درباره آقا مرتضی که مثل خرمشهر مقاوم است

گروه فرهنگی: محمدامین نجفیان- نمایشگاه کتاب تهران امسال با وجود همه سختی‌های مختلف برگزار شد که می‌توان برگزاری آن را قابل قبول ارزیابی کرد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از صبح نو، در میان اخبار و حواشی مختلف پیرامون این دوره از نمایشگاه که از قبل، حین و حتی بعد از برگزاری استمرار داشته، یک خبر بیشتر جلب توجه کرد و آن اینکه در روز آخر برگزاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، یکی از کتاب‌های مرتضی سرهنگی، از نویسندگان شناخته شده کشور در حوزه دفاع مقدس و از پایه‌گذاران ادبیات پایداری در ایران از نمایشگاه جمع‌آوری شده است. مسئولان نمایشگاه کتاب دلیل جمع‌آوری کتاب «نامزد گلوله‌ها» را نداشتن مجوز بیان کردند و در مقابل مسئولان انتشارات خط مقدم هم تعلل ارشاد در این زمینه را عامل عدم صدور مجوز این کتاب عنوان کردند. به هرحال هر کدام که باشد، باعث اتفاقی شده که برای این دوره از نمایشگاه کتاب حاشیه ایجاد کرده و می‌شد با اندکی تدبیر آن را حل کرد.

سرهنگی کیست؟

مرتضی سرهنگی از برجسته‌ترین نویسندگان و پژوهشگران ادبیات پایداری و دفاع مقدس در کشور است. راه‌اندازی و فعالیت در دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری ازجمله مهم‌ترین ابتکارات او است. دفتری که منشأ اثرات خیر فراوانی در حوزه تولیدات ادبیات، داستان و رمان‌های دفاع مقدسی شده است.

سرهنگی عمر کاری و حرفه‌ای خود را صرف شناساندن معارف و خاطرات رزمندگان به مردم و نسل جدید کرده است. همچنین سردبیری هفته‌نامه «کمان» با انتشار دویست شماره در هشت سال، نام مرتضی سرهنگی را در ردیف برجسته‌ترین چهره‌های عرصه ادبیات پایداری ایران قرار داده است.

سرهنگی سابقه روزنامه‌نگاری دارد و از این حوزه وارد نویسندگی شد. او ابتدا به خبرنگاری، نوشتن مقاله و یادداشت در روزنامه جمهوری اسلامی پرداخت و در تیرماه ۱۳۶۷ با همراهی هدایت‌الله بهبودی، دفتر ادبیات و هنر مقاومت را در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی بنیان‌گذاری کردند. این دفتر در زمینه گردآوری، تدوین خاطرات و آثار ادبی دوران دفاع مقدس فعالیت می‌کند. در سال ۱۳۷۵ نیز عضو شورای سردبیری روزنامه ایران بود. وی اکنون مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت و مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری است.

بیشتر بخوانیم:

آقای اسماعیلی؛:پاسخگوی بی‌حرمتی به مرتضی سرهنگی باشید

سرهنگی نقشی مهمی در مورد حضور زنان در ادبیات دفاع مقدس دارد و بر این باور است که با ورود زنان به عرصه خاطره‌نگاری، صدای جنگ بلندتر شنیده خواهد شد. او می‌گوید خاطراتی که زنان و همین‌طور کودکان و نوجوانان از جنگ دارند، قیمت تمام‌شده جنگ را برای ملت ما آشکار می‌کند.

او به ادبیات اسارت نیز توجه ویژه‌ای دارد. برخی مرتضی سرهنگی را استاد نگارش خاطرات جنگ می‌نامند.

سرهنگی برای رشد ادبیات جنگ می‌کوشد، نگاهش به این ادبیات است و همچون باغبانی دلسوز از این باغ مراقبت می‌کند. حضور پررنگ زنان در تولید ادبیات دفاع مقدسی ازجمله مسائلی بود که رهبر انقلاب در بازدید از نمایشگاه کتاب تهران و در مصاحبه با صدا و سیما هم به آن اشاره و افتخار کردند. امری که ارزش اقدامات سرهنگی را نشان می‌دهد.

