جهاد تبیین مقدمه‌ اصلاح، تحول و مطالبه گری درست در جامعه است

گروه اجتماعی - آیا هنوز زمان پرداختن جدی به جهاد تبیین نرسیده است؟ اقدامات همراه با نتیجه دولت سیزدهم در جهاد تبیین و تاثیرگذاری آن بر جامعه چه بوده است؟ اقدامات عملی، تاثیرگذاری بر جامعه ی هدف و بودجه تخصیص داده شده جهاد تبیین شامل چه مواردی است؟ دولت باید گزارشی از اقدامات دستگاه های اجرایی در حوزه جهاد تبیین ارائه دهد. زیرا جهاد تبیین مقدمه‌ اصلاح، تحول و مطالبه گری درست در جامعه است. براین اساس در شرایط امروز، که عده ای تلاش می کنند نارسایی ها، سوء مدیریت ها، و کمبودها را بزرگنمایی و مطرح کنند، باید حقایق جامعه به درستی مطرح شود و جامعه در جهت تحول و اصلاح امور و کاهش مشکلات، مطالبه گری درست داشته باشد و بدون تنش در جهت کاهش مشکلات حرکت کرده و امید به بهبود شرایط و اصلاح امور تقویت شود

به گزارش بولتن نیوز، رهبر معظم انقلاب در دو سال اخیر، به طور جدی به اهمیت فراوان اهتمام به جهاد تبیین پرداختند و به طور دقیق و کارشناسی در قالب درس گفتارهایی جزئیات و مولفه های آن را برای مسئولین به ویژه نهادهای دولتی یادآور شدند.
جهاد تبیین به دنبال سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی ایران در آذر ۱۴۰۰، به کلیدواژه‌های عمومی ایران در زمینه های فرهنگی، مذهبی، سیاسی، همگانی و «مفاهیم عالی اسلامی» افزوده شده و به یک مطالبه عمومی و فرهنگی از همه دستگاه های دولتی و نهادهای فرهنگی و مذهبی و سیاسی تبدیل شده است.
رهبر معظم انقلاب بر روی مفاهیمی مانند تحول، کار فرهنگی و گفتمان‌سازی، نقد منصفانه و مطالبه‌گری تأکید دارند. اگر تبیین را در کنار این مفاهیم قرار دهیم، مشخص می‌شود که معنای عمیق آن چیست. در این صورت، تبیین مقدمه‌ای خواهد بود برای اصلاح، تحول و مطالبه گری درست.
تبیین به‌معنای روشنگری و بیان حقیقت و واقعیت است. زدودن غبار بدفهمی، تحریف و کج‌فهمی از مفاهیم و معارف انقلاب اسلامی و همچنین فهمیدن تحلیل‌های نادرست، غلط و مغرضانه از رویدادها و پیشگیری از تحریف و دریافت نادرست است؛ تبیین در جهت روشنگری است، بدون آنکه بخواهیم مطلبی را توجیه کنیم یا امر نادرستی را درست جلوه دهیم. اگر بخواهیم جامعه در مسیر پیشرفت و تعالی حرکت کند، این حرکت بدون حضور مردم ممکن نیست. اگر بخواهیم مردم و جوانان با انقلاب باشند، باید این تبیین را به‌گونه‌ای فراگیر، مستند و مستدل انجام دهیم. اینکه بعضی‌ها تعریف تبیین را تحریف کردند و به‌معنای پوشاندن حقایق یا توجیه اشتباهات به‌کار برده‌اند، برداشت کاملاً نادرستی است و باید این برداشت را اصلاح کرد.
«جهاد تبیین» یک فریضه‌ی قطعی و یک فریضه‌ی فوری است و هر کس که میتواند در جنگ رسانه‌ای دشمن علیه حقایق انقلاب اسلامی مردم ایران، مخاطب آن هستند و میتوانند ایفای نقش کنند؛ اگرچه مسئولین در این زمینه وظایف سنگین‌تری بر دوش دارند.

