد عالي و تاريخي كشور بنگلادش درريشه كني دو بيماري مهلك كالاآزار(لشمانيازيس احشايي) و بيماري فيلاريازيس لنفاوي ( الفانتيازيس )
ريشه كني بيماري خطرناك خواب ( تريپانوزوميازيس ) توسط كشور غنا
ريشه كني بيماري تراخم ( عامل عفوني اصلي نابينايي ) توسط كشورهاي بنين، مالي وعراق
ريشه كني بيماري فيلاريازيس لنفاوي ( الفانتيازيس ) توسط كشور لاﺋوس

واکسیناسیون در سال 2023 :

درنتیجه تلاش و پژوهش و نوآوری محققان برای ساخت واکسن موثر کرونا ، همراهی دولت ها و کشورها و فداکاری و ایثار و از خودگذشتگی کارکنان سیستم های بهداشتی – درمانی در جهان ، در 5 ماه می سال 2023 ، بیماریCOVID 19 از یک وضعیت اضطراری بهداشت جهانی خارج شد.
72 درصد مردم جهان حداقل یک دوز واکسن کرونا را دریافت کرده اند.
با تزریق 6/13 میلیارد دوز واکسن کرونا در کل جهان ، بیماری شدید و خطرناک COVID 19 در جهان کنترل شد و از مرگ میلیونها انسان جلوگیری شد.
تلاش و کوششی هماهنگ و جهانی برای افزایش اجرای برنامه واکسیناسیون روتین کودکان پس از پاندمی بیماری COVID 19
دو واکسن جدید ، ایمن ، موثرو نجات دهنده زندگی برای پیشگیری از مالاریا در کودکان
واکسن جدید برای پیشگیری از بیماری تب دنگی (Dengue Fever)
واکسن جدید کنژوگه مننگوکوکMen5CV) ) برای پیشگیری از بیماری مننژیت
برنامه واکسیناسیون پاپیلومای انسانی ( HPV ) برای دختران و زنان برای پیشگیری ازسرطان دهانه رحم (در حال حاضر 140 کشور این واکسن را برای بانوان خود در دسترس دارند.)

پیشگیری و واکنش به شرایط اضطراری در سال 2023 :

سال 2023 با زلزله بزرگ در ترکیه و سوریه آغاز شد و با جنگ وحشتناک غزه به پایان رسید. در این بین، جهان شاهد بسیاری از بحران‌ها، درگیری‌ها و تهدید مداوم شیوع بیماری‌ها و تغییرات آب و هوایی بوده است.
درگیری و جنگ درکشورهایی مانند جمهوری دموکراتیک کنگو، اتیوپی، هائیتی، میانمار، سودان، اوکراین و سایر کشورها. اقدامات سازمان بهداشت جهانی عبارت بودند از : پیشگیری، شناسایی و واکنش به شیوع بیماری‌های عفونی ، تقویت دسترسی به خدمات بهداشتی ضروری از زایمان نوزادان تا درمان جراحات جنگی، تامین کارکنان مراقبت های بهداشتی آموزش دیده، تهیه داروهای ضروری و تجهیزات پزشکی، و حتی به خطر افتادن جان کارکنان برای ارائه مراقبت های بهداشتی.
بلایای طبیعی در سال 2023 عبارت بود از زلزله در افغانستان، نپال، سوریه و ترکیه و همچنین سیل ویرانگر در لیبی، پاکستان و سودان . استقرار تیم‌های فوریت‌های پزشکی، ارسال کمک‌های پزشکی اضطراری و کمک به کشورها برای مقابله با تأثیرات سلامت میان‌مدت و بلندمدت این موارد، از جمله اقدامات سازمان بهداشت جهانی بود.
سازمان بهداشت جهاني کمک های بهداشتی را برای رفع نیازهای 107 میلیون نفر از مردم آسیب دیده از بحران در 29 کشور را فراهم کرد.
در سال 2023 شاهد ظهور بی سابقه بسیاری از بیماری های عفونی از جمله سیاه زخم، وبا، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، تب دنگی ، دیفتری، آنفولانزا وRSV بودیم که نیاز به یک واکنش هماهنگ منطقه ای و جهانی داشت. سازمان جهانی بهداشت با تسهيل در حمل و نقل نمونه های آزمایشگاهی، ایجاد ظرفیت های توالی یابی ژنومی ، ردیابی تماس‌های بیماران، ایجاد بیمارستان‌های صحرایی وموارد دیگر برای مهار شیوع بیماری ها و نجات جان انسان‌ها، به دولت ها و کشورهای درگیر این بیماری ها کمک کرد.
در سال 2023 ، سازمان جهانی بهداشت بیش از 1200 حمله در 19 کشوربه مراکز مراقبت‌های بهداشتی را ثبت کرده است که منجر به مرگ بیش از 700 نفر از كاركنان بهداشتي - درماني و زخمی شدن نزدیک به 1200 نفر شده است.