سرهنگی در سال ۱۳۹۳ به‌ عنوان چهره برتر هنر انقلاب اسلامی معرفی شد و کتاب «اسرار جنگ تحمیلی به ‌روایت اسرای عراقی» او نیز به عنوان کتاب سال دفاع مقدس انتخاب شد. او کتاب‌های مختلفی ازجمله «اسم من چفیه است»، «اسم من پلاک است»، «اسم من خاکریز است»، «خرمشهر؛ کو جهان‌آرا»، «پا به پای باران»، «مرتضی آئینه زندگی‌ام بود»، «سفر بر مدار مهتاب»، «باغ انگور»، «باغ سیب»، «باغ آئینه»، «خانه کوچک»، «زندگی بزرگ» و «همه چیز درباره جنگ» را منتشر کرده که اکثر این آثار جزو کتاب‌های مهم و برجسته در حوزه دفاع مقدس است.

اگر شاعر بودم، در مدح سرهنگی می‌سرودم

اما نکته مهم در مورد مرتضی سرهنگی، نظر رهبر انقلاب اسلامی در مورد اوست. نظری که نه یک بار، بلکه چند بار به صورت علنی و قاطع بیان شده و نشان‌دهنده ارزش اقدامات سرهنگی در حوزه فرهنگی کشور است. اگر این نکته را مدنظر قرار دهیم که معمولا رهبری کمتر در مورد اشخاص به این قاطعیت و دفعات اظهار لطف می‌کنند، بیشتر به اهمیت کار سرهنگی و جایگاه او نزد رهبری پی خواهیم برد.
رهبر انقلاب حداقل در سه مورد که به صورت علنی منتشر شده است، به شدت از سرهنگی تمجید کرده‌اند و حتی گفته‌اند که اگر شاعر بودم، در مدح سرهنگی قصیده می‌سرودم یا در جایی دیگر بر او درود می‌فرستند.

ایشان در دیدار جمعی از پیشکسوتان جهاد و شهادت و خاطره‌گویان دفتر ادبیات و هنر مقاومت بیان داشتند: «اگر بنده شاعر بودم، یقینا در مدح شماها، در مدح آقای سرهنگی، در مدح آقای بهبودی، در مدح آقای قدمی، در مدح همین خاطره‌سازان و خاطره‌انگیزان قصیده می‌ساختم؛ حقیقتا جا دارد؛ چون کارِ بسیار بزرگ و بااهمیتی است. اخیرا از آقای بهبودی و آقای سرهنگی مصاحبه‌ای می‌خواندم که واقعا همین‌طور است. این آقایان معتقدند که قضایای دوره‌ دفاع مقدس را بایستی مستند کرد، تبیین کرد، مستدل کرد تا بر اساس این‌ها، آثار هنری به‌ وجود بیاید که کاملا درست است. اعتقاد من این است که ما هرچه برای دوره‌ دفاع مقدس سرمایه‌گذاری و کار کنیم، زیاد نیست؛ چون ظرفیت هنری و ادبی کشور برای تبیین این دوره، خیلی گسترده، وسیع و عمیق است و از این ظرفیت تاکنون استفاده‌ خوب و درخوری نشده است. البته کتاب‌های خوبی نوشته شده، لیکن این رشته باید استمرار پیدا کند.»

رهبر انقلاب همچنین تقریظی بر کتاب «پا به پای باران» نوشته‌اند که این نوشته به این شرح است «این دو نوشته، گویا، پرسوز، دردمندانه و هنرمندانه است.

دست این عزیزان درد نکند که درددل غریبانه‌ یک شهر، بلکه یک ملت را چنین پرمهر و دلسوز، روایت می‌کنند، تاریخ ما بعدها نه فقط خرمشهر و جوان‌ها و پدر و مادرهای مقاوم آن را، که این دل‌ها و وجدان‌های بیدار و حق‌جو و حق‌گو را نیز ستایش خواهد کرد که نگذاشتند قصه‌ جهادی به آن عظمت در لابه‌لای یاوه‌گویی‌ها و هرزه‌درایی‌های زمانه گم شود. درود بر بهبودی‌ها و سرهنگی‌ها.»
رهبری در دیدار با اعضای مجمع نویسندگان مسلمان در دهه ۷۰ هم به تمجید از سرهنگی پرداخته و می‌گویند: «همین آقای سرهنگی و آقای بهبودی کتابی [پا به پای باران] نوشته‌اند که من دو، سه خطی پشت جلد آن نوشته‌ام، من معمولا بر هر کتابی تقریظی می‌نویسم، این‌ها از روی احساس من است، یعنی آن وقتی که این‌ها را نوشتم با احساس صادقی نوشتم. پایین صفحه نوشتم: درود بر سرهنگی‌ها و بهبودی‌ها! اعتقاد من این است. چرا من چنین چیزی را بنویسم؟ این چه علتی دارد؟ مگر من با آقای سرهنگی و بهبودی خویشاوندی نزدیکی دارم؟ مگر با هم رفاقت قدیمی داریم؟ نه من فقط دو سه مرتبه آقایان را دیده‌ام. این کتاب، کتاب خوبی است. نوشته مؤثر و کار بسیار مفیدی است.»