ارزیابی عملکرد مسئولان دارای ماموریت در حوزه جهاد تبیین

براین اساس این پرسش مطرح است که ارزیابی و سنجش میزان و کیفیت عملکرد آقایان مسئول دارای ماموریت در این حوزه، وظیفه ی کدام بخش از دولت است؛ تا شفافیت لازم در این خصوص در منظر افکار عمومی قرار داده شود؟
سوال اساسی این است که آیا هنوز زمان پرداختن جدی به جهاد تبیین نرسیده است؟ اقدامات همراه با نتیجه دولت سیزدهم در جهاد تبیین و تاثیرگذاری آن بر جامعه چه بوده است؟ اقدامات عملی، تاثیرگذاری بر جامعه ی هدف و بودجه تخصیص داده شده جهاد تبیین شامل چه مواردی است؟ دولت باید گزارشی از اقدامات دستگاه های اجرایی در حوزه جهاد تبیین ارائه دهد. زیرا جهاد تبیین مقدمه‌ اصلاح، تحول و مطالبه گری درست در جامعه است. براین اساس در شرایط امروز، که عده ای تلاش می کنند نارسایی ها، سوء مدیریت ها، و کمبودها را بزرگنمایی و مطرح کنند، باید حقایق جامعه به درستی مطرح شود و جامعه در جهت تحول و اصلاح امور و کاهش مشکلات، مطالبه گری درست داشته باشد و بدون تنش در جهت کاهش مشکلات حرکت کرده و امید به بهبود شرایط و اصلاح امور تقویت شود.

اقدامات عملی، تاثیرگذاری بر جامعه ی هدف و بودجه تخصیص داده شده جهاد تبیین

البته فراموش نشود عملکرد مذکور شامل تمجید و تحسین زبانی مسئولان از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب نمی شود، بلکه باید آنها را در دو بخش: اقدامات عملی خود، و تاثیرگذاری آن بر جامعه ی هدف اعلام نمایند. در ضمن اگر میزان بودجه های تخصیص داده شده برای این موضوع را هم بیان کنند که چه بهتر!
اکنون در آستانه ی سالگرد فوت خانم مهسا امینی و انتشار اخبار احتمال تکرار بروز التهابات اجتماعی از سوی تعدادی از مسئولان و رسانه ها، اهمیت مطالبه ی ما بیشتر رخ می نماید؛ چرا که اگر در حوزه ی جهاد تبیین در طول این یک سال اقداماتی دقیق، کارشناسی، و به دور از شعار و صرفا در چارچوب منویات رهبری عملیاتی شده باشد، می بایستی دغدغه ی این عناصر، مدیران انتظامی، سیاسی و رسانه ها رفع شده باشد؛ مگر آن که در پیاده سازی رهنمودهای رهبر معظم انقلاب کوتاهی شده باشد. البته جهاد تبیین مدنظر معظم له صرفا معطوف به این بازه زمانی نبوده و بازه زمانی خیلی طولانی تری را شامل می شود؛ اما از قدیم گفته اند مشت نمونه ی خروار است.

اختصاص بودجه برای جهاد تبیین درست نیست

مقام معظم رهبری در مورد بودجه جهاد تبیین بیان کرده اند که شنیدم در مجلس یک بودجه‌ی سنگینی برای جهاد تبیین در نظر گرفته‌اند؛ بنده خیلی سازگار نیستم با این ‌جور سبک در برخورد. ما سالها است که با دستگاه‌ها و با بودجه‌ها و با اینها مواجهیم دیگر. تجربه‌ی بنده میگوید که بودجه‌های بی‌نام و نشانی از این قبیل غالباً هدر میرود و به نتیجه نمیرسد. یک بودجه‌ی سنگینی را مجلس میگذارد که البتّه من به مسئولینی که این بودجه مثلاً باید به دست آنها برسد اعتماد دارم! این را به شما عرض بکنم، به هیچ وجه به آن مسئولین من بی‌اعتماد نیستم؛ چه در وزارت ارشاد، چه در سازمان تبلیغات و امثال اینها؛ به اینها اعتماد داریم؛ مردمان مؤمن و سالمی‌اند، لکن طبیعت این کار یک طبیعت غلطی است که یک بودجه‌ی سنگینی را بگذارند به عنوان جهاد تبیین که حالا البتّه امیدواریم که این آقایان توجّه کنند. خلاصه بنده موافق نیستم؛ بنده به عنوان کسی که به جهاد تبیین خیلی هم اهمّیّت میدهم، با این ‌جور بودجه گذاشتن و با این ‌جور خرج کردن توافقی ندارم.

اقدامات همراه با نتیجه دولت سیزدهم در جهاد تبیین و تاثیرگذاری آن بر جامعه

ما منتظر می مانیم که هرچه زودتر کارنامه ی اقدامات مدیران ذیربط در دولت سیزدهم در این خصوص( حتما شامل اقدامات همراه نتیجه و تاثیرگذاری) اعلام شود!

بررسی جداگانه کارنامه صدا و سیما و دولت در جهاد تبیین

همچنین کارنامه ی سازمان صدا و سیما در مقوله جهاد تبیین، باید جدای از زحمات و تلاش های دستگاههای دولتی، مورد بررسی قرار گیرد. زیرا به قول خود مدیران سازمان صداو سیما، مخاطبان آن حدود ۱۵ درصد است اما دولت سیزدهم داعیه ی مردمی بودن داشته و متعلق به ۱۰۰درصدی مردم و جامعه ۸۵ میلیونی ایران است نه فقط ۱۵ درصد جمعیت جامعه که مخاطبان صدا و سیما هستند.!
پس به عنوان یک مطالبه، منتظر اعلام اقدامات دولت انقلابی در خصوص "جهاد تبیین" می مانیم!

