شبکه گسترده قاچاق نفت عراق از طریق اقلیم کردستان

به گزارش بولتن نیوز به نقل از کردپرس، بر اساس گزارش سازمان ابتکار جهانی برای مقابله با جرایم سازمان یافته فراملی، قاچاقچیان از اختلاف قیمت پایین نفت و فراورده های نفتی مناطق تحت کنترل دولت مرکزی عراق نسبت به قمیت جانی استفاده نموده و این محصولات را با هدف فروش به قیمت بالاتر وارد اقلیم کردستان می‌کنند.

در این گزارش آمده است: با افزایش قیمت جهانی نفت، قاچاقچیان از حاشیه سود پرسود بین سوخت یارانه ای عراق و نرخ های بازار سیاه در جاهای دیگر سوء استفاده می کنند. قاچاقچیان نفت کشور را به منطقه مورد مناقشه کردستان منتقل می‌کنند و با این کار کمبود را در سراسر کشور تشدید می‌کنند و دولت را نیز از درآمد بسیار مورد نیاز محروم می‌کنند. این جریان‌های فروش غیرقانونی نفت همچنین به برخی شبه‌نظامیان کمک مالی می‌کند و پیامدهای ژئوپلیتیکی گسترده‌تری برای منطقه ایجاد می‌کند.

عراق، پنجمین تولیدکننده بزرگ نفت جهان، با کمبود عرضه سوخت دست و پنجه نرم می کند. در طول سال 2022، رسانه های محلی از تشکیل صف های طولانی در پمپ بنزین های مختلف و بسته شدن تعداد زیادی از پمپ بنزین ها به دلیل کمبود سوخت در چندین شهر از جمله بغداد و موصل خبر دادند. با افزایش تنش در میان شهروندانی که دیگر قادر به پر کردن باک خودروی خود نبودند، دولت در نهایت ارتش را برای کنترل هرج و مرج ناشی از آن مستقر کرد.

این نهاد درباره میزان قاچاق سوخت عراق گفته است در حالی که شهروندان به سوخت کامی دسترسی ندارند، تخمین زده می شود که روزانه 7 میلیون لیتر نفت عراق از طریق مرزها قاچاق می شود. بخش اعظم نفت قاچاق شده کشور به منطقه نیمه خودمختار کردستان عراق در شمال ارسال می شود و سپس یا مـورد استفاده ساکنان این منطقه قرار میگیرد و یا به کشورهای همسایه قاچاق می شود.

در ادامه اشاره شده که اگرچه قاچاق در عراق پدیده جدیدی نیست، اما حجم بازار غیرقانونی نفت در سال های اخیر به طور قابل توجهی گسترش یافته است. تفاوت های فاحش قیمت در عراق در مقایسه با مناطق اطراف به طور ناخواسته بازار سیاهی را برای سوخت ارزان عراق ایجاد کرده است و طیف گسترده ای از بازیگران نفت را به سمت اقلیم کردستان سوق می دهند. آنها از این تجارت سود زیادی به دست می آورند. افزایش سرسام آور قیمت نفت در سراسر جهان از زمان درگیری روسیه و اوکراین هیچ نشانه ای از کاهش را نشان نمی دهد بلکه بازار غیرقانونی را گسترده تر کرده است.

درباره علت قاچاق نفت عراق گفته شده که یارانه‌های سوخت برای دهه‌ها بخشی از اقتصاد عراق بوده و برای کمک به کاهش هزینه‌های زندگی مردم از طریق کاهش مصنوعی قیمت‌های فرآورده‌های نفتی، به‌ویژه بنزین، وضع شده است. طبق گزارش‌ها، در سال 2022، سوخت به قیمت 500 دینار (0.35 یورو) در هر لیتر در بغداد فروخته شده، در حالی که در منطقه مجاور که توسط دولت اقلیم کردستان (KRG) اداره می‌شود - و در آن چنین یارانه‌هایی وجود ندارد- به قمیت حدود 1300 دینار (0.92 یورو) فروخته شده است. به همین ترتیب، فروش آن به قیمت های بالایی در کشورهای همسایه مشاهده شده است. چنین تفاوت‌های قیمتی منطقه‌ای، قاچاقچیان را تشویق می‌کند تا نفت عراق را به جای دیگری منتقل کنند.

