رویاهای کودکانه در انتظار تصمیمات مردانه!

به گزارش بولتن نیوز، حاج سعیدی: ابر های سیاه آسمان را پوشانده اند. بسته های باطری را در کارتن می چیند. نسخه داروهای مادر را از روی طاقچه بر می دارد و در جیبش می گذارد. انگار سرفه های مادر تمامی ندارد. دوستانش سر کوچه منتظر او هستند.در طول راه چند بار دمپایی های پاره از پایش بیرون می آیند. به چهار راه می رسند و کار شروع می شود. آقا یه بسته بخر، آقا باطری نمیخوای... باران شروع به باریدن می کند. دیگر هیچ رهگذری آنها را نمی بیند...
امروزه کودکان کار در بسیاری از کوچه و خیابان ها دیده می شوند. در اطراف فروشگاه های بزرگ، چهار راه ها، پارک ها، ترمینال اتوبوس رانی و ... با بسته های باطری، آدامس، شکلات، گل، بیسکوئیت، آدامس، جوراب، فال و ... شاید خیلی از ما ها از روی دلسوزی و ترحم از آنها خرید کرده باشیم. شاید هم تنها با تکان دادن سر اظهار تاسف کنیم و حتی این پدیده را به مسئله اختلاس های بزرگ، وام های میلیاردی و مالیات از خانه های خالی و ... ربط دهیم! عده ای نیز آنها را به فرزندان خود نشان می دهند که آخر و عاقبت درس نخواندن یا غذا نخوردن این است!
در حقیقت موضوع کودکان کار موضوع نسبتاً پیچیده‌ای است که سال هاست دولت های مختلف با آن دست به گریبان هستند و علی رغم تصویب قوانین متعدد و صدور بخشنامه های مختلف تاکنون تغییر ملموسی در این حوزه رویت نشده و کماکان شاهد حضور کودکان کار در سطح شهر ها و روستا ها هستیم.
کودکانی که به دلایل و عوامل ناخواسته اجتماعی، خانوادگی، فرهنگی، اقتصادی و حتی قومیتی مجبور به ورود زودهنگام به دنیای بزرگ‌سالی و کسب درآمد هستند در معرض مخاطرات و آسیب های جدی قرار دارند. آن‌ها از یک‌سو در شرایط بسیار نامطلوب از نظر تغذیه، بهداشت و محل سکونت و ...قرار دارند و از سوی دیگر به‌راحتی بازیچه دست بزهکاران حرفه‌ای اعم از سارقین یا باندهای توزیع مواد مخدر، عوامل ایجاد خانه‌های فساد و… قرار می گیرند که آثار ورود به این حیطه ممکن است هیچگاه از ذهن آنها پاک نشود و تبعات آن از بین نرود. بلوغ زود رس، اعتیاد، بیماری های واگیردار و عفونی، ایدز، هپاتیت، انواع آسیب های اجتماعی و روانی، تجاوز به عنف، افتادن در دام اعتیاد و مواد دخانی، ورود به باند های سرقت، مافیایی و قاچاق مواد مخدر و ... از جمله خطراتی هستند که کودکان کار را تهدید می کنند. متاسفانه به دلیل فراهم بودن زمینه خلاف به دلیل تبعیت از گروه همسالان و سکنی در منطقه ها و سکونت گاه هایی که عمدتاً محل آمد و شد افراد شرور و ناسالم می باشند، این کودکان معصوم زودتر از آنچه که فکر کنیم وارد دنیای خلاف و عرصه خلافکاری می شوند.
همچنین عدم بهره‌گیری از آموزش و تحصیل، سطح سواد و قدرت تصمیم گیری آنها را کاهش داده و در رقابت با سایر کودکان همسال از پیش بازنده هستند که همین خود باعث بروز چالش های دیگری در زندگی کودکان کار می شود.
با این حال در جامعه امروزی، به دلایل مشکلات اقتصادی و حتی مشکلاتی نظیر داستان اداره کار و پرداخت حق بیمه و شکایت و ... برخی از صاحبان حرف نیز ترجیح می دهند به جای استخدام کارگر از کودکان کار یا حتی فرزندان خود در انجام امورات اقتصادی استفاده کنند. هر چند کار در سنین پائین باعث آشنایی کودک با مشکلات زندگی می شود و ممکن است قدر پول را بیشتر بداند و با زحمات والدین آشنا شود ولی این امر نباید به اجبار و تحمیل فشار باشد.

اما آنچه پدیده کودکان کار را به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز و حساس در جوامع تبدیل می‌کند، نقش پر رنگ آن‌ها در تداوم چرخه فقر و آسیب‌های اجتماعی است تا جایی که کارشناسان کودکان کار را یکی از عوامل تشدید کننده فقر جاری و و پدید آورنده فقر آتی قلمداد می کنند.

اما قانون در مورد کار کودکان چه نظری دارد؟ بر اساس پیماننامه جهانی حقوق کودک، کار کردن افراد زیر 18 سال ممنوع است. طبق قانون به کار گماشتن افراد کمتر از ۱۵ سال جرم است و اگر فردی کودکی را مجبور به کار کند، علاوه بر پرداخت اجرت المثل کار انجام یافته و جبران خسارت با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جریمه نقدی معادل۵۰ تا ۲۰۰ برابر حداقل مزد روزانه محکوم میشود. این در حالی است که سن اشتغال برای کودکان کشورمان نامشخص است و شرایط نابسامان اقتصادی و مشکلات خاص برخی خانواده ها نظیر طلاق، اعتیاد و ... سبب شده است که بسیاری از کودکان در سنین پائین ترک تحصیل کرده، وارد بازار کار شوند.
بی شک رسیدگی ریشهای به این قضیه و حل معضل کودکان به صورت دائم یک تصور خیالبافانه است. اما همکاری سازمانهای دولتی و سازمان های مردم نهاد می تواند دست کم در فراهم کردن بخشی از نیاز های عاطفی، تحصیلی، مالی و ... این کودکان تاثیرات مثبت داشته باشد.

اگرچه حتی هنوز درست مشخص نیست کدام نهاد قرار است مسئولیت رسیدگی به وضعیت کودکان و نوجوانانی را به عهده داشته باشد که به جای بازی در محیط های کودکانه و نشستن پشت نیمکت های مدرسه در سرما و گرما به رهگذران التماس می کنند.
هر چند در سال های اخیر تحرکاتی برای ساماندهی اوضاع کودکان کار در سطح کلان مملکت آغاز شده، ولی تلاش همه جانبه مسئولان دستگاه های مختلف نیز در حل این معضل اجتماعی مورد انتظار است. امید است هماهنگی و برگزاری جلسات مشترک سازمان ها و نهاد هایی نظیر استانداری، شورای شهر، شهرداری، بهزیستی، نیروی انتظامی، آموزش و پرورش می تواند در جلوگیری از روند رو به توسعه این معضل اجتماعی تاثیر داشته باشد و شاهد روزی باشیم که هیچ کودکی جز بازی و تفریح به کار دیگری نپردازد.