اما جالب توجه اینکه رهبر انقلاب اسلامی در بازدید از نمایشگاه سی‌وچهارم هم با سرهنگی به گفت‌وگو پرداختند، از فعالیت‌های ایشان تمجید کردند و آثار او را کتبی دانستند که دارای برکاتی برای خود او و ادبیات دفاع مقدس است. تقریبا نمی‌توان نویسنده دیگری را پیدا کرد که در این حد مورد تمجید و توجه رهبری انقلاب باشد، آن هم در حوزه دفاع مقدس که از ذخایر استراتژیک فرهنگی کشور و نظام است و سرهنگی به نوعی استخراج کننده و ارائه‌دهنده این ذخایر به جامعه است.

حال در این شرایط و بعد از صحبت‌های رهبر انقلاب، خبری منتشر می‌شود که کتاب سرهنگی از نمایشگاه کتاب تهران جمع‌آوری شده است. کتاب «نامزد گلوله‌ها» که توسط انتشارات خط مقدم منتشر شده، رمانی است که به سیر زندگی شهید سردار قاسم سلیمانی از دوران کودکی‌اش تا زمان شهادت می‌پردازد.

جمع‌آوری این کتاب در روز آخر نمایشگاه کتاب تهران و بعد از صحبت‌های رهبری، قطعا یک کج‌سلیقگی محسوب می‌شود.

کتابی که در مورد سردار سلیمانی است و توسط نویسنده‌ای نوشته شده که هیچ‌گونه نگرانی بابت ارائه مطالب خلاف واقع یا مشکل‌دار در مورد آثار او به ذهن خطور نمی‌کند. آیا نمی‌شد به جای جمع‌آوری کتاب، آن هم در روز دهم و بعد از ۹ روز ارائه در نمایشگاه کتاب تهران، با تعامل این مسأله را حل کرد، با دست خود برای نمایشگاه حاشیه ایجاد نکرد و برای رسانه‌های معاند که به دنبال تضعیف هر نوع فعالیت فرهنگی و هنری در کشور هستند، خوراک نداد.

قانون فصل‌الخطاب است و بر همه و در همه حوزه‌ها، رعایت آن تکلیف شهروندی و شرعی هر فرد ایرانی است. تردیدی در این امر نیست و مرتضی سرهنگی و انتشارات خط مقدم هم ملزم به رعایت قوانین هستند. همچنین مسئولان دولتی بیش از همه باید به قانون پایبند باشند. اما چرا کتابی که در مورد سردار سلیمانی بوده و ناشر و نویسنده تلاش می‌کنند به نمایشگاه کتاب برسد تا با استقبال بیشتر مخاطب مواجه شود، پنج ماه باید سرگردان گرفتن مجوز باشد. آیا بررسی این رمان کار سختی است که باید بیش از پنج ماه زمان صرف آن شود؟

در نهایت اینکه اقدام صورت گرفته برای جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در این نبرد رسانه‌ای و فرهنگی و افزایش هجمه‌ها اقدام مناسبی نبود و هزینه تراشی غیرضرور محسوب می‌شود. بنابراین شایسته است مسئولان نمایشگاه کتاب و وزارت ارشاد در این زمینه توضیح رسمی منتشر کرده و با تعامل، مانع استمرار این حواشی و مسائلی از این دست شوند؛ چراکه کلیت نمایشگاه و هر اقدام فرهنگی در این نوع حواشی آسیب می بیند.