سازمان ابتکار جهانی برای مقابله با جرایم سازمان یافته فراملی مناقشات میان کردها و دولت عراق را از جمله عوامل تاثیرگذار بر قاچاق نفت دانسته و گفته است: مناقشات سیاسی بر سر کنترل منابع نفتی عراق، باعث ناشفاف تر شدن بازار نفت و ثروت نفتی میشود که مدت ها محل مناقشه بین بغداد و اربیل بوده است. حکومت اقلیم کردستان با کنترل عملی بر منطقه شمال عراق، هنگام فروش نفت خود به خارج از کشور به صورتی غیرقانونی عمل می کند. از نظر مقامات ملی عراق، معاملات نفتی حکومت اقلیم کردستان، حاکمیت این کشور را تضعیف می کند و باعث انحراف درآمد عمومی میشود. این تنش های طولانی مدت از فوریه 2022 که حکومت اقلیم کردستان حکم دادگاه فدرال را برای واگذاری تمام نفت خام استخراج شده از سرزمین ها و مناطق همسایه خود به دولت در بغداد رد کرد به اوج رسیده است. در حالی که بغداد و اربیل این موضوع را به یک موضوع سیاسی تبدیل کرده اند، نفت قاچاق شده عراق به کشورهای همسایه - با توجه مشکلات خاص در لبنان و سوریه- تخلیه می شود. ادعاها مبنی بر ارسال محموله های نفتی مخفیانه مقامات کرد به اسرائیل منجر به طرح اتهاماتی در مورد عادی سازی روابط شده است و تنش های ژئوپلیتیکی طولانی مدت را تشدید کرده است. با این حال، وفادارترین مشتری، ترکیه است. آمارهای اخیر نشان می دهد که روزانه بیش از 400000 بشکه نفت توسط دولت اقلیم کردستان از طریق خط لوله کرکوک-جیهان قاچاق می شود. در حالی که زلزله فوریه 2023 در جنوب ترکیه و شمال سوریه به طور موقت انتقال نفت از طریق این خط لوله را متوقف کرد، جریان نفت خام - قانونی و غیرقانونی - اکنون از سر گرفته شده است

درباره پیامدهای آن نیز نوشت: قاچاق نفت عراق پیامدهای شدیدی برای بازسازی پس از جنگ دارد زیرا عراق با یک دهه پیامدهای اشغال، آوارگی و خشونت فرقه‌ای روبرو بوده است. وزارت نفت اعلام کرده که از زمان سقوط رژیم صدام حسین در سال 2003، حدود 150 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی به دلیل قاچاق از بین رفته است.

این سازمان درباره عوامل اصلی قاچاق نفت عراق و نوشت: عراق مملو از بازیگرانی است که حجم های مختلفی از نفت را به منطقه کردستان قاچاق می کنند؛ از تجار و بازرگانان متقلب گرفته تا گروه های مسلح و مقامات فاسد. در منطقه مرزی کردنشین، قاچاق نفت و سایر اقلام قاچاق به بخشی از اقتصاد مرزی محلی تبدیل شده است؛ کالاها از مدت‌ها قبل از ترسیم مرزهای غرب آسیا به آنجا حمل می‌شده است. تاجران کرد محلی موسوم به کولبر، با بهره مندی از مرزهای متزلزل و شبکه هایی بر اساس خویشاوندی و قبیله گرایی، تجارت در سراسر عراق، ایران، ترکیه و سوریه را به وسیله امرار معاش تبدیل کرده اند. پمپ بنزین های غیرقانونی نیز در انتقال غیرقانونی نفت به بازار سیاه شریک هستند. تنها در سال 2022، مقامات عراقی 11 پمپ بنزین را در راستای اجرای قانون تعطیل کرده و بیش از 1 میلیون لیتر نفت را مصادره کردند. آنها همچنین نزدیک به 120 نفر را دستگیر کردند.