مقابله با جنگ رسانه‌ای دشمن علیه حقایق انقلاب اسلامی

«جهاد تبیین» موضوعی است که در سال های اخیر در بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بارها مورد تأکید و اشاره قرار گرفته است و رهبر انقلاب اسلامی ابعاد مختلف آن را توصیف کرده‌اند. ««جهاد تبیین» یک فریضه است.
اگر بخواهیم تبیین را در معارف اسلامی ریشه‌یابی کنیم، مشاهده می‌کنیم که اصولاً پیامبران برای تبیین آمده‌اند؛ تبیین حقایق عالم، تبیین وجود خود انسان، تبیین ظرفیت‌های انسان، تبیین راهی که باید برود. به همین جهت، یکی از نام‌های قرآن کریم بیان است: «هَذَا بَیَانٌ لِلنَّاس»؛ قرآن تبیین‌کننده‌ای برای مردم است. رهبر انقلاب از موضع اسلام‌شناس معتقد به معارف انقلاب و اسلام و معارف اسلامی می‌خواهد خط تبیین‌گری پیامبران و امامان را ادامه دهد.

جذب حداکثری

تبیین یکی از راهکارهای جذب حداکثری در برابر طرد و راندن کسانی است که احیاناً برداشت صحیحی از حقایق انقلاب و جامعه ندارند و بر اثر تبلیغات و القائات دیگران، دچار تحلیل غلط از واقعیات می‌شوند. به‌ هر حال، عده‌ای هستند که اگر کسانی با آن‌ها هم‌نظر نباشند، آن‌ها را طرد می‌کنند؛ حتی ممکن است کسانی به نام انقلابی‌گری، عده‌ای را طرد کنند یا بعضاً برخورد تهدیدآمیز داشته باشند و چنین افرادی را ضدانقلابی تلقی کنند! تبیین در مقابل این تلقی‌ها قرار دارد. تبیین به این معناست که در برابر افرادی که دریافت درستی از انقلاب، مفاهیم انقلاب، پیشرفت‌ها و پسرفت‌های آن ندارند، روشنگری انجام گیرد و به‌عنوان یک راهبرد برای انقلاب، نظام، جامعه و یک کار مستمر تلقی شود.

جهاد تبیین دربرابر دشمن

جهد به‌معنای تلاش و کوشش جدی است. منتها جهادی که در اسلام مطرح است، تلاش و کوشش جدی در برابر دشمن است. نمونه برجسته آن جهاد نظامی و جهاد در میدان رزم است. البته در عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، تربیتی و ... نیز به‌کار می‌رود؛ چون بعضی از عرصه‌ها و ابعادی که نیاز به تبیین دارد، به تلاش جدی و مایه گذاشتن هم نیاز دارد. در این صورت تبیین به جهاد تبدیل می‌شود؛ جهادی که وظیفه همه به‌خصوص علما، اساتید، نخبگان و رسانه‌هاست. زمانی که ابهام و تردیدی در برخی اذهان ایجاد می‌شود و شرایط، شرایط فتنه‌انگیزی و تحریف توسط دشمنان است، اگر کسی بخواهد سخنی بگوید و حقیقتی را تبیین کند، باید متحمل هزینه معنوی و حیثیتی شود و شجاعت و صراحت در اعلان مواضع برای او هزینه‌بر است. اینجا جهاد لازم است. اگر بعضی افراد موجه در قضایای فتنه ۸۸ به میدان می‌آمدند و واقعاً آنچه واقعیت داشت بیان می‌کردند، خسارات جامعه کاهش پیدا می‌کرد. تنزه‌طلبی و محافظه‌کاری و ملاحظه‌کاری مانع «جهاد تبیین» است. گاهی سخن حق در جامعه در برابر یک جریان نادرست نیاز به جهاد جدی و نوعی ازخودگذشتگی دارد. این شرایط «جهاد تبیین» را توجیه می‌کند. گاهی تصورات نادرست باعث می‌شود کسی فکر کند اگر در این مقطع حرفی بزند که حرف حقی هم هست و خودش هم به آن اعتقاد دارد، ولی ممکن است طرف‌دارانش ریزش کنند یا او را به تحجرگرایی متهم کنند، در اینجا باید با شجاعت، منطق و استدلال وارد شد. «جهاد تبیین» در مقابله با محافظه‌کاری است؛ چون اساساً جهاد حرکتی انقلابی است بر ضد محافظه‌کاری، نه اینکه «جهاد تبیین» ما را به‌سوی محافظه‌کاری سوق دهد که اشکالات را نبینیم! «جهاد تبیین» هرگز مغایرتی با نقد وضعیت ندارد و نه‌تنها نمی‌خواهد همه روش‌ها، اقدامات و برنامه‌ها را تلقی به قبول کند، بلکه معایب را هم می‌بیند؛ بنابراین، این برداشت‌های غلط از مفهوم «جهاد تبیین» را باید اصلاح کنیم.