سلامت در تغییرات اقلیمی و آب وهوایی :

تغییرات آب و هوایی و اقلیمی ، حداقل 5/3 میلیارد نفر( تقریبا نیمی از جمعیت جهان ) را تحت تاثیر قرار داده است.
گرمای شدید، رویدادهای آب و هوایی و آلودگی هوا باعث مرگ میلیون ها انسان در سال 2023 شد و فشار زیادی را بر سیستم های بهداشتی و نیروی کار وارد کرد.
سازمان بهداشت جهانی خواستار افزایش سریع تعهدات سیاسی، مالی و اقدام ملموس دولت ها و کشورها برای محافظت از انسان ها در برابر اثرات مخرب بحران آب و هوایی است.

پیشگیری ، تشخیص و درمان بیماری های غیرواگیر و اختلالات سلامت روانی :

کاهش خطر مصرف دخانیات : اکنون6/5 میلیارد نفر( 71 % از جمعیت جهان ) در برابرخطرات مصرف دخانیات محافظت می شوند. این میزان پنج برابر بیشتر از سال 2007 است. با اقدامات سازمان بهداشت جهانی ،درطی 15 سال ،میزان سیگار کشیدن کاهش یافته است و تقریباً 40 درصد از کشورهای جهان اکنون مکان های عمومی عاری ازمصرف دخانیات را دارند.
بعد از دو کشور برزیل و ترکیه ، امسال موریس اولین کشور در آفریقا و هلند اولین کشور در اروپا شد که بسته کامل سیاست های کنترل دخانیات سازمان بهداشت جهانی را در بالاترین سطح ممکن اجرا کردند.
پیشگیری ، تشخیص و درمان به موقع بیماری خطرناک فشار خون بالا : از هر 3 فرد بزرگسال، 1 نفرمبتلا به بیماری فشار خون بالا است. از هر 5 نفر مبتلا به بیماری فشار خون بالا ، تقریباً 4 نفر درمان مناسب نمی شوند.
اگر کشورهای جهان بتوانند پوشش برنامه غربالگری ، پیشگیری و درمان مناسب بیماری فشار خون بالا را اجرا و ارتقا دهند ، میتوان ازمرگ 76 میلیون انسان بین سال های 2023 تا 2050 جلوگیری کرد.
کشور هند یک برنامه عالی برای غربالگری 75 میلیون نفر مبتلا به فشار خون یا دیابت را تا سال 2025 آغاز کرده است و کشور فیلیپین در حال گسترش برنامه های خود برای پیشگیری و مدیریت بیماری های قلبی عروقی است.
اختلالات سلامت روانی : سازمان بهداشت جهانی با ارائه خدمات بهداشت روانی، حداقل به 50 میلیون نفردر جهان کمک کرده است . حداقل 320000 نفر در جهان ، خدمات و مراقبت های بهداشتی و درمانی برای اختلالات روحی – روانی و مصرف مواد مخدر دریافت می کنند.

