ممنون که برای گرانی حتی دیگر رعایت انتخابات پیش رو را هم نمی‌کنید

گروه اقتصادی: در روزهای اخیر، قیمت کالاهای خوراکی پرمصرف در ایران شاهد افزایش چشمگیری بوده است. برخی از این کالاها نظیر تخم مرغ، مرغ و ماهی هستند که بخش مهمی از سبد غذایی خانوارهای ایرانی را تشکیل می‌دهند. این مقاله به بررسی عوامل و پیامدهای افزایش قیمت این کالاها می‌پردازد.

به گزارش بولتن نیوز، تخم مرغ، مرغ و ماهی از جمله مواد غذایی حیاتی هستند که در اغلب سفره‌های ایرانی حضور دارند. این کالاها منبع غنی از پروتئین، ویتامین، مواد معدنی و اسیدهای چرب ضروری هستند که برای سلامتی بدن اهمیت دارند. بر اساس آمار مرکز آمار ایران، مصرف سالانه تخم مرغ، مرغ و ماهی در ایران به ترتیب ۱۰.۵، ۲۶.۷ و ۱۰.۳ کیلوگرم در هر نفر است. این میزان مصرف نشان می‌دهد که این کالاها بخش قابل توجهی از بودجه خانوارهای ایرانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

افزایش قیمت تخم مرغ، مرغ و ماهی در ایران می‌تواند به چند عامل اصلی نسبت داده شود. این عوامل عبارتند از:

افزایش هزینه‌های تولید: یکی از عوامل مهم افزایش قیمت این کالاها افزایش هزینه‌های تولید آن‌ها است. برای تولید تخم مرغ، مرغ و ماهی نیاز به خوراک، دارو، واکسن، برق، گاز، آب و حمل و نقل است که همگی در شرایط اقتصادی کنونی ایران گران شده‌اند. برای مثال، قیمت خوراک مرغ و ماهی که بیشتر از ذرت و سویا تشکیل شده است، با افزایش نرخ ارز و حذف ارز ترجیحی برای واردات آن‌ها، شاهد رشد قابل توجهی بوده است. همچنین، قیمت برق و گاز که برای گرمایش و سرد کردن محیط پرورش مرغ و ماهی مورد نیاز است، با اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها و افزایش تعرفه‌ها، افزایش چند برابری یافته است. این هزینه‌های تولید در نهایت به قیمت نهایی این کالاها منعکس می‌شوند.

- کاهش تولید و تقاضا: عامل دیگری که در افزایش قیمت این کالاها نقش دارد، کاهش تولید و تقاضا آن‌ها است. بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای، طی چهار ماه اخیر صنعت مرغ تخم‌گذار بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان ضرر کرده است. این ضرر به علت اختلاف قیمت تمام شده تولید و قیمت فروش به مصرف‌کننده است که باعث بی‌رغبتی تولیدکنندگان در ادامه فعالیت شده است. برخی از مرغداران تخم‌گذار از کشتار مرغ‌های خود خبر داده‌اند که منجر به کاهش تولید تخم مرغ شده است. همچنین، برخی از ماهی‌پروران نیز به دلیل گرانی خوراک و برق و عدم تأمین بازار فروش، مجبور به تخلیه استخرهای خود شده‌اند. از سوی دیگر، با افزایش تورم و کاهش قدرت خرید شهروندان ایرانی، تقاضا برای این کالاها نیز کاهش یافته است. برای مثال، بر اساس گزارش بودجه خانوار، مصرف ماهانه مرغ در دهک اول شهری از ۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۸ به ۲.۵ کیلوگرم در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته است. این کاهش تولید و تقاضا باعث شده است که بازار این کالاها ناپایدار شود و قیمت آن‌ها نوسانات شدیدی داشته باشد.

- تحریم‌ها و مشکلات واردات: عامل سومی که در افزایش قیمت این کالاها مؤثر است، تحریم‌ها و مشکلات واردات آن‌ها است. ایران برای تأمین بخشی از نیاز خود به تخم مرغ، مرغ و ماهی به واردات از کشورهای دیگر وابسته است. اما با تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، واردات این کالاها با مشکلات زیادی روبرو شده است. برای مثال، در سال ۱۴۰۰، واردات تخم مرغ از ترکیه به دلیل شیوع آنفلوآنزای پرندگان در آن کشور متوقف شد. همچنین، واردات مرغ از برزیل به دلیل مشکلات ارزی و گمرکی با مشکلات زیادی روبرو شد. این مشکلات واردات باعث شد که عرضه این کالاها در بازار کاهش یابد و قیمت آن‌ها افزایش پیدا کند.