تبیین اثربخش

نکته مهم دیگر این است که ما به تبیین اثربخش نیاز داریم؛ همان‌گونه که در جهاد نظامی کسی که می‌خواهد جهاد کند باید محاسبه‌گرانه و با برنامه وارد شود، تبیین هم همین‌طور است. حرکت آتش‌به‌اختیار به این معنا نیست که حرکت ناپخته، خام و بدون محاسبه انجام گیرد، بلکه باید کار محاسبه‌شده و عقلانی باشد. عقلانیت، بستر مشترک برای همه این مفاهیم و همه تحرکاتی است که در انقلاب اسلامی انجام می‌شود؛ چون انقلاب اسلامی انقلاب عقلانی است. اگر کسی به گوشه‌ای از فعالیت‌های کشور، نظام و انقلاب نقد دارد، باید بداند که انقلاب، عقلانی است و می‌توان با آن گفت‌وگو کرد؛ همان‌گونه که در آغاز بیانیه «گام دوم» تأکیدشده انقلاب اسلامی باید بماند، اما اینکه چگونه بماند هم برایش مهم است؛ یعنی انقلاب اسلامی استمرار و تقویت خود را در بستر عقلانیت، مردم‌سالاری، منطق و پیشرفت‌گرایی تعریف می‌کند. به همین دلیل، اثربخشی تبیین هم بسیار مهم است. در تبیین اثربخش باید به ظرفیت مخاطب، منطق مخاطب، باورپذیربودن تبیین، مستدل‌بودن (که واقعاً واقعیت و حقیقت را روشن کند) توجه کرد. البته تبیین در فضای تعاملی و اعتمادآمیز مبتنی بر اندیشه‌ورزی، بسیار اثرگذارتر خواهد بود. مردمی‌بودن تبیین، یعنی تبیین رسالتی است که هرکسی در هرجایی باید آن را انجام دهد. البته کسانی که از نخبگان جامعه به‌حساب می‌آیند، دستگاه‌هایی که برد بیشتری دارند در این زمینه بسیار بیشتر از دیگران مسئول‌اند. در یک‌سری عرصه‌ها، رسانه ملی باید «جهاد تبیین» کند و جهادگونه وارد شود یا سایر رسانه‌ها و مراکز پژوهشی، آموزشی و تربیتی باید وارد شوند؛ بنابراین، باید توجه کرد که در «جهاد تبیین» به‌دنبال تبیین اثربخش باشیم.

مخاطبان تبیین، نخبگان و مسئولان

نکته آخر هم اینکه لایه اساسی مخاطبان تبیین، نخبگان و مسئولان هستند. اتفاقاً در مواجهه با نخبگان، مسئولان، روشن‌فکران، عالمان دینی و کسانی که در مسند هدایت مردم قرار دارند، «جهاد تبیین» ارزش مضاعف پیدا می‌کند؛ زیرا مجاهدت مضاعفی لازم است تا فردی که در رأس دستگاه تبلیغی یا رسانه‌ای است، مطلب برایش روشن شود و او بتواند برای دیگران روشنگری کند؛ بنابراین، یکی از مهم‌ترین مخاطبان تبیین، نخبگان، مسئولان و مدیران هستند.
رهبر معظم انقلاب شخصاً بزرگ‌ترین «جهاد تبیین» را انجام دادند. صدور بیانیه «گام دوم» در چهلمین سالگرد انقلاب در سال ۹۷ جهاد بزرگ تبیین بود که ایشان انجام دادند. نکاتی که ایشان از موضع دفاع از حق و افشای طراحی‌های پیچیده دشمنان انقلاب و اسلام مطرح می‌کنند توسط رسانه‌های بیگانه و کسانی که تمام ‌وقت خود را می‌گذارند که اشکالی به حرف ایشان وارد کنند بلافاصله ممکن است مورد هجوم قرار گیرد، ولی ایشان ملاحظه این موارد را نمی‌کنند، بلکه به ادای تکلیف فکر می‌کنند. در «جهاد تبیین» نوعی تکلیف‌گرایی الهی بسیار عمیقی وجود دارد، همان‌گونه که حضرت امام بر روی تکلیف الهی بسیار تأکید داشتند. «جهاد تبیین» مصداق تکلیف‌گرایی است که امیدواریم همه مخاطبان بتوانند در این جهت وارد شوند.