کاهش مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ایی و جراحات :

از سال 2010 تا 2023 ، تعداد مرگ و میرهای سالانه تصادفات جاده ای با 5 درصد کاهش به 19/1 میلیون نفر رسیده است.
در میان کشورهای عضو سازمان ملل، 108 کشور٬ کاهش مرگ و میر ناشی از ترافیک جاده‌ای را بین سال‌های 2010 تا 2021 گزارش کرده اند و 10 کشور موفق به کاهش بیش از 50 درصدی مرگ و میر ناشی از ترافیک جاده‌ای شده اند.
با این حال هنوز کارهای بیشتری باید انجام شود. تصادفات جاده ای بیش از دو نفر را در دقیقه می کشند.عابران پیاده، دوچرخه سواران و موتورسواران آسیب پذیرترین افراد هستند و با خطر فزاینده مرگ روبرو هستند.
ازهر 10 مورد مرگ به علت تصادفات جاده ایی ، 9 مورد در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ می دهد.
پیشگیری از غرق شدگی: در سراسر جهان، تخمین زده می شود که سالانه 236000 نفر بر اثر غرق شدن جان خود را از دست می دهند که بالاترین میزان این مرگ و میر،در میان کودکان 1 تا 4 ساله است. سازمان بهداشت جهانی از تمامی 194 کشور عضو درخواست می کند تا وضعیت غرق شدگی در کشور خود را ارزیابی کرده و اقدامات مناسب را برای جلوگیری از غرق شدن و نجات جان افراد به کار گیرند.

ارتقاء سلامت جنسی و باروری :

امسال ما پنجاهمین سالگرد برنامه تولید مثل انسانی (HRP) را جشن گرفتیم. یک ابتکار ویژه سازمان ملل متحد که از چشم انداز سلامت و حقوق جنسی و باروری برای همه افراد در سراسر جهان حمایت می کند.
این ابتکار منحصر به فرد، دستاوردهای برجسته ای را در زمینه تحقیقات برای سلامت جنسی و باروری، امکان افزایش دسترسی به پیشگیریهای ضروری از بارداری، مراقبت از باروری و سقط جنین ایمن را داشته است.
سال 2023، نویدبخش کاهش مرگ و میر مادران به دلیل خونریزی پس از زایمان بود. (عامل اصلی و جهانی مرگ و میر مادران ) و همچنین اولین نقشه راه جهانی برای مقابله با خونریزی پس از زایمان در اکتبر 2023 اجرایی شد.
همچنین پیشرفت های قوی تری در جهت از بین بردن سرطان دهانه رحم حاصل شده است . کشوراسترالیا در صدد حذف و ریشه کنی آن در 10 سال آینده است و سرویس بهداشت ملی انگلیس متعهد شده است که سرطان دهانه رحم را تا سال 2040 از بین ببرد.
در غربالگری سرطان دهانه رحم نیز پیشرفت هایی حاصل شد: سازمان بهداشت جهانی، چهارمین نسل آزمایش غربالگریHPV را در ژوئن 2023 اراﺋه کرد و به کشورها این امکان را داد که روش های غربالگری پیشرفته تری را برای شناسایی بیمارانی که نیاز به درمان دارند را داشته باشند.

دسترسی به داروها و محصولات بهداشتی :