افزایش قیمت تخم مرغ، مرغ و ماهی در ایران پیامدهای مختلفی برای تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و اقتصاد کلان دارد. این پیامدها عبارتند از:

- تأثیر بر تولیدکنندگان: افزایش قیمت این کالاها برای تولیدکنندگان هم مزیت و هم معضل است. از یک سو، افزایش قیمت می‌تواند سودآوری تولیدکنندگان را افزایش دهد و انگیزه آن‌ها را برای ادامه فعالیت بالا ببرد. از سوی دیگر، افزایش قیمت می‌تواند باعث کاهش تقاضا و فروش این کالاها شود و درآمد تولیدکنندگان را کاهش دهد. همچنین، افزایش قیمت می‌تواند باعث افزایش رقابت و واردات از کشورهای دیگر شود و بازار تولیدکنندگان داخلی را تهدید کند. بنابراین، تولیدکنندگان باید بتوانند با افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت محصولات خود، در بازار رقابت کنند.

تأثیر بر مصرف‌کنندگان: افزایش قیمت این کالاها برای مصرف‌کنندگان هم مشکلات و هم فرصت‌ها را به همراه دارد. از یک سو، افزایش قیمت می‌تواند باعث کاهش قدرت خرید و مصرف این کالاها شود و بر سلامتی و تغذیه مصرف‌کنندگان تأثیر منفی بگذارد. از سوی دیگر، افزایش قیمت می‌تواند فرصتی برای تغییر الگوی مصرف و جایگزینی این کالاها با مواد غذایی دیگر باشد.

برای مثال، مصرف‌کنندگان می‌توانند به جای مرغ و ماهی، از گوشت قرمز، لبنیات، حبوبات و سبزیجات استفاده کنند که ممکن است ارزش غذایی بالاتری داشته باشند.

- تأثیر بر اقتصاد کلان: افزایش قیمت این کالاها برای اقتصاد کلان ایران هم مزایا و معایبی دارد. از یک سو، افزایش قیمت می‌تواند باعث افزایش تولید ناخالص داخلی، اشتغال و درآمد دولت از طریق مالیات و عوارض شود. از سوی دیگر، افزایش قیمت می‌تواند باعث افزایش تورم، کاهش رشد اقتصادی، افزایش واردات و کاهش صادرات شود. بنابراین، دولت باید بتواند با اتخاذ سیاست‌های مناسب، تعادل بین عرضه و تقاضا را حفظ کند و از افزایش قیمت بی‌رویه جلوگیری کند.

با توجه به مطالب گفته شده، می‌توان گفت که افزایش قیمت تخم مرغ، مرغ و ماهی در ایران ناشی از چندین عامل است که هر کدام پیامدهای مختلفی برای تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و اقتصاد کلان دارند. این افزایش قیمت می‌تواند هم فرصت‌ها و هم چالش‌هایی را برای این گروه‌ها ایجاد کند. بنابراین، لازم است که با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی کنونی ایران، راهکارهایی برای مدیریت این افزایش قیمت ارائه شود که هم منافع تولیدکنندگان را حفظ کند و هم حقوق مصرف‌کنندگان را تأمین کند و هم تأثیرات منفی آن بر اقتصاد کلان را کاهش دهد.

در انتها ذکر این نکته بسیار مهم است که کمتر از ۲ ماه دیگر تت دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی مانده و با توجه به شرایط کشور، پیشاپیش از طرف خیلی‌ها پیش بینی می‌شد که مشارکت مردم در این دوره بسیار پایین خواهد بود. حال، با توجه به این افزایش قیمت‌ها، از اینترنت گرفته تا مرغ و ماهی و تخم مرغ، باید انتظار مشارکتی پایینتر از همیشه را داشت که این قضیه قطعا به ضرر همگان خواهد بود.