کشورهای کره جنوبی ، سنگاپور و سوئیس، مقامات و سیستم های نظارتی سازمان بهداشت جهانی را به صورت کامل به رسمیت شناخته اند واستانداردها و شیوه های نظارتی شناخته شده بین المللی را رعایت می کنند.
فهرست داروهای ضروری WHO در سال 2023 با گنجاندن داروهای درمان بیماری مولتیپل اسکلروزیس و سرطان به روزرسانی شد. این لیست، دسترسی بیشتر به داروها و درمان‌های جدید را تسهیل می‌کند که می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت عمومی در سطح جهانی داشته باشد ، بدون اینکه بودجه سلامت کشورهای با درآمد کم ومتوسط را به خطر بیندازند.
همچنین تست های خود تشخیصی ضروری ،همانند تست های خودمراقبتی دیابت، مانیتورهای شخصی سنجش میزان گلوکزخون و همچنین آزمایشات تشخیصی هپاتیت E ، به روز رسانی شدند.
همچنین پیشرفت‌های امیدوارکننده‌ای در حمایت از کشورهای عضو برای مدیریت داروهای غیراستاندارد و آلوده وجود داشت. انتشار یک روش آزمایشWHO برای آلاینده‌ای که در داروهای شربتی مشاهده می‌شود، به مبارزه با محصولات بهداشتی نامرغوب که منجر به مرگ حداقل 300 کودک در سراسر جهان شده است، کمک می‌کند.

پذیرش مرزهای جدید با سلامت دیجیتال :

سازمان بهداشت جهانی در تلاش است تا ایمنی و اثربخشی هوش مصنوعی برای بهداشت و سلامت را تضمین کند. استفاده از پتانسیل هوش مصنوعی برای درمان یا تشخیص بیماری هایی مانند سرطان یا سل قابل تامل است در حالی که باید خطرات بالقوه استفاده از هوش مصنوعی مانند جمع آوری داده های غیراخلاقی، تهدیدات امنیت سایبری و تقویت سوگیری ها یا اطلاعات نادرست را به حداقل رساند.

نگاه به آینده : سال 2024

در سال 2024 ما گام های بیشتری به سوی جهانی سالم تر، ایمن تر و عادلانه تر برخواهیم داشت.
پنجاهمین سالگرد برنامه توسعه یافته ایمن سازی (EPI) را جشن خواهیم گرفت، ابتکاری برای ارائه دسترسی جهانی به واکسن های نجات دهنده برای کودکان در سراسر جهان. واکسن ها یکی از بزرگترین دستاوردهای بشریت بوده و جان افراد بی شماری را نجات داده است. با این حال در سال های اخیر، پوشش واکسن های دوران کودکی متوقف شده است. این سالگرد فرصتی را برای تصمیم گیرندگان فراهم می کند تا واکسن ها را به عنوان سنگ بنای نجات دهنده سلامت عمومی در اولویت قرار دهند.
در هفتاد و هفتمین مجمع جهانی بهداشت در ماه می 2024، کشورها توافقنامه بین المللی جدیدی را که به عنوان توافق همه گیري شناخته می شود، بررسی خواهند کرد. هدف از این توافق جلوگیری از تکرار اثرات مخرب بهداشتی و اجتماعی ناشی از کووید-19 در صورت همه‌گیری آینده است.
در سپتامبر 2024 نشستی در سطح عالی مجمع عمومی سازمان ملل در مورد مقاومت ضد میکروبی (AMR)، یکی از مهمترین تهدیدهای جهانی بهداشت عمومی برگزار خواهد شد .مقاومت ضد میکروبی، درمان عفونت ها را سخت تر می کند و خطر بیماری شدید و مرگ را افزایش می دهد. از کشورها خواسته می شود تا تعهدات جسورانه ای را برای مقابله با این تهدید، تسریع اقدامات و تلاش برای رسیدن به اهداف مورد توافق بین المللی بپذیرند.
سازمان بهداشت جهانی ،با تنهایی و انزوای اجتماعی به عنوان یک تهدید سلامت عمومی مبارزه خواهد کرد. میزان بالای انزوای اجتماعی و تنهایی عواقب جدی برای سلامتی دارد که خطر سکته مغزی، اضطراب، زوال عقل، افسردگی و خودکشی را افزایش می دهد.

منبع : سايت سازمان بهداشت جهاني

تهيه و تنظيم :

دكتر حسين شهزادي - فوق تخصص قلب كودكان - مركز قلب شهيد رجايي